توکن‌سازی دارایی‌ها در فرابورس/ شرط توسعه صندوق‌های رمزارز چیست؟

به گزارش صدای بورس، پنل «نوفناوری‌ها، رمزدارایی‌ها و تحول دیجیتال در بازار سرمایه» برگزارشد.

سعید اسلامی بیدگلی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، در پنل «نوفناوری‌ها، رمزدارایی‌ها و تحول دیجیتال در بازار سرمایه» به روندهای نوظهور در حوزه دارایی‌های دیجیتال پرداخت و با اشاره به وسعت بازار رمزدارایی‌ها گفت: در حال حاضر حدود ۱۸.۸ تریلیون دلار در حوزه ETFها، ۳.۴ تریلیون دلار در بازار کریپتو و ۲۱ میلیارد دلار در کراودفاندینگ‌ها سرمایه‌گذاری شده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران تاکید کرد : سرمایه‌گذاری در دارایی‌های امن رو به افزایش است و سرمایه‌گذاران نهادی و حقوقی به سمت دارایی‌های جدید مانند رمزارزها، درآمد ثابت و طلا روی آورده‌اند.

به گفته وی، ارزش کل بازار رمزارزها حدود ۳.۶ تریلیون دلار است که بیش از ۵۰ درصد آن به بیت‌کوین تعلق دارد.

اسلامی بیدگلی ادامه داد: روی آوردن سرمایه‌گذاران نهادی به این کلاس دارایی‌ها و افزایش همبستگی آنها با دارایی‌های سنتی قابل توجه است. ارزش تحت مدیریت روبو ادوایزری (RA) بین ۶۵۰ تا ۷۵۰ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود و پیش‌بینی می‌شود سرمایه‌گذاری نهادی در این حوزه به بیش از ۸۰ میلیارد دلار برسد.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران افزود: ارزش TVL در بازارهای غیرمتمرکز نیز بالاتر از ۱۲۰ میلیارد دلار است و سرمایه‌گذاری در رگ‌ تک‌ها به صورت مرکب سالانه تا ۱۸ درصد رشد خواهد داشت.

وی در ادامه به پتانسیل توکنایز کردن دارایی‌های دنیای واقعی اشاره کرد و گفت: این روند نقدینگی قابل توجهی را به سمت خود جلب می‌کند. وی تاکید کرد که میزان سرمایه‌گذاری در این حوزه از سال ۲۰۲۳ در خاورمیانه افزایش یافته و کشورهایی همچون عربستان و امارات بخش قابل توجهی از سرمایه‌گذاری‌های خود را به این دارایی‌ها اختصاص داده‌اند.

داوود الحسینی: توکنایزیشن آینده بازار سرمایه است

محمدرضا داوود الحسینی، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف، در پنل «نوفناوری‌ها، رمزدارایی‌ها و تحول دیجیتال در بازار سرمایه» به روند تحول ابزارهای مبادلاتی از تهاتر تا توکنیزیشن پرداخت.توضیح داد: زمانی که افراد نیاز به مبادله داشتند، بحث تهاتر آغاز شد و تناسب بین عرضه و تقاضا مطرح بود. سپس با ایجاد ابزار پرداخت، مشکل تناسب تا حدی حل شد، اما چالش‌هایی مانند سختی حمل و نقل و نبود استاندارد همچنان باقی بود.

داوود الحسینی ادامه داد: با پررنگ شدن نقش حاکمیت، پول‌های مسکوک و کاغذی وارد مبادلات شدند و دفترکل‌های مرکزی ایجاد شد تا مبادلات و واسطه‌های مورد اعتماد میان طرفین شکل بگیرند.

وی در خصوص عصر دیجیتال گفت: ورود به دوره دیجیتال، تحول جدیدی در امور مبادله‌ای ایجاد کرد؛ با ظهور کریپتو، نهاد واسطه‌ای و نهاد معتمد تا حد زیادی حذف شدند. با این حال، کریپتو به دلایل مختلف، ابزار مناسبی برای پرداخت نیست و موضوع توکنیزیشن مطرح شد.

داوود الحسینی افزود: تخمین زده می‌شود بازار توکنیزیشن تا سال ۲۰۳۰ به ۲ تریلیون دلار برسد. فرآیند ساخت نماینده دیجیتال ویژگی‌هایی از جمله برنامه‌پذیری، دسترسی اطلاعات و امکان مبادله چند دارایی روی یک دفترکل را دارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه شریف در مورد مزایای توکنیزیشن توضیح داد: اولین خصوصیت نوکنایز کردن دارایی‌ها، افزایش نقدشوندگی آن دارایی است. با کوچک شدن دارایی، بخش عمده‌ای از سرمایه‌گذاران خرد و نهادی توانایی معامله خواهند داشت.

وی در عین حال به ریسک‌های این حوزه اشاره کردو افزود: ورود افراد با نیت‌های مجرمانه و همچنین سرمایه‌گذاران با سطح اطلاعاتی محدود از جمله چالش‌های توکنیزیشن است و نهاد ناظر باید در زمینه صدور مجوز، ضمانت‌ها و شفافیت اطلاعاتی فعال باشد.

شیرازی :بهادارسازی و توکن‌سازی دارایی‌ها در تابلو جدید فرابورس

محمدعلی شیرازی، مدیرعامل فرابورس ایران، در پنل تخصصی «نوفناوری‌ها، رمز دارایی‌ها و تحول دیجیتال در بازار سرمایه» همایش سالانه بازار سرمایه ایران، به تشریح مواجهه بورس‌های اوراق بهادار با تحول دیجیتال پرداخت.

وی گفت: بورس‌ها در جهان شش محور اصلی را دنبال می‌کنند که فناوری نقش اساسی در کاراتر و مؤثرتر شدن آن‌ها دارد. این شش محور شامل صیانت از دارایی‌ها به‌عنوان نخستین اولویت، ایجاد شفافیت در ارائه اطلاعات، امکان انجام معامله در هر زمان از شبانه‌روز، امکان معامله از هر مکان، تسویه هرچه سریع‌تر معاملات و انجام معاملات بر پایه انصاف و عدالت است.

مدیرعامل فرابورس ایران تأکید کرد: تمامی این اهداف در بستر فناوری‌های نوین و تحولات دیجیتال قابل تحقق است و نسل جدید فناوری‌ها نیز به دنبال ارتقای همین مأموریت‌هاست.

شیرازی در ادامه با اشاره به مواجهه بورس‌ها با دارایی‌های دیجیتال گفت: دو حوزه اصلی در این زمینه وجود دارد؛ اول توکن‌سازی دارایی‌های مالی و دوم بهادارسازی دارایی‌های دیجیتال مانند صندوق‌های مرتبط با بیت‌کوین.

وی افزود: صندوق‌های رمزارز مزایایی از جمله کاهش ریسک نگهداری دارایی، عدم نیاز به مدیریت کیف پول، امکان متنوع‌سازی پرتفوی، برخورداری از حمایت قانونی و نظارتی و همچنین رسمیت در ساختار مالی دارند. با توجه به اینکه ایران پنجمین کشور دنیا از نظر میزان نگهداری بیت‌کوین نسبت به جمعیت است، این ابزارها می‌توانند گزینه‌ای جذاب برای سرمایه‌گذاری محسوب شوند.

مدیرعامل فرابورس ایران ادامه داد: در حال حاضر کشورهای مختلف صندوق‌های بیت‌کوین راه‌اندازی کرده‌اند و این صندوق‌ها در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته‌اند. عمده دارایی این صندوق‌ها بیت‌کوین و بخش دیگری اتریوم است؛ به طوری که بخش عمده صندوق‌های رمزارزی جهان بر پایه همین دو دارایی فعالیت می‌کنند.

شیرازی با بیان نقش تحولات دیجیتال در بورس‌ها افزود: هوش مصنوعی، دارایی‌های دیجیتال، محاسبات ابری و تحلیل داده‌های بزرگ از جمله این تحولات هستند.

وی کاربردهای هوش مصنوعی در بورس‌ها را این‌گونه تشریح کرد: در حوزه پذیرش، هوش مصنوعی می‌تواند در ارزیابی شرایط پذیرش متقاضیان، تحلیل صورت‌های مالی و بررسی امیدنامه‌ها نقش‌آفرینی کند. در بخش نظارت بازار، هوش مصنوعی در تطبیق معاملات، تشخیص معاملات مشکوک، تحلیل رفتار معامله‌گران و ارزیابی الگوهای مشکوک مرتبط با پول‌شویی مؤثر خواهد بود.

مدیرعامل فرابورس ایران، به تشریح سه رویکرد بازارهای مالی در استفاده از فناوری‌های دیجیتال پرداخت و گفت بازارهای مالی می‌توانند از فناوری‌های نوین به سه شکل مالی سنتی یعنی استفاده از فناوری‌های رایج و تحت نظارت کامل نهادهای قانونی، متمرکزبدان معنا که بهره‌گیری از قابلیت‌های فناوری دفاتر توزیع‌شده متمرکز و فعالیت زیر نظارت نهادهای رسمی مالی و غیرمتمرکزکه استفاده از فناوری دفاتر توزیع‌شده به‌صورت کاملاً غیرمتمرکز که خارج از نظارت نهادهای قانونی فعالیت می‌کند؛ بهره‌برداری کنند.

مدیرعامل فرابورس ایران تأکید کرد که هدف از این رویکردها، استفاده حداکثری از مزایای فناوری‌های نوین در جهت ارتقای شفافیت، انصاف و کارآمدی بازار سرمایه است.

شیرازی، با اشاره به وضعیت توکن‌سازی در بازارهای مالی جهان، گفت: حجم توکن‌سازی در حوزه دارایی‌های مالی هنوز محدود است و در بخش سهام تاکنون در بورس‌های دنیا عملیاتی نشده است.

مدیرعامل فرابورس ایران مزایای توکن‌سازی دارایی‌ها را این‌گونه برشمرد: معاملات بدون وقفه، افزایش نقدشوندگی، دسترسی گسترده‌تر، تسویه آنی، ایجاد بازار ثانویه و شفافیت از جمله مزایای این فناوری است.

وی افزود: بیشترین موارد توکن‌سازی تاکنون در اوراق بدهی انجام شده و بورس سوییس در زمینه دیجیتالی‌کردن اوراق پیشتاز است. همچنین توکن‌سازی گواهی‌های مشارکت تأمین مالی جمعی در دنیا نسبت به اوراق عمومی رشد بیشتری داشته است.

مدیرعامل فرابورس ایران درباره اقدامات داخلی این سازمان گفت: طی دو سال و نیم گذشته، معاونت تحول دیجیتال را به ساختار فرابورس اضافه کرده‌ایم تا حوزه هوش مصنوعی و تحول دیجیتال را به رسمیت بشناسیم و توسعه دهیم. در این مسیر اقداماتی همچون نظارت هوشمند بر ناشران و رتبه‌بندی آنان با کمک هوش مصنوعی در حال بررسی و طراحی است.

شیرازی از برنامه‌های آتی فرابورس ایران خبر داد و گفت: راه‌اندازی تابلو دارایی‌های دیجیتال از جمله برنامه‌های پیش‌رو است که این تابلو شامل دو بخش بهادارسازی دارایی‌های دیجیتال و توکن‌سازی دارایی‌های مالی خواهد بود.

نظیفی : توسعه توکن نیازمند مدل اقتصادی و حکمرانی داده است

محمد نظیفی، مدیرعامل بورس انرژی، در سخنانی درباره توکن و بلاکچین، گفت: صحبت کردن در خصوص توکن به مثابه صحبت در مورد پول است و تحولاتی که پول تجربه کرده است، از جمله ایجاد حالت کمی در جوامع انسانی، اهمیت دارد.

وی افزود: وقتی از بلاکچین صحبت می‌کنیم، موضوعاتی مانند تمرکززدایی و چالش‌های حکمرانی در اقتصاد و سیاست مطرح می‌شود. مشابه سایر تکنولوژی‌ها، ابتدا جامعه با آن مقابله می‌کند، سپس با ناتصمیمی مواجه شده و نهایتاً تلاش می‌شود آن را انحصاری کند. مواجهه با بلاکچین نیز از همین الگو پیروی می‌کند و پس از دوره محدودیت و ناتصمیمی، تحت نظارت قانون به دنبال انحصاری کردن آن خواهیم بود.

مدیرعامل بورس انرژی به اهمیت مدل اقتصادی برای توکن‌ها اشاره کرد: به دلیل فقدان توکنومیکس یا اقتصاد توکن، زمینه رشد و توسعه آن فراهم نشده است. اگر مدل‌های اقتصادی مزیت اقتصادی داشته باشند، توکن می‌تواند رواج پیدا کند. بدون مدل اقتصادی، توسعه توکن به سختی ممکن است.

وی همچنین به بلوغ پولی و تجربه کشورهای دیگر اشاره کرد: بالغ بر ۹۲ درصد تراکنش‌های کشور کنیا با موبایل مانی انجام می‌شود که نشان‌دهنده رشد قابل توجه این کشور با توجه به بلوغ پولی است.

نظیفی درباره نقش رگولاتوری گفت: رگولاتوری ارتباط مستقیم با بلوغ اقتصادی و نظارت دارد. اگر توکنایز کردن را بخشی از زیرساخت بازار سرمایه بدانیم، نیازمند دستیابی به دیدگاه منسجم و حکمرانی داده هستیم.

وی افزود: توسعه این حوزه نیازمند ایجاد فضای اقتصادی توکن، طراحی مدل اقتصادی، استفاده از میکرویونیت‌ها و تمرکز بر معماری نهادی است و تلاش‌های سازمان بورس در زمینه حکمرانی داده، مقدمه‌ای برای رشد و توسعه این بازار خواهد بود.

ایرانشاهی: توسعه توکن‌سازی در ایران نیازمند شفافیت، چارچوب حقوقی و مدیریت ریسک است

علی‌اکبر ایرانشاهی، رئیس مرکز نظارت بر صندوق‌های سازمان بورس و اوراق بهادار، در پنل «فناوری‌ها، رمزارایی‌ها و تحول دیجیتال در بازار سرمایه» به بررسی وضعیت توکن‌سازی دارایی‌ها و بلاک‌چین در ایران پرداخت و با اشاره به ورود جدی منابع به حوزه کریپتو در اواخر سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ گفت: در آن سال‌ها اعداد و ارقام قابل توجهی مطرح می‌شد و دغدغه نهاد ناظر نسبت به شفافیت و مدیریت این حوزه همواره وجود داشت. بررسی اینکه آیا باید این حوزه را رها کنیم یا مقررات لازم را اعمال کنیم، از همان زمان آغاز شد.

ایرانشاهی افزود: نهاد ناظر ابتدا باید مشخص کند چه مشکلی قرار است حل شود. مسائل مربوط به شفافیت، هزینه‌های بالای عملیات پس از معاملات و مشکلات معاملات ثانویه، از جمله دغدغه‌های اصلی در گام اول بود.

وی همچنین به چالش‌های حقوقی در توکن‌سازی املاک و مستغلات اشاره کرد و گفت: با قانون جدید، مالکیت صرفاً بر اساس سند رسمی شناخته می‌شود. بنابراین مسائل حقوقی، آثار حقوقی و اختلاف‌نظرهای مختلف در این زمینه همچنان وجود دارد و باید حل و فصل شود.

رئیس مرکز نظارت بر صندوق‌ها بر اهمیت مقابله با ریسک پول‌شویی و فعالیت‌های غیرقانونی تأکید کرد و گفت: در سال ۱۴۰۲ مجوز توکن‌سازی یونیت‌های سه نوع صندوق سرمایه‌گذاری صادر شد و طی یک سال و نیم تجربیات ارزشمندی کسب شد.

وی درباره چالش‌های فنی و اجرایی نیز توضیح داد: ضروری است که مطمئن شویم معاملات در بستر بلاک‌چین انجام می‌شود و اختلافات مربوط به تصفیه و مسئولیت ناشر توکن، کاستودین و پلتفرم به‌صورت شفاف روشن شود.

ایرانشاهی در پایان با اشاره به تجربه جهانی در صندوق‌های رمزارزی افزود: مسائل جدی حقوقی، فقهی و اجرایی وجود دارد. موضوعاتی مانند تبدیل دارایی به ریال، نرخ تسعیر و قابل اتکا بودن معاملات باید با دقت بررسی شود تا بستر توسعه صندوق‌های رمزارز فراهم شود.