در سالهای اخیر فشاری بر نهادهای مالی وارد شده تا سامانههای نظارتی جامع خود را ایجاد و یا توسعه دهند. هدف این امر جلوگیری از دستکاری در بازار، حفظ اعتماد عمومی، محافظت از یکپارچگی در بازار و شناسایی روشهای متقلبانه است. همچنین میتوان گفت در سالهای اخیر الگوهای معاملاتی مشکوک، تعداد هشدارهای اشتباه سامانهای و عدم انطباق سامانه با قوانین و دستورالعملهای حاضر این نیاز را بهوجود آورده شرکتهای ارائهدهنده سامانه نظارتی، سامانههای نظارتی خود را ارتقا دهند.
یکی از ویژگیهای مشترک سامانههای نظارتی مورد استفاده بازارهای نوظهور، ابزارهای نظارت خودکار است که الگوهای معاملاتی را تجزیه و تحلیل کرده و همراه با یک سامانه مدیریت هشدار جامع نصب میشوند. این ابزارها میتوانند موقعیت معاملهگران بزرگ را ردیابی و دستکاری بازار و تخلفات معاملاتی را شناسایی کنند. پارامترهای رایجی که در بازارهای نوظهور مورد استفاده قرار میگیرد عبارت است از: حرکات غیرعادی قیمت و حجم، تمرکز معاملات، موقعیتهای باز بزرگ، پیشدستی، معامله با استفاده از اطلاعات نهان، معاملات ضربدری و معاملات همزمان هشدارها زمانی فعال میشوند که فعالیتهای معاملاتی از پارامترهایی که توسط مقامات قانونگذار و بورسی تعریف شده است فراتر رود. البته باید خاطر نشان کرد که پارامترهای هشدار باید توسط قانونگذار یا بورس سفارشیسازی شود.
در هند، هیات مدیره بورس و اوراق بهادار هند دارای یک سامانه نظارت بر بازار یکپارچه است که دارای یک منبع ذخیره داده آنلاین با ظرفیت ضبط معاملات بازار و دادههای مرجع از منابع مختلف مانند بورس اوراق بهادار، اتاقهای پایاپای و سپردهگذاریهاست. در شیلی، سامانه نظارت SVS اطلاعات در لحظه را در مورد کارگزار- معاملهگران اوراق بهادار که معاملات را در حساب خود یا از طرف مشتری انجام میدهند، ارائه میکند. در ایران که جزو بازارهای نوظهور است اقدامات نظارتی اغلب بهصورت واکنشی و پسگیرانه است، این در حالی است که با توجه به اقبال عمومی به بازار سرمایه و در حال حاضر ابزارهای اختیار معامله، تغییر سیاستگذاریها و سوق مردم به بازار سرمایه از طرف حاکمیت و همچنین متنوع شدن ابزارهای سرمایهگذاری از جمله ابزارهای مشتقه و عمق بخشیدن به آن نیاز به سامانههای نظارتی پیشگیرانه و فعال حس میشود.
- حمیدرضا پورابراهیم - رئیس اداره نظارت بر بازار بورس انرژی ایران
- شماره ۵۱۸ هفته نامه اطلاعات بورس
نظر شما