نقدشوندگی بورس قربانی رفتار هیجانی معامله‌گران

به گزارش صدا بورس،حامد فلاح جوشقانی، مدیرعامل شرکت تأمین سرمایه کیمیا، در پنل تخصصی «چالش‌های نقدشوندگی و راهکارهای نوین در شرایط پرنوسان بازار» با اشاره به ابعاد مختلف مسئله نقدشوندگی در بازار سرمایه گفت: نقدشوندگی تنها به ابزارهای مالی محدود نمی‌شود و در لایه‌های مختلف از جمله ساختار بازار، مقررات، فناوری و رفتار معامله‌گران اثرگذار است.

وی اظهار داشت: یکی از چالش‌های اساسی در این زمینه، فرآیند سفارش‌گذاری و اجرای معاملات است که به‌دلیل محدودیت‌های ساختاری و نرم‌افزاری، از زمان ارسال سفارش تا انجام معامله با موانعی روبه‌رو می‌شود. این وضعیت منجر به افزایش هزینه معاملات و تأخیر در کشف قیمت واقعی دارایی‌ها می‌شود.

فلاح جوشقانی با تأکید بر نقش تعیین‌کننده فناوری و زیرساخت مناسب در عمق‌بخشی به بازار تصریح کرد: در بسیاری از مواقع، نبود ابزارهای کنترلی مانند قطع‌کننده‌های خودکار و طراحی ناکارآمد سیستم‌های معاملاتی موجب بروز رفتارهای هیجانی در شرایط پرنوسان بازار می‌شود.

مدیرعامل تأمین سرمایه کیمیا افزود: رفتار معامله‌گران نیز در نقدشوندگی نقش مهمی دارد؛ زیرا در نبود آموزش و ابزارهای تحلیلی مناسب، تصمیمات هیجانی جایگزین تحلیل مبتنی بر داده می‌شود و این امر کارایی بازار را کاهش می‌دهد.

وی ادامه داد: بازارسازان باید محور اصلی نقدشوندگی باشند، اما محدودیت‌های قانونی و ساختاری مانع ایفای نقش مؤثر آنان است. در شرایط پرنوسان، عدم حضور فعال بازارسازان موجب از بین رفتن امکان کشف قیمت منصفانه می‌شود.

فلاح جوشقانی در پایان خاطرنشان کرد: حل مسئله نقدشوندگی در بازار سرمایه مستلزم اصلاح هم‌زمان سه رکن کلیدی یعنی فناوری معاملاتی، رفتار بازار و قواعد نظارتی است؛ بدون هماهنگی این سه عامل، شکل‌گیری بازاری پویا و کارا امکان‌پذیر نخواهد بود.

وکیلی: نقدشوندگی شاخص اعتماد به کارایی بازار است

سیاوش وکیلی، معاون اجرایی کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران، در پنل تخصصی «چالش‌های نقدشوندگی و راهکارهای نوین در شرایط پرنوسان بازار» با تأکید بر اهمیت نقدشوندگی به‌عنوان یکی از جدی‌ترین چالش‌های بازار سرمایه گفت: ریشه این مسئله را باید در مجموعه‌ای از عوامل کلان اقتصادی و ساختاری جست‌وجو کرد.

وی با اشاره به تأثیر مستقیم نرخ بهره بالا، تورم مزمن و شوک‌های اقتصادی بر رفتار سرمایه‌گذاران و عمق بازار افزود: زمانی که بازدهی بازارهای موازی مانند سپرده‌های بانکی افزایش می‌یابد، نقدینگی از بازار سرمایه خارج می‌شود و این نخستین ضربه به نقدشوندگی است.

به گفته وکیلی، تمرکز بالای سهام در اختیار نهادهای حقوقی و کاهش سهام شناور آزاد از معضلات ساختاری بازار به شمار می‌رود که مانع جریان آزاد نقدینگی می‌شود. وی همچنین به فعالیت محدود بازارگردان‌ها و دخالت‌های متعدد مقرراتی اشاره کرد و گفت: تغییرات مکرر قوانین، توقف‌های طولانی نمادها و نبود بازارگردان‌های فعال، موجب کاهش سرعت گردش معاملات و خشک شدن نقدینگی در بازار شده است.

معاون اجرایی کانون نهادهای سرمایه‌گذاری تأکید کرد: نقدشوندگی صرفاً یک مفهوم فنی نیست، بلکه شاخصی از اعتماد فعالان بازار به کارایی ساختار معاملاتی است. اگر معامله‌گران اطمینان نداشته باشند که می‌توانند دارایی خود را در هر زمان و با قیمت منصفانه بفروشند، انگیزه‌ای برای حضور در بازار باقی نخواهد ماند.

وی راهکارهای بهبود نقدشوندگی را در پنج محور اصلی برشمرد: افزایش شفافیت اطلاعاتی، گسترش ابزارهای مالی نوین، تقویت نهادهای بازارگردان، کاهش توقف‌های غیرضروری نمادها و ارتقای آموزش‌های مالی برای فعالان بازار.

وکیلی خاطرنشان کرد: چالش نقدشوندگی مختص ایران نیست و در سطح جهانی نیز همواره از دغدغه‌های اصلی تنظیم‌گران بازار به شمار می‌رود؛ با این تفاوت که در کشورهای توسعه‌یافته، به‌جای مداخله مستقیم، از سیاست‌گذاری هوشمندانه و تنظیم‌گری متوازن برای تقویت اعتماد و پویایی بازار استفاده می‌شود.

تقی‌خان تجریشی :سیاست‌های حمایتی باعث فرسایشی شدن بازار شده است

امیر تقی‌خان تجریشی، رییس هیئت ‌مدیره گروه مالی فیروزه، با اشاره به تحولات اخیر بازار سرمایه گفت: موضوع نقدشوندگی و چالش‌های مرتبط با آن، به‌ویژه پس از جنگ ۱۲ روزه، برای بسیاری از دارایی‌ها به یکی از محورهای اصلی تحلیل و تصمیم‌گیری تبدیل شد.

وی با اشاره به عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری در آن دوره افزود: صندوق‌های صدور و ابطالی و درآمد ثابت، طبق تصمیم سازمان بورس، عملکردی مشابه بانک‌ها داشتند، اما صندوق‌های قابل معامله (ETF) در هفته نخست عملاً متوقف شدند.

تقی‌خان تجریشی ادامه داد: در روزهای پایانی جنگ، از صندوق فیروزه شاهد خروج قابل توجه نقدینگی بودیم و عملاً منابع از صندوق‌های بزرگ با درآمد ثابت خارج شد، اما پس از بازگشت آرامش و اطمینان خاطر سرمایه‌گذاران، بخش عمده‌ای از این منابع دوباره به صندوق‌ها بازگشت.

وی با مقایسه رفتار بازارهای داخلی و خارجی اظهار کرد: در بازارهای جهانی، روند رشد بازار سهام معمولاً پایدار است و در مواجهه با بحران‌ها، اگرچه سقوط شدیدی رخ می‌دهد، اما پس از رسیدن به یک سطح ثابت، بازار مجدداً مسیر رشد را آغاز می‌کند.

رییس هیئت ‌مدیره گروه مالی فیروزه تصریح کرد: در ایران اما به‌دلیل سیاست‌های حمایتی مداوم از سوی سازمان بورس و نهادهای تنظیم‌گر، بازار پس از شوک‌ها وارد دوره‌های طولانی فرسایش می‌شود و در نتیجه، بازگشت به مسیر رشد بسیار کندتر از سایر کشورها صورت می‌گیرد.

جلالی : ۳ مانع اصلی نقدشوندگی در بازار سرمایه‌

محمدعلی جلالی، مدیرعامل شرکت تأمین سرمایه دماوند، با اشاره به چالش‌های ساختاری نقدشوندگی در بازار سرمایه گفت: کاهش دامنه نوسان و توقف معاملات در تمامی بورس‌های جهان وجود دارد، اما هیچ کشوری مانند ایران با بحران نوسانی گسترده مواجه نبوده است.

وی تمرکز نقدینگی در نمادهای شاخص‌ساز را از مهم‌ترین مشکلات بازار دانست و افزود: شاخص‌سازی در بازار سرمایه ایران عملاً به حدود ۲۰ نماد محدود شده و این تمرکز، جریان نقدینگی را در سایر سهم‌ها تضعیف کرده است.

جلالی با اشاره به نقش ضعیف بازارگردان‌ها اظهار کرد: وجود رانت در معاملات و نبود منابع کافی در اختیار بازارگردان‌ها باعث شده تا نقش آن‌ها در تعادل‌بخشی به معاملات، صرفاً ظاهری و ناکارآمد باشد.

وی در ادامه تأکید کرد: حجم مبنا از دیگر عوامل مخرب نقدشوندگی است، چرا که مانع کشف قیمت واقعی و آزاد می‌شود و در نتیجه صف‌های فروش و خرید متعدد شکل می‌گیرد که فشار روانی زیادی بر بازار وارد می‌کند.

مدیرعامل تأمین سرمایه دماوند با اشاره به شناوری پایین سهام برخی شرکت‌ها گفت: برخی ناشران تنها با عرضه حدود ۵ درصد از سهام خود وارد بورس می‌شوند، در حالی‌که این سطح از شناوری، جریان معاملات را محدود کرده و نقدشوندگی را کاهش می‌دهد.

وی کاهش هزینه‌های تراکنش و بهبود مکانیسم تسویه را از راهکارهای مؤثر برای تسهیل نقدشوندگی عنوان کرد و افزود: تعریف ابزارهایی مانند قراردادهای آپشن بر روی نمادهای مختلف نیز می‌تواند به افزایش عمق بازار کمک کند.

جلالی خاطرنشان کرد: حجم پایین معاملات بلوکی و خارج از تابلو در ایران یکی دیگر از موانع اصلی نقدشوندگی است و توسعه این نوع معاملات می‌تواند به جلوگیری از تشکیل صف‌های سنگین خرید و فروش منجر شود.