به گزارش صدای بورس،به عبارتی سرمایه‌گذار در عین داشتن مالکیت کالای موردنظر، مسئولیت نگهداری را بر عهده ندارد. این ابزار مثل سهام عادی و صندوق‌های قابل معامله در بورس(ETF) معامله شده و فرآیند تسویه آن نیز مانند سایر اوراق انجام می‌شود. وجود بازارگردان در این اوراق نقدشوندگی را تضمین می‌کند و مقبولیت بالایی بین افرادی دارد که مایل به سرمایه‌گذاری کوتاه و بلندمدت در حوزه کالایی هستند.
سوابق جهانی و داخلی
اولین صندوق کالایی سال ۲۰۰۴ و در بورس لندن با کالای پایه صندوق فلز گرانبهای طلا راه‌اندازی شد. پس از آن، صندوق‌های کالایی با طیف وسیعی از انواع کالا دنباله روی صندوق اول بودند. حوزه‌های اصلی فعالیت صندوق‌های کالایی در لندن محصولات کشاورزی، فلزات صنعتی، حامل‌های انرژی و فلزات گرانبهاست. در ایران هم اکنون ۵ صندوق در حوزه‌های طلا و کشاورزی در حال فعالیت هستند.
بازده‌های منفی «طلا» «زر»، «گوهر»و «عیار»
«صندوق پشتوانه طلای لوتوس»، تیرماه ۹۶ با نماد «طلا» به عنوان صندوق قابل معامله (ETF) کالایی به عنوان اولین صندوق در بازار سرمایه توسط تأمین سرمایه لوتوس طراحی و تاسیس شد. این صندوق با پشتوانه سکه طلا عمده منابعش در اوراق بهادار مبتنی بر گواهی سپرده سکه طلا و اوراق مشتقه مبتنی بر سکه طلا سرمایه‌گذاری شد.
بازده این صندوق از تاریخ تاسیس تاکنون ۶۸۰.۳۷ درصد بود البته پشتوانه طلای لوتوس تا لحظه تنظیم گزارش (۴۲/۳) بازدهی منفی تجربه کرد."صندوق پشتوانه سکه طلای زرافشان امید ایرانیان"، آبان ماه ۱۳۹۶ با نماد «زر» تاسیس شد. موضوع اصلی فعالیت آن سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار مبتنی بر سکه طلا شامل گواهی سپرده کالایی، قراردادهای آتی کالا و قراردادهای اختیار معامله مبتنی بر کالا و همچنین سرمایه‌گذاری در اوراق مشارکت، صکوک، اوراق بهادار و سپرده‌گذاری نزد بانک‌ها است.بازده این صندوق از تاریخ تاسیس تا کنون ۳۸۶.۵۸ بوده و بازده این صندوق تا لحظه تنظیم گزارش
منفی(۳.۱۴) بود.
صندوق در اوراق بهادار مبتنی بر سکه طلای کیان آذر ماه ۱۳۹۶ با نماد «گوهر» پذیره نویسی شده و بهمن ماه ۱۳۹۶ فعالیت خود را آغاز کرده است، مدیریت دارایی‌های صندوق که عمدتاً شامل گواهی سپرده سکه طلا در بورس کالا می‌شود، توسط مدیر سرمایه‌گذاری صندوق صورت می‌گیرد. سرمایه‌گذاران در ازای سرمایه‌گذاری در این صندوق گواهی سرمایه‌گذاری دریافت می‌کنند. واحدهای این صندوق قابلیت معامله در بورس را دارا
می باشد. بازده این صندوق از تاریخ تاسیس تاکنون ۴۶۳.۵۲ بوده و بازده هفتگی این صندوق تا لحظه تنظیم گزارش منفی(۳.۶۹) است.
«صندوق سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار مبتنی بر سکه طلای مفید» در خرداد ماه ۱۳۹۷ و با نماد «عیار» آغاز به کار کرد، این صندوق از نوع صندوق سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار مبتنی بر سکه طلا و با ساختار قابل معامله است. بازده این صندوق از تاریخ تاسیس تاکنون ۱۸۰.۰۵ بود و بازده این صندوق تا لحظه تنظیم گزارش منفی(۳.۳۳) گزارش شد.
«سحرخیز» هم منفی شد
«صندوق سرمایه‌گذاری گروه زعفران سحرخیز» در مهر ماه ۱۳۹۳ با نماد «سحرخیز» شروع به فعالیت کرده است. صندوق عمده دارایی خود را در اوراق بهادار مبتنی بر کالا با دارایی پایه محصولات کشاورزی شامل گواهی سپرده کالایی، قراردادهای آتی کالا و قراردادهای اختیار معامله مبتنی بر کالا که در یکی از بورس‌ها پذیرفته شده باشد، سرمایه‌گذاری می‌کند. این صندوق از نوع صندوق سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار مبتنی بر کالا با دارایی پایه محصولات کشاورزی و با ساختار قابل معامله است.بازده این صندوق از تاریخ تاسیس تاکنون ۱.۶۹- درصد بود و بازده یک هفته پایانی بهمن ماه این صندوق (۰.۲۱- درصد) است.
«نهال» به روز نشد
«صندوق سرمایه‌گذاری طلای سرخ نوویرا» با نماد «نهال »هم که به عنوان صندوق کالایی کشاورزی فعالیت دارد، اواخر دی ماه اغاز به فعالیت کرده است. اما تنها ۳ روز معاملاتی را تجربه کرده و آخرین قیمت آن۹۱۰۰ ریال در سایت مدیریت فناوری نیز NAV ابطال آن ۹۹۷۴ ریال اعلام شده است.
تاثیر پذیری نرخ ارز و کاهش فرصت‌های آربیتراژی
حمیده صادقی، مدیر شعبه مشهد کارگزاری سهم آشنا گفت: بازار زعفران بورس کالا با نیروی محرکه تقاضای دو صندوق کالای کشاورزی که اخیرا آغاز به کار کرده‌اند، از وضعیت نسبتا مطلوبی برخوردار است. به‌طوری که می‌توان بیان کرد ورود زعفران به انبارها و حجم معاملات آن در ارقامی قابل قبول نوسان می‌کند.
اما در خصوص محصول پسته شاهد کاهش حجم معاملات و حتی خروج محصول از انبارهای بورس هستیم.وی ادامه داد: تاثیر پذیری این محصول از نرخ ارز بیشتر از محصول زعفران است و ترس کاهش نرخ ارز و همچنین ویروس منحوس کرونا، صادرات این محصول را تحت تاثیر قرار داده است. صادقی با تاکید بر اینکه روند ورود محصول به انبارها افزایش یافته است، گفت: در چند روز اخیر با ورود محصول به انبارهای بورس حتی کاهش قیمت هم برای این محصول داشتیم و nav ابطال صندوق‌ها که در روز پذیره نویسی با قیمت اسمی ۱۰۰۰ تومان پذیره نویسی شد به محدوده ۹۸۰ تومان رسید.
این مدیر بازار یکی دیگر از دلایل عمده کاهش قیمت زعفران را تعطیلات چین دانست و ادامه داد: چین به عنوان بزرگترین خریدار محصول زعفران کشور به دلیل عید چینی‌ها با رکود مواجه شد که با پایان این موضوع، تقاضای این کشور بهبود خواهد یافت، سررسیدهای آتی محصول نگین زعفران، باتوجه به آنکه بهای گواهی سپرده این محصول کاهش اندکی را تجربه کرده افت محسوسی داشته است.البته فرصت‌های آربیتراژی آنها از یک ماه گذشته که به‌طور متوسط ماهی ۳ تا ۴ درصد بود، ۵/ ۱ درصد افت پیدا کرده است و به مراتب فاصله سررسیدهای آتی با دارایی پایه که همان گواهی سپرده کالایی است کاهش یافته است.
مدیر شعبه مشهد کارگزاری سهم آشنا در خصوص صندوق‌های کالای کشاورزی نیز افزود: بیش از یک هفته از بازگشایی این صندوق‌ها می‌گذرد و در روز اول معاملات ثانویه صندوق سرمایه‌گذاری سحر خیز با صف خرید قابل توجهی در قیمت ۱۱۰۰ تومان همراه بود تا محدوده ۹۰۰ تومان هم کاهش قیمت را تجربه کرد و حدود ۱۸ درصد افت قیمت داشت. البته این افت قیمت بی تاثیر از منفی بودن کل بازار سرمایه نیست.
شفاف‌سازی بازدهی صندوق‌های طلا و شرایط پیش رو
فاطمه جعفری، کارشناس بازار مشتقه در خصوص روند گذشته صندوق‌های طلا گفت : بر اساس آمار منتشر شده در سایت www.fipiran.com ، بازده سالانه صندوق‌های طلا از شاخص کل بازار سرمایه کم تر بوده است،در این میان صندوق طلای لوتوس با بازده سالانه ۷۲/۹۳ درصد بهترین عملکرد را در بین صندوق‌ها از آن خود کرده است درحالی‌که در این بازه زمانی، کمترین بازده، مربوط به صندوق طلای زر با ۷۰/۷۹ است.
وی در رابطه با بررسی روند صندوق‌ها در ۶ ماه گذشته افزود: صندوق طلای عیار، بیشترین بازدهی (۲۲/۲ درصد) را در ۶ ماه گذشته از آن خود کرده است، کم ترین بازدهی مربوط به صندوق کیان با ۶/۱ درصد است که در مقایسه با بازده منفی ۲۵ درصدی شاخص کل، عملکرد بهتری داشته اند.وی در راستای تحلیل بازدهی صندوق‌ها در ادامه گفت: در بازه ۳ ماهه نیز، بازده این صندوق‌ها منفی بوده و بیشترین بازده منفی مربوط به صندوق طلای کیان با(۵۸/۴) درصد بوده است. با این حال این صندوق‌ها از لحاظ بازدهی، نسبت به شاخص کل با بازده منفی ۱۱ درصد، در جایگاه بالاتری قرار دارند.
جعفری در خصوص شرایط پیش روی صندوق‌ها نیز با اشاره به دو عامل اثرگذار بر بازار، گفت: با توجه به اینکه این صندوق‌ها مبتنی بر طلا هستند عملکرد آنها متاثر از قیمت طلای جهانی و دلار خواهد بود، هر چه وضعیت اقتصاد جهانی بهتر باشد، تقاضا برای طلا کاهش یافته و قیمت طلای جهانی با افت مواجه می‌شود. البته در ادامه روند دلار نیز تاثیر بسزایی بر بازار خواهد گذاشت. همچنین زمزمه‌های کاهش فشار تحریم‌ها، می‌تواند مقدمات افت قیمت دلار را فراهم سازد. در حالیکه انتظارات مبنی بر خروج ایران از پروتکل‌های الحاقی
می‌تواند سبب رشد قیمت دلار شود.
به عقیده این کارشناس بازار مشتقه، بازار سازها تا زمان انتخابات، برای ثبات قیمت طلا، سکه و دلار تلاش خواهند کرد، اما بعداز انتخابات انتظار رشد قیمت برای سکه و دلار وجود دارد که بر عملکرد صندوق‌ها نیز موثر است. وی تاکید کرد: نکته ای که باید در خصوص روند پیش روی صندوق‌ها مورد نظر قرار گیرد جلب اعتماد بین سرمایه‌گذاران و سهامداران است، توقف ناگهانی بازار آتی سکه طلا، ایجاد دامنه نوسان وتوقف کوتاه مدت معاملات گواهی سپرده‌های طلا، اعتماد سرمایه‌گذاران را خدشه دار کرده و استقبال از این نوع سرمایه‌گذاری‌ها را تحت تاثیر قرار داده است.
فاطمه مشایخی
منبع: هفته نامه اطلاعات بورس شماره ۳۹۱
نظر شما