به گزارش صدای بورس، تامین مالی شرکت‌ها از طریق رتبه‌بندی اعتباری روشی کم هزینه‌تر در مدت زمان کمتر است که اکثر شرکت‌ها در صورت کسب رتبه اعتباری بالا می‌توانند انجام دهند. شرکت‌های رتبه بندی اعتباری (rating) موسسات رتبه بندی مستقل بین المللی هستند که ابزارهای بدهی (مانند اوراق قرضه) شرکت‌های بزرگ را رتبه بندی می‌کنند و تابع قوانین بازار سرمایه هستند. همچنین هیچگونه محدودیتی از نظر تعداد اینگونه موسسات رتبه‌بندی فعال در یک کشور وجود ندارد.
به تازگی اما دستورالعمل جدید انتشار اوراق بهادار بدهی با استفاده از رتبه اعتباری ابلاغ شد. بر این اساس هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار در راستای تسهیل، تسریع و کاهش هزینه‌های تامین مالی شرکت‌ها، دستورالعمل جدید انتشار اوراق با استفاده از رتبۀ اعتباری و بدون استفاده از ضامن را در تاریخ ۱۶/٥/۱۴۰۲ تصویب و ابلاغ کرد، با تصویب دستورالعمل جدید، کلیه مقررات قبلی در این خصوص ملغی شد.
از جمله تغییرات مثبت دستورالعمل جدید نسبت به ضوابط قبلی، افزایش سقف تامین مالی شرکت‌ها بدون استفاده از رکن ضامن و همچنین اعطای تخفیف بیشتر در حجم وثایق مورد نیاز در حالتی که جهت تضمین اوراق از وثایق استفاده می‌شود، است. با توجه به این اتفاق اکثر کارشناسان در این حوزه معتقدند که با دستورالعمل جدید شرایط تامین مالی با تکیه بر رتبه اعتباری راحت‌تر شده است.
طبق آمارهای موجود از سال ۱۳۹۸ تاکنون ۲۷۴ میلیون و ۳۳۰ هزار میلیون ریال اوراق از طریق رتبه‌بندی اعتباری در بازار منتشر شده است. در این بین شرکت فولاد مبارکه اصفهان در دو مرحله ۸۰.۰۰۰.۰۰۰ میلیون ریال اوراق منتشر کرده که بیشترین رقم انتشار اوراق بوده و پس از آن هم شرکت معدنی و صنعتی گل گهر ۶۸.۰۰۰.۰۰۰ میلیون ریال اوراق منتشر کرده که رکن ضامن آنها رتبه اعتباری شرکت بوده است. در جدول شرکت‌هایی که از طریق رتبه بندی اعتباری از سال ۱۳۸۹ تا به حال تامین مالی و انتشار اوراق کردند را مشاهده می‌کنید.
نکته‌ای که در این میان وجود دارد این است که برای توسعه بازار اوراق و بدهی در کشور ما نیازمند اقدامات بسیار و طی کردن راهی طولانی هستیم و باید برای فراهم شدن لازمه‌های توسعه این حوزه تلاش کنیم.
کاهش زمان تامین مالی
رئیس اداره نظارت بر انتشار و ثبت اوراق بهادار بدهی سازمان بورس در مورد تاثیر انتشار اوراق توسط شرکت‌های رتبه بندی گفت: اوراق منتشر شده توسط شرکت‌های رتبه بندی اعتباری هزینه‌ها را کاهش داده است. درواقع به صورت میانگین حدود ۲ و نیم درصد سالانه هزینه اوراق کمتر شده است.
مرتضی چشان با اشاره به تاثیرات تامین مالی از این روش افزود: در ایران مانند همه جای دنیا شاخص، شاخص نرخ پول است. یعنی زمانی که قیمت دلار و سکه بالا می‌رود سرمایه‌گذار به دلار و سکه هم به چشم سرمایه‌گذاری نگاه می‌کند ولی وقتی که مثل حالا تقریبا ۶ ماهی است که نرخ بقیه دارایی‌ها مانند طلا و سکه کاهش پیدا کرده است، وجوهی که دست مردم است به سمت سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها، سپرده‌ها و خرید همین اوراقی که منتشر می‌شود سرازیر شده است. او ادامه داد: همین موضوع باعث می‌شود که این اوراق با نرخ پایین‌تری خریداری شود و هزینه تامین مالی در حقیقت کمتر می‌شود به دلیل اینکه پول بیشتر می‌شود یعنی پول دیگر سمت دارایی‌هایی مانند صندوق مثل طلا، دلار، مسکن و... نرفته و چون عرضه پول بیشتر شده نرخ تامین مالی هم کاهش پیدا می‌کند. چشان تاکید کرد: مزیت تامین مالی از طریق شرکت‌های رتبه بندی این است که سایر روش‌های تامین مالی مانند افزایش سرمایه برای بانی که در حال تامین مالی است، کسانی که این اوراق را می‌خرند در حقیقت یک قرض کوتاه مدت دو تا چهار ساله به آن شرکت می‌دهند و بعد از چهار سال اصل پول خود را می‌گیرند. در این صورت شرکت مثل سهامدار با آنها در ارتباط نیست که تا همیشه به آن سهامدار بدهکار است. وی اضافه کرد: ولی از طریق بدهی که تامین مالی شود در حدود دو تا چهار سال با آن پول شرکت تامین مالی می‌کند و بعد باز پرداخت می‌کند. اگر سود بیشتری هم عاید آن شرکت شود متعلق به خود شرکت و سهامدار است یعنی برای سهامداران بازدهی بیشتری دارد.
رئیس اداره نظارت بر انتشار و ثبت اوراق بهادار بدهی سازمان بورس همچنین گفت: در کل هم کاهش هزینه تامین مالی و هم زمان تامین مالی کاهش پیدا می‌کند. برای شرکت‌هایی که می‌خواهند ضامن‌های دیگر بیاورند، قاعدتا زمان بیشتری نیاز دارند که آن بانک در هیات عامل خود این ضمانت را مطرح کند و ضمانت آن شرکت را بپذیرد، بنابراین چون رتبه بندی این مورد را ندارد، زمان تامین مالی هم پایین‌تر می‌آید.
او توضیح داد: همینطور وقتی بانک‌ها می‌خواهند تامین مالی کنند، وثایق سنگین می‌گیرند یعنی شرکت‌ها قاعدتا باید دارایی‌هایی مثل سهام، زمین، ساختمان حتی ماشین آلات و اموال داشته باشند که به نفع آن بانک توثیق کنند که آن بانک در نهایت ضمانت آنها را بکند ولی در رتبه بندی مخصوصا شرکت‌هایی که پذیرفته شده هستند، از رتبه بندی استفاده می‌کنند و دیگر نیازی نیست که چیزی داشته باشند. درواقع با اتکا به رتبه خودشان می‌توانند تامین مالی کنند و ضامن جداگانه‌ای نمی‌آورند بنابراین هم هزینه و هم زمان تامین مالی خیلی کم تر می‌شود. چشان در پایان تصریح کرد: این موضوع در نهایت به کاهش بهای تمام شده و هزینه‌های آن شرکت کمک می‌کند.
کاهش هزینه‌ها با رتبه‌بندی اعتباری
مدیرعامل شرکت رتبه بندی اعتباری پایا در مورد حجم اوراق منتشر شده توسط این شرکت گفت: شرکت رتبه بندی اعتباری پایا چیزی حدود ۲۵ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان از اوراق منتشر شده در بازار را منتشر کرده است که در دو مرحله ۸ هزار میلیارد تومان فولاد مبارکه، ۳ هزار میلیارد تومان فولاد خوزستان، ۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان وصندوق، ۲ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری غدیر و ۳ هزار میلیارد تومان هم شستا بوده که اصلی‌ترین این مقدار بودند.
علیرضا سارنج افزود: بر این اساس پایا بیش از ۷۲ درصد از اوراقی که در بازار منتتشر شده را رتبه بندی کرده است که این مبلغ در حال افزایش هم است. مدیرعامل شرکت رتبه بندی اعتباری پایا با اشاره به کاهش هزینه‌های انتشار اوراق توسط شرکت‌های رتبه بندی ادامه داد: اگر شرکت بورسی و یا فرابورسی بوده و رتبه اعتباری نداشته باشد، حتما باید رکن ضامن داشته باشد که آن رکن ضامن هزینه‌های قابل توجهی بین یک تا پنج درصد اصل و فرع آن مبلغ اوراق به صورت سالانه را دارد. همچنین ممکن است محدودیت‌های دیگری هم بانک بگذارد که می تواند منجر به افزایش هزینه‌های مالی شود.
سارنج اضافه کرد: ولی وقتی که شرکت بتواند رتبه اعتباری مناسبی اخذ نماید و نیز بورسی و فرابورسی باشد می‌تواند بدون رکن ضامن و مبتنی بر اعتبار خود اوراق منتشر کند. اگر شرکتی غیربورسی باشد هم می‌تواند اگر رتبه حداقل BBB- بگیرد در بحث توثیق اوراق بهادار از تخفیفات توثیق سهام یا اوراق بهادار استفاده کند. مثلا اگر قرار است سهمی که برای بازار اول بورس است را وثیقه کنند و باید در حالت عادی ۱۳۰ درصد اصل و فرع آن اوراق را وثیقه کنند، بر حسب رتبه‌ای که داشته باشند به جای ۱۳۰ درصد، ۹۵ درصد اصل و فرع را توثیق می‌کنند که در این صورت به شدت می‌تواند به کاهش هزینه‌های مالی و تامین مالی شرکت‌ها کمک کند. نکته دیگر این که مطابق دستورالعمل جدید سازمان جهت انتشار اوراق از طریق توثیق اوراق بهادار شرکت‌ها باید حتما دارای رتبه اعتباری باشند.
سارنج با اشاره به دیگر مزایای رتبه بندی اعتباری تاکید کرد: در رتبه بندی اعتباری شرکت‌ها از وضعیت اعتباری خود مطلع می‌شوند و معمولا ما به عنوان موسسه رتبه بندی نکات توصیه‌ای هم به شرکت‌ها ارائه می‌کنیم که مشکلات آنها چه بوده و اگر آن مشکلات بر طرف شود می‌تواند وضعیت اعتباری آنها را بهبود ببخشد. در پایان وی ادامه داد: با توجه به اصلاحیه‌ای که سازمان بر دستورالعمل انتشار اوراق مبتنی بر رتبه اعتباری داده است به نظر می‌رسد شرایط بهتر شده یعنی درواقع حجم اوراقی که با استفاده از این دستورالعمل اکثر شرکت‌ها می‌توانند منتشر کنند را افزایش داده و همچنین در توثیق اوراق بهادار تخفیفاتی هم که داده شده بیشتر شده است.
- نگین عظیمی - خبرنگار
- شماره ۵۱۲ هفته نامه اطلاعات بورس
نظر شما