چرایی کاهش ارزش خالص دارایی شرکت‌ها 

با توجه به شرایط فعلی بازار سرمایه و کاهشی که ظرف چند ماه اخیر به طور مزمن در بازار سرمایه ایجاد شده طبیعی است که شرکت‌های سرمایه‌گذاری که پرتفوی آنها ترکیبی از سهام مختلف بازار سرمایه است دچار کاهش شده و NAV این شرکت‌ها با افت روبه‌رو شده باشد. بخشی از کاهش‌ ارزش خالص دارایی این شرکت‌ها ناشی از ریسک‌های سیستماتیک و تحولات منطقه‌ای و جنگ‌های منطقه خاورمیانه و بخش دیگر به دلیل تصمیمات دولت درخصوص تعیین نرخ خوراک پتروشیمی‌ کارخانجات توسط پالایشی‌هاست. در واقع این دست از تصمیمات به جای این که به بازار کمک کند، به آن ضربه می‌زند. به طور کلی به دلیل شیوه فعلی اداره اقتصاد کشور و پیش‌بینی ناپذیری آن، ریسک بازار افزایش یافته است. در چنین شرایطی طبیعی است که روند کاهشی قیمت‌ها و پرتفوی صندوق‌ها تحت فشار قرار بگیرد. با این حال اما تعداد کمی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری که پرتفوی آنها از شرکت پتروشیمی تشکیل شده تا حدودی وضعیت بهتری دارند. دلیل اصلی این موضوع نیز این است که شرکت‌هایی که عمده سرمایه‌گذاری آنها در صنعت پتروشیمی است عمدتا دلار محور است و افزایش نرخ دلار باعث شده آسیب کمتری ببینند. در مجموع اکثر شرکت‌های سرمایه‌گذاری با روند کاهشی روبه‌رو هستند. با توجه به شرایط ایجاد شده می‌توان این نکته را مد نظر داشت که یکی از محرک‌های قوی بازار سرمایه، نرخ دلار بوده وهر زمان که این نرخ افزایش یافته، بازار نیز روند رو به رشدی را طی کرده است. اما مواردی که ریسک بازار سرمایه را افزایش داده به حدی زیاد بوده که در مدت اخیر که دلار افزایش داشته است تاثیر چندانی در بازار نداشته است.
در واقع عاملی که همیشه باعث رشد بازار شده این روزها باعث شده خروج پول حقیقی روند پرشتاب‌تری به خود بگیرد. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد عامه مردم بازار سرمایه را نقطه امن و مرکز اعتمادی برای سرمایه‌گذاری خود تشخیص نمی دهند و این روند در اکثر سهام‌ها تاثیر منفی داشته و طبیعی است که پرتفوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری نیز تحت تاثیر قرار گیرد. اکنون ارزش ذاتی شرکت‌های سرمایه‌گذاری به خصوص آنها که پرتفوی محکمی دارند، بسیارارزنده است و ارزش ذاتی آنها فراتر از قیمت‌هایی است که امروز روی تابلو مشاهده می‌کنیم. بنابراین، اگر تحولی در بازار ایجاد شود و روند صعودی به بازار بازگردد شاید مناسب‌ترین محل برای سرمایه‌گذاری، شرکت‌های سرمایه‌گذاری باشد. البته این گفته‌ها در حالی مطرح می‌شود که معمولا تصمیمات دولت به جای اینکه نقش حمایتی از بازار را داشته باشد، بیشتر به بازار ضربه زده است. به عنوان مثال؛ اعلام انتشار گواهی سپرده ۳۰ درصدی، شاخص نرخ سود بدون ریسک و بدون مالیات را ۶ تا ۷ درصد افزایش داد و باعث شد شرکت‌ها برای اغنای سهامداران برای سرمایه‌گذاری با سود بیشتر از ۳۰ درصد را در بازدهی خود داشته باشند. طبیعتا این اتفاقات شرایط دشواری را ایجاد کرده است؛ هر چند آمار ۶ ماهه شرکت‌ها نشان می‌دهد که اکثر شرکت‌ها سودهای خوبی ایجاد کرده‌اند که می‌تواند نوید بخشی برای سهامداران باشد. اما این گونه تصمیمات که بدون در نظر گرفتن اثرات در بازار سرمایه اتخاذ می‌شود، تنها به بازارضربه می‌زند و طبیعتا شرکت‌های سرمایه‌گذاری نیز از این دست تصمیمات بی نصیب نمی مانند.
با این توضیحات به نظر نمی رسد تا پایان سال اتفاق جدیدی رخ دهد و دلار هم محرک بیشتری برای بازار باشد. با توجه به این که حتی اگر تصمیم سیاستگذار ثبات نرخ دلار هم باشد، نمی‌توان پیش‌بینی کرد چه اتفاقاتی می‌افتد اما اگر روند دلار افزایشی باشد، در روند حرکتی بازار سرمایه نیز اثرمثبت می‌گذارد و بی‌تفاوتی بازار نسبت به دلار تا چند ماه آینده از بین برود اما نمی توان به طور قاطع چنین پیش‌بینی را داشت چرا که دولت مصمم است از کاهش ارزش پول ملی جلوگیری کند. در بازارهای کامودیتی نیز اتفاق خاصی نمی‌افتد و همین روند ادامه خواهد یافت و شرکت‌های سرمایه‌گذاری مورد بحث نیز علی رغم ارزندگی در پرتفوی خود و کاهش حدود ۲۰ درصدی ظرف چند هفته اخیر، همچنان ارزنده خواهند ماند.

• علی اکبر امین تفرشی - مدیر عامل شرکت سرمایه‌گذاری پارس آریان
• شماره ۵۳۱ هفته نامه اطلاعات بورس