پس از انتشاراین مطلب که سازمان برای به ثمر نرسیدنش به انواع مختلف ازپاسخگویی شانه خالی کرده بود هیچ واکنش رسمی در رد یا تایید مصوبه نشان نداد. به دنبال اهمیت موضوع این بار از این زاویه که طبق این مصوبه سازمان چه اطلاعات مالی را منتشر خواهد کرد، پیگیریها استارت خورد.این بار نیزمدیران مربوطه سازمان که روابط عمومی دراقدامی عجیب و دور ازذهن پاسخگویشان را منوط به اجازه این واحد کرده است حتی اگر میخواستند هم جواب مشخصی نداده و به صدور اجازه مدیر روابط عمومی موکول کردند که بازداستان سرباززدنها تکرارشد. یاسر فلاح مدیر روابط عمومی سازمان بورس که در جواب پرس و جوی خبرنگار هفته نامه بورس ازانتشارتزارنامه به جای صورت مالی خبرداده بود یک باره دراعلام نتیجه هماهنگی با مدیر مربوطه برای مصاحبه با ارسال پیامکی نوشت « موضوع شفاف نیست. سازمان در این زمینه دستوری از شورا دریافت نکرده است.» این درحالی است که قاسم محسنی عضو شورای عالی بورس تاکید داشت که این مصوبه دو ماه پیش به امضای تمام اعضا رسیده که در این میان پیگیریها نشان داد مصوبه با امضای وزیر اقتصاد به سازمان ابلاغ هم شده است.
تایید دوباره مصوبه
قاسم محسنی که درمیان اعضای شورای عالی بورس تنها عضو پاسخگوست با تاکید دوباره بر اینکه دوماه پیش درجلسه شورا موضوع انتشار صورتهای مالی سازمان مطرح و همان موقع به تصویب رسیده است، گفت: این موضوع زمان دکتر صالح آبادیهم مطرح شد که شورا در آن زمان اجرای آن را صلاح ندانست تا اینکه دوباره طرح واین بار اعضا به انتشار صورتهای مالی سازمان رای دادند. وی انتشار تراز نامه، صورت سود و زیان و گردش وجوه نقد را ازمفاد این مصوبه اعلام و افزود: تاکید شده که هزینهها و درآمدها حتما اطلاع رسانی شود. اصرارها برای این است که افشای اطلاعات همیشه موجب شفافیت میشود وچون سازمان داعیه دار شفافیت است قطعا باید این مهم را انجام دهد تا الگویی برای سایر نهادهای عمومی باشد. چنین حرکتی ضمن جلوگیری از فساد برای تحلیل گران هم قابل استفاده خواهد بود. عضو شورای عالی بورس درخصوص اینکه این مصوبه شامل انتشار صورت مالی چه سال یا سالهای میشود گفت:درصورتجلسه تاریخ خاصی مشخص نشده است ولی درکل چون زمان مصوب ملاک است شامل صورتهای مالی سال 96 میشود.
شفافیت مالی کلید محرکه مبارزه با فساد
بسیاری از فعالان بازار با استقبال از این اقدام هرچند دیر هنگام آن را گام مهمی درشفافیت دانستند.
عباس هشی عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی که سالهای زیادی را به عنوان حسابرس معتمد بورس در بازار پول و سرمایه سپری کرده و تجربیات زیادی از سرگذرانده است با تقدیر از وزیر اقتصاد مبنی بر ملزم کردن سازمان بورس به انتشار صورتهای مالی که شفافیت بیشتر بورس را به دنبال خواهد داشت گفت : دستور وزیر جدید به شرح فوق یک انقلاب شفافیت در وزارت است.پیش از اینها طبق قانون بازارسرمایه مصوب سال 1384 و یا حتی در شورای بورس سازمان باید موظف به انتشار صورتهای مالی میشد. اقدام هرچند دیرهنگام در راستای شفافیت گزارشگری مالی در سازمان بورس که خود متولی برقراری شفافیت در بازار سرمایه است را به فال نیک باید بگیریم زیرا از سازمانی که طی 16 سال گذشته از مدیران شرکتهای بورس و حسابرس حساب خواهی و شفافیت در گزارشگری را خواسته بجاست که خود نیز گزارش مالی شفاف ارائه دهد.
این حسابرس بازار سرمایه در اشاره به تاریخچه مبارزه با مفاسد که پس از انقلاب درقالب اصل 49 قانون اساسی نمود پیدا کرد گفت : شفافیت مالی اقتصادی کلید محرکه مبارزه با فساد است. بدهی 33 ساله دولت و مجلس به مردم که برای اولین بار رئیس جمهوردولت یازدهم و دوازدهم استارت زد. به عنوان حسابرس سازمان بورس در سالهای 1384 و 1385 و حسابرس سازمان کارگزاران بورس از 1378 تا 1394 به تدوین کنندگان قانون بازار سرمایه و دانش جعفری وزیراقتصادو شورای عالی بورس توصیه و تاکید داشتم که شفافیت باید از راس تشکیلات، سازمان بورس، آغاز شود تا حوزههای زیرمجموعه سازمانی که از آنها شفافیت میخواهد، مطیع باشند.
هشی با تاکید براینکه چه خوب خواهد بود که وزیر اقتصاد نسبت به افشای اطلاعات مالی سازمان از سال 84 به بعد دستور دهند افزود:همانطورکه مدیران بالا دستی از کم و کیف و چند و چون عملکرد مدیران زیرمجموعه نظارتی بازار سرمایه انتظار شفافیت در گزارشگری را دارند باید به مردم و اهالی بازار سرمایه هم حق دهند تا در جریان عملکرد مدیریت اصلی بازار قرار گیرند. باید تاکید کنم که طبق مقررات بورس موارد عدم رعایت شفافیت گزارشگری اعم از صورتهای مالی و گزارش حسابرس مشمول انواع مجازات و حتی تعلیق و محدودیت عمدتاً برای حسابرسان میشود. علیرغم اقتدای سازمان به پشتیبیانی وزیر، اعمال مقررات، نظارت و مجازات بر مدیران شرکتها و سهامدار عمده و حسابرس دولتی قابلیت اجرا نداشته است و این حسابرسان مستقل و بازرس قانونی (بخش خصوصی) بوده اند که مشمول بیشترین مرحمت و لطف مجازاتی، تعلیق و... قرار گرفته اند.
حسابرس معتمد بورس و بانک مرکزی درپاسخ به اینکه یکی از دلایل امتناع سازمان از انتشار صورتهای مالی ملاک شدن برای شرکتهای بورسی است گفت : مگر فرمول اتم یا فرمول محرمانه داروهای تجاری و غیره دارند که از الگو برداری نگرانند. چه راز و رمز کاری دارند که اگر کسی از آن نوت برداری کند، زمین به آسمان میآید؟ این نوع خودداریها مربوط به اسناد محرمانه میشود که تشخیص محرمانه بودن آن هم با قانونگذار است. حتی اگر بورس به دلیل سهامی خاص بودن هم نخواهد افشاگری کند قطعاً از نظر مردمی اقدام اشتباهی است چرا که به عنوان مقام ناظرو یک نهاد عمومی باید به مردم پاسخگو باشد. آنهم در شرایطی که از سال 80 به بعد طبق قانون مصوب 1372 حتی شرکتهای سهامی خاص در چارچوب ابلاغیه سازمان مالیاتی (برحسب سرمایه،حجم کار واهمیتشان در اقتصاد) ملزم به انتشار صورتهای مالی حسابرسی شدهاند. هشی همچنین در پاسخ به اینکه طبق گفته یکی از مدیران،سازمان میخواهد ترازنامه منتشر کند نه صورت مالی گفت : اهالی بازار، حسابدهی و حساب خواهی میدانند که ترازنامه به تنهایی به درد نخواهد خورد. به عنوان یک معلم و حسابرس از سال 50 تاکنون از برخی اعضای شورای بورس انتظار و توقع ندارم که زیر بار شفافیت نروند و یا به انتشارحداقل اطلاعات رضایت دهند.آقایان میدانند که ترازنامه برای عموم ارزشی ندارد، آنها حرفهای من را به خوبی تشخیص میدهند.
مقاومتهای پرسوال
هوشنگ خستویی عضو شورای عالی انجمن حسابداران خبره ایران دیگر تحلیل کننده تاثیر انتشار صورتهای مالی سازمان بورس بر بازار سرمایه،اشاعه فرهنگ شفافسازی را مهمترین حاصل این اقدام برشمرد،همان خلأیی که اقتصاد از آن رنج میبرد؛ «صورتهای مالی سازمان در حقیقت ارائه دهنده و بیانگر نتایج فعالیتهای این مجموعه ناظراست. ارائه صورتهای مالی آن هم حسابرسی شده هرچند عمل بسیار خوبی محسوب میشود ولی مهم تر از آن جا افتادن نفس پاسخگویی است. وقتی حساب های سازمان به صورت شفاف و گویا دراختیارکسانی که میخواهند استفاده کنند قرارداده شود قطعا به بسیاری از سوالها جواب داده خواهد شد تا ببیند بورس چه کارهایی کرده است، مثلا در قبال هزینه صورت گرفته چه نتایجی به دست آمده و غیره.» حسابدار با سابقه بورس با نفی مقاومت سازمان در انتشار اطلاعات مالی گفت: اگر نیازی نیست که در اختیار عموم قرار گیرد پس چرا تهیه میشود؟ به غیرازآن تهیه کردن این صورتهای مالی تنها یک ادعاست که ماهم صورت مالی تهیه کرده ایم، مگراز بودجه کشور که همه مردم رصد میکنند مهم تر است؟ وقتی مدعی اشاعه فرهنگ آشکارسازی است حتما باید اطلاعاتش را در اختیارعموم قراردهد. وقتی میگویند حساب خواهی، آشکارسازی و شفافسازی از بدیهیأت غیر قابل اجتناب در بازار سرمایه است اول باید به خودش نگاه کنند. خستویی سهامی خاص بودن سازمان را هم دلیلی برای شانه خالی کردن ازامرانتشارندانسته و گفت: درست است که بورس سهامی خاص است اما سهامداران آن چه کسانی هستند.سهامدارسازمان کسی جزدولت نیست این یعنی سهمی از بودجه کشوررا خرج میکند بنابراین مالیات دهندگان حق دارند آگاه شوند که مالیات پرداختی آنها صرف چه کاری میشود.
وی انتشارترازنامه به جای صورت مالی را خالی از فایده عنوان کرده و تاکید داشت: اگر قرار باشد که به جای صورت مالی ترازنامه منتشر شود یعنی نمیخواهد،دوست ندارد در معرض دید همگان قرار گیرد. ضربالمثل « آن که را که حساب پاک است از محاسبه چه باک است» چقدراینجا مصداق دارد. صورتهای مالی بایدکامل باشد تا تحلیلگران بتوانند استفاده کنند. اگر میخواهند بخشی از صورتهای مالی را منتشر کنند توهین به تحلیلگران مالی است که بهتراست اصلا اینکاررا نکنند.باید جواب دهند که نقدینگی ازکجا آمده وچگونه خرج شده است؟ اطلاعات ریزتری درباره داراییها، سرمایهگذاریها، نحوه عملکرد همانهایی که از شرکتهای سهامی میخواهند لازم است گفته شود.
کمک سازمان به خود
علي ابراهيم نژاد عضو هیأت علمی دانشكده مديريت و اقتصاد دانشگاه شريف که دكتراي مالي از دانشگاه Boston College امريكا را دارد به دوعلت افشای صورت مالی سازمان را مهم برشمرده وگفت :انتشار صورتهای مالی سازمان بورس از دو جنبه عمومی و اختصاصی دارای اهمیت و قابل بررسی است؛ نخست سازمان بورس به عنوان یک نهاد عمومی مانند سایر نهادها باید در مقابل آحاد جامعه پاسخگو باشد که بخش مهمی از این پاسخگویی، در افشای اطلاعات مالی و نحوه کسب درآمد و هزینه کرد آنها تبلور مییابد. دیگر اینکه سازمان بورس به عنوان نهاد ناظر و متولی بازارهای مالی، با توجه به اهمیت شفافیت در کارکرد درست بازارهای مالی باید با شفافیت هرچه بیشتر، خود به عنوان یک الگو برای سایر بازیگران بازار باشد. نمیتوان انتظار داشت سایر بازیگران بازار از جمله شرکتهای بورسی شفافیت کامل مالی داشته باشند اما نهاد ناظر بر آنها در سطحی مشابه یا بالاتر به افشای اطلاعات مالی خود اقدام نکند.
وی ترازنامه را سطح مطلوبی از افشای مالی ندانسته و افزود: افشای اطلاعات نباید منحصر به ترازنامه باشد. ترازنامه صرفا وضعیت داراییها و تعهدات سازمان در یک مقطع زمانی را نشان میدهد. سطح مطلوب افشا این است که سازمان، به صورت سالانه گزارشی منتشرکرده و درآمدها و هزینههای خود را به تفکیک اعلام کند و به علاوه، ارتباط هزینههای انجام شده با اهداف راهبردی اعلام شده خود را نشان دهد. به عنوان مثال، نشان دهد چه میزان برای پیشبرد هریک از اهداف راهبردی خود هزینه کرده، زیرا حتی بی نقص ترین برنامه راهبردی هم اگر در نحوه هزینه کرد مالی منعکس نشود تحقق نخواهد یافت. نگاهی به گزارشات مالی سالانه سازمان بورس آمریکا نمونه بسیار خوبی از این سطح افشاست که نه تنها ترازنامه، بلکه درآمدها و هزینههای سالانه و نیز تفکیک هزینهها بر اساس هریک از برنامههای راهبردی را SEC در اختیار عموم قرار میدهد. سازمان بورس باید بیش از همه مشتاق افشای این اطلاعات باشد تا همگان از وضعیت سازمان مطلع شده و شبهات و ابهامات غیرواقع بینانه از بین برود.
جنس خاص فساد
مازیارفتحی تحلیلگر بنیادی بازار سرمایه هرچند انتشار صورتهای مالی سازمان را اقدام خوب و مثبتی برای اطلاع عموم برشمرد اما برروی عملکرد شرکتهای بورسی بی تاثیر دانست. وی اظهارداشت: انتشار صورتهای مالی سازمان تاثیری بر کلیت بازارنخواهد داشت.درحال حاضر نماد شرکت بورس، فرابورس،بورس کالا و بورس انرژی دربازار معامله شده و صورتهای مالی هم منتشر میکنند که اثری بر ساختار بازار ندارد، سازمان هم به عنوان نهاد ناظر منتشر کند همینطورخواهد بود.
فتحی در پاسخ به اینکه آیا این اقدام سازمان نمیتواند به شفافیت بیشتربازارمنجر شود گفت: نبود شفافیت بازار سرمایه سهوی نبوده بلکه عمدی است که پشت آن فسادی وجود دارد. اینگونه نیست که حال چون سازمان بورس شفاف شده انگیزه ای برای شفافتر شدن شرکتها شود. درزمان پذیرش شرکتها کاملا توجیه میشوند که چه اطلاعاتی را باید ارائه دهند که در نتیجه آن درصدی از شرکتها شفاف هستند و تعدادی هم نمیخواهند که باشند. بنابراین اگر درعملکرد برخی شرکتها شفافیت دیده نمیشود. به جد میگویم کاملا عمدی است که با قصد، غرض و هدف انجام میشود و با افشای سازمان هم بورس حل نشده و تلنگری نخواهدبود.
نظر شما