از توکن‌سازی تا هوشمندسازی/ نقشه راه جدید تأمین مالی در دهه آینده

به گزارش صدای بورس،محسن خدابخش، رئیس هیئت‌مدیره بانک سینا، در پنل تخصصی «تأمین مالی هوشمند در دهه آینده؛ پیوند فناوری، اعتماد و سرمایه» ، با تأکید بر اهمیت فناوری در تحول نظام تأمین مالی گفت: گذشته نشان داده که نیازهای مالی همواره با ابزارها تغییر می‌کند. اگر زمانی کارت و پول نقد محور اصلی تراکنش‌ها بود، امروز فناوری موجب شده مبادلات مالی از طریق تلفن همراه و ابزارهای دیجیتال انجام شود و بسیاری از روش‌های سنتی جای خود را به راهکارهای هوشمند دهند.

وی افزود: فناوری با افزایش دسترسی به منابع مالی، کاهش هزینه‌ها، ارتقای کارایی و بهبود مدیریت ریسک، شفافیت و اعتماد را در فرآیندهای مالی تقویت می‌کند و مسیر را برای توسعه مدل‌های نوین تأمین مالی هموار می‌سازد.

خدابخش با اشاره به چالش‌های موجود در مسیر تأمین مالی هوشمند تصریح کرد: امنیت سایبری، دسترسی عمومی و به‌روزرسانی چارچوب‌های نظارتی از مهم‌ترین محورهایی است که باید مورد توجه قرار گیرد. او بر ضرورت سرمایه‌گذاری در حوزه امنیت سایبری و نقش آموزش در ارتقای دسترسی عمومی، به‌ویژه پس از دوران کرونا، تأکید کرد.

وی ادامه داد: نهادهای ناظر باید با سرعت تحولات فناوری همگام شوند تا نهادهای مالی بتوانند از ابزارهای نوین بهره ببرند، بدون آنکه با محدودیت‌های نظارتی مواجه شوند. به گفته خدابخش، هر نهاد مالی در طراحی ابزارهای خود باید الزامات نظارتی را مدنظر قرار دهد تا اعتماد نهاد ناظر حفظ شده و توسعه بازار مالی در مسیر شفافیت و امنیت پیش رود.

رئیس هیئت‌مدیره بانک سینا همچنین با اشاره به تغییر پارادایم از نظام‌های متمرکز به غیرمتمرکز در بازارهای مالی گفت: در بازار سرمایه، ساختارهایی همچون سپرده‌گذاری مرکزی و بانک مرکزی برای کنترل و نظارت متمرکز طراحی شده‌اند، اما فناوری‌های نوین ماهیتی غیرمتمرکز دارند و این امر چالشی جدی برای نهادهای ناظر ایجاد کرده است.

وی افزود: این تغییر پارادایم به‌سادگی قابل بازگشت نیست و روابط میان سرمایه‌گذار، واسطه و نهاد مالی را متحول می‌سازد و پایه‌های نظام مالی آینده را شکل می‌دهد.

خدابخش نقش اعتماد را تعیین‌کننده دانست و گفت: فناوری چارچوب را فراهم می‌کند، اما این اعتماد است که مشخص می‌سازد کاربران، سرمایه‌گذاران و ناظران تا چه اندازه در این چارچوب مشارکت خواهند داشت.

چهار روند کلیدی در تحول صنعت مالی

محمدحسین صدرایی، مدیرعامل شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه، نیز در پنل تخصصی «تأمین مالی هوشمند در دهه آینده؛ پیوند فناوری، اعتماد و سرمایه» روندهای تحول‌ساز در صنعت مالی را تشریح کرد و آن‌ها را در چهار محور کلیدی خلاصه دانست.

صدرایی نخستین محور را دیجیتالی شدن و افزایش شفافیت عنوان کرد و گفت: دیجیتالی شدن بازارها موجب رشد شفافیت، افزایش دسترسی به اطلاعات و تقویت گزارش‌دهی دقیق شده است. صدرایی با اشاره به فناوری‌های نوینی همچون بلاک‌چین و بانکداری باز افزود: این تحولات موجب شده خدمات مالی از انحصار نهادهای سنتی خارج شود و افراد بتوانند به صورت مستقیم از خدمات متنوع مالی بهره‌مند شوند.

وی دومین روند را فراگیرسازی تأمین مالی دانست و اظهار داشت: حذف انحصار در فعالیت‌های مالی و دسترسی گسترده‌تر به منابع، زمینه «فراگیرسازی هوشمندانه تأمین مالی» را فراهم کرده و بستر نوآوری در صنعت مالی را گسترش داده است.

به گفته صدرایی، سومین محور تحول، هوشمندسازی و شخصی‌سازی خدمات مالی است. وی توضیح داد: استفاده از هوش مصنوعی، کلان‌داده و تحلیل داده‌ها امکان ارائه خدمات مالی متناسب با نیازهای هر فرد را فراهم کرده و موجب تصمیم‌گیری‌های سریع‌تر و دقیق‌تر در بازارهای مالی می‌شود.

وی در ادامه با اشاره به تأثیر اقتصاد ایران از روندهای جهانی تأکید کرد: تجربه جهانی دو دهه گذشته نشان می‌دهد که بهره‌گیری از هوش مصنوعی و داده‌کاوی در بازارهای مالی، موجب افزایش کارایی و توسعه پایدار می‌شود. ایران نیز می‌تواند با تکیه بر ظرفیت‌های بومی خود از این روندها برای تقویت زیرساخت‌های مالی بهره گیرد.

مدیرعامل شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه با اشاره به اهمیت اعتماد در نظام مالی گفت: اعتماد در سه سطح فنی، نهادی و جمعی شکل می‌گیرد و هرگونه ضعف در یکی از این سطوح، عملکرد کل سیستم مالی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

صدرایی همچنین با اشاره به چالش‌های نهادهای غیرمتمرکز و خلأهای نظارتی خاطرنشان کرد: حرکت به سمت خدمات مالی غیرمتمرکز در صورت عقب‌ماندگی چارچوب‌های قانونی می‌تواند موجب بروز ریسک‌های سیستمیک و کاهش اعتماد عمومی شود.

وی تصریح کرد: اصلاحات ساختاری در اقتصاد واقعی و توسعه ابزارهای مالی، بانکی و بیمه‌ای، کلید بهره‌برداری مؤثر از ظرفیت‌های فناوری در مسیر توسعه اقتصادی کشور است.

نقش فناوری و توکن‌سازی در تحول تأمین مالی

میثم فدائی، مدیرعامل گروه خدمات بازار سرمایه آبان، در پنل تخصصی «تأمین مالی هوشمند در دهه آینده؛ پیوند فناوری، اعتماد و سرمایه» با اشاره به تحولات بازار سرمایه در سال‌های اخیر گفت: در دهه گذشته، بازار سرمایه ایران از بازاری محدود به بازاری با ظرفیت‌های گسترده در تأمین مالی بدهی تبدیل شده است.

وی با بیان اینکه ارزش معاملات اوراق بدهی به سطح قابل توجهی رسیده و امکان تأمین مالی برای شرکت‌های بزرگ فراهم شده، افزود: این تحول نشان‌دهنده بلوغ بازار سرمایه و نقش پررنگ آن در تأمین مالی بخش واقعی اقتصاد است. کاهش هزینه‌های انتشار اوراق و تضعیف وابستگی به ضامن‌ها از جمله نشانه‌های افزایش کارایی در این بازار به شمار می‌رود.

فدائی با اشاره به روندهای آینده تأمین مالی هوشمند، اظهار کرد: در دهه پیش‌رو، فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی نقش مهمی در توسعه بازار بدهی خواهند داشت و می‌توانند فرآیندها را بهینه‌تر و شفاف‌تر کنند.

وی به نقش توکن‌سازی دارایی‌ها در تأمین مالی نوین پرداخت و گفت: هرچند این رویکرد در شرایط کنونی اقتصاد ایران با محدودیت‌هایی روبه‌روست، اما در بلندمدت می‌تواند به ابزاری مکمل در مسیر تأمین مالی هوشمند تبدیل شود.

مدیرعامل گروه خدمات بازار سرمایه آبان توضیح داد: توکن‌ها می‌توانند جریان نقدینگی را خودکار کنند، به اجرای شروط شرعی و قراردادهای هوشمند (اسمارت کانترکت‌ها) کمک کنند و رصد و نظارت بر هزینه‌کرد منابع مالی را شفاف‌تر سازند. همچنین این ابزارها قابلیت بهبود در رتبه‌بندی اعتباری، تحلیل ریسک انتشار اوراق بدهی و کاهش پیچیدگی‌های مقرراتی را دارند.

فدائی افزود: توکن‌سازی دارایی‌ها و بدهی‌ها موجب افزایش نقدشوندگی در بازار ثانویه اوراق و کاهش هزینه‌های نقل‌وانتقال و انتشار خواهد شد. وی در عین حال تأکید کرد که محدودیت‌های بین‌المللی می‌تواند بر اثربخشی این روند تأثیرگذار باشد، اما در چارچوب تأمین مالی زنجیره‌ای صنایع داخلی، این فناوری از ظرفیت بالایی برای بهینه‌سازی منابع و کاهش هزینه‌ها برخوردار است.

وی خاطرنشان کرد: بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و هوشمندسازی فرآیندهای مالی، در کنار رشد بازار سرمایه و توسعه اقتصاد واقعی، کلید موفقیت در تحقق تأمین مالی هوشمند و دستیابی به توسعه اقتصادی پایدار است.

بازار سرمایه در مسیر نوآوری رمزارزی

در ادامه پنل،علیرضا ناصرپور، مدیرعامل شرکت تامین سرمایه تمدن، بر اهمیت ارتباط میان بازار سرمایه و بازار پول تأکید کرد و گفت: افتتاح کارگزاری رمزارز، ایجاد سکوی معاملاتی و خدمات سبدگردانی در این حوزه می‌تواند روند نوآوری در بازار سرمایه را پیش ببرد.

وی افزود: این موضوع برای فعالان حوزه تأمین مالی نیز اهمیت دارد و در صورتی که اقدام جدی برای بازتر شدن سرمایه صورت نگیرد، نوآوری‌ها به سمت سایر پلتفرم‌ها خارج از بازار سرمایه سوق پیدا خواهد کرد.

ناصرپور همچنین اشاره کرد که اوراق تأمین مالی با مجوز قابلیت توکن‌سازی دارند و بررسی امکان تامین مالی در بستر بلاکچین نیز از دیگر محورهای نوآوری در بازار سرمایه است.

از کرادفاندینگ تا صندوق‌های هیبریدی

سید محسن موسوی، مدیرعامل تامین سرمایه امید، در ادامه این پنل بر ضرورت هوشمندسازی خدمات تامین سرمایه تأکید کرد و گفت: تمامی خدمات باید با طراحی سکوی معاملاتی و دستیار هوشمند به مشتریان ارائه شود.

وی با اشاره به ابزار کرادفاندینگ توضیح داد: این ابزار در مقیاس کوچک محدود شده، اما با حذف واسطه‌ها، اعتبار و برند شرکت‌ها می‌تواند این محدودیت‌ها را کاهش دهد.

موسوی همچنین به صندوق‌های زمین و ساختمان هیبریدی اشاره کرد و افزود: این ابزار می‌تواند تجربه‌های ناموفق گذشته در بازار را برطرف کند و فرصت‌های جدیدی برای سرمایه‌گذاری ایجاد نماید.

مدیرعامل تامین سرمایه امید تأکید کرد: دیجیتالی شدن کامل زنجیره تأمین مالی موجب شفافیت و اعتمادسازی خواهد شد، به‌طوری که اعتماد مبتنی بر رفتار مالی شرکت‌ها شکل می‌گیرد.

وی در بخش دیگری به هوشمندسازی معاملات اشاره کرد و گفت: پس از هوشمندسازی، معاملات الگوریتمی شده و خرید و فروش‌ها می‌توانند در بستر بلاکچین انجام شوند، در حالی که در سناریوهای دیگر انسان نقش ناظر را ایفا خواهد کرد و سناریوی سوم ممکن است با شکست مواجه شود.

موسوی تأکید کرد: هوش مصنوعی زمانی قابل اعتماد است که شفافیت در تصمیمات داشته و از هرگونه سوگیری مصون باشد.