عملا ۲ سناریو برای بازارها در سال ۱۴۰۱ می‌توان در نظر گرفت، سناریوی اول بازارها با احیا و دومی عدم احیای برجام است. در سناریوی اول اگر برجام احیا شود، نیمه اول سال نسبتا شرایط مناسبی را در بازارهای مختلف خواهیم داشت به عبارتی دست دولت بازتر می‌شود و راحت‌تر مدیریت بازارهای مختلف را می‌تواند داشته باشد.
اگر برجام اتفاق بیفتد احتمالا قیمت دلار بین حدود ۲۳ تا ۲۵ هزار تومان در نوسان باشد و در عددی هم بتواند برای نیمه اول سال تثبیت شود. طبیعتا قیمت طلا هم مربوط به نرخ دلار است البته قیمت جهانی طلا هم اثرگذار است ولی انتظار تغییرات بالایی را از قیمت طلا هم در این ۶ ماهه نباید داشته باشیم. بازار مسکن فازی رکودی پیدا می‌کند و همچنین قیمت خودرو هم تا حدودی بین ۱۰ تا ۱۵ درصد می‌تواند کاهش پیدا کند.
در نیمه دوم سال ۱۴۰۱ یک تکانه دیگری که داریم بحث انتخابات میان دوره‌ای آمریکاست؛ اگر در این انتخابات میان دوره‌ای جمهوری خواهان پیروز شوند دوباره التهابی را در بازار می‌تواند ایجاد کند و انتظارات تورمی را افزایش دهد. بازار سرمایه هم اگر برجام به نتیجه برسد طبیعتا می‌تواند در برخی از صنایع اثرات مثبتی داشته باشد. صنایع بانکی، حمل و نقل، بیمه‌ای، خودرو و حتی صنعت پتروشیمی و پالایشی‌ها هم می‌توانند اثرات مثبت از برجام داشته و به واسطه بهبود مبادلات تجاری و اقتصادی و تسهیل مبادلات و امکان صادرات بیشتر حتی شاید برای کامودیتی‌ها هم وضعیت بهتر باشد یعنی صادرات آنها هم با هزینه‌های کمتری اتفاق بیفتد. در مجموع نیمه اول سال می‌تواند برای بازار سرمایه با برجام بهتر باشد. نیمه دوم سال ۱۴۰۱ انتظارات تورمی را با شرایط اقتصادی باید در نظر بگیریم. اگر سناریوی بدبینانه یعنی بدون برجام را مد نظر قرار دهیم قیمت دلار روند افزایشی خواهد گرفت که مثل سایر دارایی‌ها به کاهش قیمت دلار بستگی دارد و روند افزایشی پیدا خواهد کرد. طبیعتا بازار سرمایه با افزایش قیمت دلار، روند افزایش را با یک وقفه زمانی خواهیم داشت. به نظر می‌رسد شرایط به نتیجه رسیدن برجام در سناریوی خوش بینانه خیلی بیشتر از سناریوی بدبینانه است و نیمه اول سال را باید منتظر باشیم که قیمت دلار بین ۲۳ تا ۲۵ هزار تومان در یک عددی تثبیت شود، مسکن وارد فاز رکود خواهد شد، خودرو هم کاهشی ۱۰ یا ۱۵ درصدی را در نیمه اول سال خواهد داشت و طلا می‌تواند پیرو بحث قیمت دلار تا حدودی کاهش پیدا کند ولی بازار سرمایه می‌تواند وضعیت بهتری را داشته باشد. همچنین برای بسیاری از صنایع اثرات مثبت را می‌توان در نظر گرفت.
اگر برجام به نتیجه برسد وضعیت صنعت بانکی و صنعت کامودیتی‌ها، پالایشی‌ها، پتروشیمی‌ها، خودرویی‌ها حتی صنعت بیمه یعنی عمده صنایع ما می‌تواند اثرات مثبتی را ببیند به شرط اینکه سیاست تغییرات مکرر قوانین و مقررات اجازه دهد یعنی دولتمردان و مسئول آن کشور مدام دست به سیاست‌های دست‌کاری شده و تغییرات قوانین و مقررات نزنند.
اگر قوانین و مقررات تغییر نکند و ثبات داشته باشد انتظار می‌توان داشت که با برجام وضعیت بسیاری از صنایع به خصوص صنعت بانک، بیمه و حمل و نقل بهبود پیدا کند. مصوبات متناقض و بخشنامه‌های مکرر آفت بازار سرمایه است و حکایت از این دارد هنوز جایگاه بازار سرمایه برای مدیریت اقتصادی کشور کاملا روشن نشده و اقتصاد دستوری مشکلات بازار را تشدید خواهد کرد و ریسک بالا تحمیل خواهد کرد.
- وحید شقاقی شهری - اقتصاددان
نظر شما