گلشن بابادی- خبرنگار؛ ماه‌هاست که کارشناسان ثبات وضعیت بازار سرمایه را به تعیین تکلیف مسئله برجام پاس می‌دهند. به نظر بازار سرمایه یک روز باید منتظر انتخاب رئیس جمهور آمریکا و تعیین خط مشی او شود و یک روز به مذاکرات وین چشم بدوزد. از ماه‌ها پیش و با از سرگیری دور جدید مذاکرات، بازار سرمایه چشم انتظار مشخص شدن نتیجه نهایی این مذاکرات و تعیین تکلیف مسئله برجام بوده است.
در شرایط فعلی، کارشناسان احتمالات متفاوتی را برای پیش‌بینی وضعیت بازار سرمایه در ماه‌های پیش‌رو در نظر می‌گیرند. باید دید سناریوهای مختلفی که برای برجام متصور می‌شوند چه تاثیری بر بازار سرمایه خواهد داشت. یکی از سناریوهایی که این روزها در خصوص مسئله برجام مطرح می‌شود را باید احیای برجام در آینده‌ای نزدیک دانست. سناریوی دوم نیز ناکام ماندن توافق برجام است و سناریوی سوم را هم باید طولانی و فرسایشی شدن مذاکرات در ماه‌های پیش‌رو دانست. از آنجا که احیا شدن یا ناکام ماندن برجام اثرگذاری مستقیمی بر قیمت دلار دارد، در نتیجه بررسی احتمال افزایش یا کاهش قیمت دلار در ماه‌های آینده می‌تواند نمای کلی و وضعیت بازار سرمایه را در مقابل سهامداران ترسیم کند.
تعیین نقشه راه اقتصاد
محمدابراهیم سماوی، مدیر تحلیل گروه صنعتی معدنی امیر نیز در این رابطه توضیح داد: وجود دو ابهام اساسی در ماه‌های اخیر به تشدید ریزش بازار سرمایه و عدم استقبال سرمایه‌گذاران به خصوص از سهام ارزنده خواهد انجامید. از این دو ابهام، یکی انتخابات ریاست جمهوری بود که با مشخص شدن نتیجه آن بازار سرمایه نسبت به گذشته به حالت تعادلی بازگشت و نمادهای ارزنده از استقبال قابل قبولی نیز برخوردار شدند. مورد دیگر، فرجام مذاکرات وین است که مهمترین عامل تعیین‌کننده نقشه راه اقتصاد، تورم انتظاری و شدت تلاطم‌ها در بازارهای مالی است. بهتر است سناریوهای پیش‌رو را اینگونه متصور شد؛ دستیابی به توافق در کوتاه‌مدت یکی از سناریوهاست که در آن احتمال ریزش قیمت دلار بین ۲۰ تا ۳۰ درصد وجود دارد. هرچند در صورت آزادسازی منابع مالی این احتمال می‌رود که دولت اقدام به ارزپاشی کرده و نرخ دلار را به شکل تصنعی پایین نگه دارد اما به نظر حتی در صورت آزادسازی منابع، دولت جدید منابع کافی جهت تکرار این اشتباه را نداشته باشد. در این صورت انتظار می‌رود بازار در کوتاه‌مدت ریزش اندکی به دلیل کاهش نرخ فروش صنایع کامودیتی‌محور و خوش‌بینی ناشی از کاهش تورم انتظاری داشته باشد. در میان‌مدت و بلندمدت به دلیل افزایش مقدار فروش و همچنین کاهش هزینه‌های فروش شرکت‌های کامودیتی‌محور و رونق صنایعی همچون بانکی‌ها، حمل و نقل، خودرو و غیره اثر مثبتی بر بازار خواهد گذاشت.
سماوی با مطرح کردن سناریوی عدم دستیابی به توافق در کوتاه‌مدت گفت: در صورت رخداد این سناریو، دمای تورم انتظاری که در ماه‌های اخیر کاهشی شده بود، مجددا سر به فلک خواهد کشید. انتظار می‌رود دلار کف‌سازی قیمتی در محدوده ۲۳ تا ۲۵ هزار تومان داشته باشد و یک جهش قیمتی تا محدوده‌های سقف قیمتی سابق تجربه کند. در کوتاه‌مدت، مجددا شاهد سرریز شدن منابع مالی پارک شده به بازار سرمایه خواهیم بود ولی انتظار نمی‌رود که بازار یکدست همانند بهار ۱۳۹۹ سبز رنگ شود، بلکه این وجوه نقدینگی به سوی صنایع کامودیتی‌محور یا همان صنایع موسوم به دلاری سرریز خواهد شد. در صورت پیاده‌سازی مصوبه مالیات بر عایدی در راستای کاهش سفته‌بازی در بازارهای غیرمولد، انتظار سرریز شدن این منابع به بازار سرمایه در جهت پوشش تورم بیش از پیش خواهد بود.
سماوی اثر فرسایشی شدن مذاکرات بر بازار را نیز بررسی کرد و گفت: بدترین سناریو، ادامه یافتن وضعیت بلاتکلیفی است. رئیس جمهور جدید صراحتا در مصاحبه‌های اخیر خود تاکید به عدم فرسایشی شدن مذاکرات داشت. در صورت رخداد این سناریو، تورم انتظاری با شیب کمتری نسبت به سناریوی عدم دستیابی به توافق، افزایش خواهد یافت اما با وجود افزایش ابهامات ریسک‌های سیاسی، شرکت‌ها در بودجه‌بندی کوتاه‌مدت خود و همچنین سرمایه‌گذاران در تخصیص دارایی بهینه خود با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو خواهند شد که بخش اقتصاد واقعی را دچار چالش خواهد کرد. در بازار سرمایه هم صرفا به تک سهم‌های ارزنده در صنایع مطلوب توجه خواهد شد و همچنان حجم نقدینگی پارک شده به صورت محافظه‌کارانه به این حوزه بازار ورود پیدا خواهد کرد.
اثرات مثبت برجام
حسین مریدسادات، کارشناس و مدرس بازار سرمایه نیز در این خصوص توضیح داد: سناریوهای مختلفی در خصوص برجام وجود دارد و این سناریوها می‌تواند تاثیرات متفاوتی را بر بازارهای مختلف از جمله بازار سرمایه داشته باشد. اگر به طور کلی تصور کنیم برجامی در کار باشد یا نباشد، باید گفت اگر تحت شرایطی به توافق برجام دست نیابیم، قطعا مراودات با دنیای غرب باعث افزایشی شدن نرخ دلار می‌شود که این مسئله می‌تواند تمام بازارهای مالی موازی را تحت تاثیر قرار دهد. با افزایش نرخ دلار و در حقیقت ناکام ماندن برجام، صنایع صادرات‌محور مثل پتروشیمی‌ها به شرطی که بتوانند بدون برجام مراودات مالی خود را انجام دهند، رشد خواهند کرد.
مریدسادات ادامه داد: اگر برجامی در کار نباشد، نرخ دلار می‌تواند تا میزان ۳۰ تا ۳۵ هزار تومان نیز افزایش یابد. با توجه به مولفه‌های اقتصاد کلان و به علاوه در نظر داشتن کسری بودجه، دولت راه‌هایی برای جبران کسری بودجه خود در نظر خواهد گرفت که استقراض از بازار سرمایه، فروش اوراق قرضه، افزایش نرخ دلار در بازار و غیره جزو این راهکارهاست. با این حال نباید فراموش کرد که انجام نشدن توافق برجام، مراودات مالی، تأمین مواد اولیه و غیره اثر منفی خود را بر همگی صنایع و در نتیجه بازار سرمایه خواهد داشت.
مریدسادات با اشاره به احتمال به نتیجه رسیدن برجام توضیح داد: بعید است با این احتمال نیز نرخ دلار به کمتر از ۲۰ هزار تومان برسد. نرخ تسعیر ارز را ۱۷ هزار و ۲۵۰ تومان تعیین کرده‌اند. با در نظر گرفتن فاصله ۳ تا ۴ هزار تومانی میان دلار ۲۴ هزار تومانی با ۲۰ هزار تومانی، اثرگذاری منفی کاهش نرخ دلار بر بازار سرمایه خیلی قابل توجه نخواهد بود.
این کارشناس اثرات مثبت برجام را برای بازار بیشتر دانست و گفت: اثرات مثبت توافق برجام (در صورت حاصل شدن توافق) قطعا بیشتر از اثرات منفی آن خواهد بود. در صنایع خودرویی، پتروشیمی، فلزات اساسی و به طور کلی در کلیت بازار سرمایه احتمال یک صعود قدرتمند با توجه به اصلاح بازار در ماه‌های گذشته وجود دارد.
فرسایشی شدن و ابهام در مذاکرات باعث افزایش ریسک و بلاتکلیفی در آن می‌شود که تاثیر منفی آن را در صورت‌های مالی شرکت‌ها مشاهده خواهیم کرد. فرسایشی شدن مذاکرات توانایی آن را دارد که نرخ دلار را افزایش دهد و بر بازارهایی همچون مسکن و بازار سرمایه تاثیرگذاری منفی قابل لمس‌تری داشته باشد.
رشد دلار با فرسایشی شدن مذاکرات
در گفت‌وگو با سجاد عادلی، کارشناس بازار سرمایه به بررسی سه سناریوی پیش‌روی بازار در خصوص مواجهه با مسئله برجام پرداخته شد که در ادامه می‌خوانید.
- در صورتی که توافق مورد نظر حاصل نشود و دلار افزایش پیدا کند، این مسئله چه اثری بر بازار سرمایه خواهد داشت؟
به طور کلی در حال حاضر فقط مسئله برجام مطرح نیست و باید منتظر سیاست‌های کلان سیاسی و اقتصادی دولت آینده و اعضای اقتصادی هیات دولت آتی نیز باشیم. اگر بازگشت به برجام به صورتی انجام شود که ایران به راحتی بتواند به منابع مسدود شده خود دسترسی پیدا کند، انتظار آن وجود دارد که دلار تا محدوده ۱۸ تا ۲۰ هزار تومان کاهش پیدا کند اما با توجه به وعده‌های داده شده در دولت آینده، کاهش بیشتر چندان محتمل نیست. - در صورت بازگشت به برجام و کاهش نرخ دلار آیا می‌توان انتظار افت بازار سرمایه را داشت؟
اگر بازگشت به برجام با تغییر کلان سیاست‌های خارجی همراه شده و سرمایه‌گذاری خارجی در کشور افزایش قابل توجهی پیدا کند، می‌توان انتظار کاهش هر چه بیشتر نرخ دلار را داشت اما تحقق این سناریو شانس کمی دارد. در هر صورت با توجه به وعده‌های اقتصادی دولت آینده، انتظار افزایش مخارج دولت و کاهش نرخ بهره وجود دارد، ضمن اینکه وعده حمایت از بورس هم انتظار به کف رسیدن بازار سهام را ایجاد کرده است. در مجموع با بازگشت به برجام و کاهش قیمت دلار هم انتظار افت چندانی در بازار سهام وجود نخواهد داشت. - اگر تصور کنیم توافقی حاصل نشود و قیمت دلار نیز افزایش یابد یا اینکه این مذاکرات فرسایشی شود، این سناریوها چه اثری بر بازار سرمایه خواهند داشت؟
در صورت انجام نشدن توافق و یا فرسایشی شدن این مذاکرات انتظار رشد قابل ملاحظه دلار وجود دارد. در این شرایط ممکن است دولت مجددا به پیمان‌سپاری ارزی و تشدید قیمت‌گذاری روی بیاورد. تاثیر این اقدامات احتمالی بر بازار و سودآوری شرکت‌ها به شدت و کیفیت آنها بستگی دارد اما در هر صورت در بلندمدت رشد بازار سهام و دلار در این حالت همسو خواهد بود، چرا که مجددا شاهد افزایش انتظارات تورمی و عدم تمایل به نگهداری ریال خواهیم بود که عامل رشد بازارهای دارایی و سهام خواهد شد. طبیعی است که تفاوت فرسایشی شدن مذاکرات و حاصل نشدن توافق در سرعت تاثیر این مسائل بر بازارهاست. با نبود توافق قطعی، انتظار تضعیف ریال با سرعت بیشتری وجود دارد. - منبع: هفته نامه اطلاعات بورس شماره ۴۰۶
نظر شما