رسالت اصلی آن تأمین مواد مورد نیاز واحدهاي توليدي و کامپاندهای مهندسی برای کارخانجات گروه خود است که در کنار آن به خصوص در زمان تحریم به دلیل داشتن چرخه تأمین مواداولیه قوی در خارج از كشور و درخواستهای فراوان از سمت تولیدکنندگان داخلی مشابه برای تأمین مواد اولیه، قسمتی از فعاليتش را هم به این موضوع اختصاص داده و به این ترتیب شبکه فروش خود را تکمیل کرده است. این شرکت فعال در تولید و توزیع محصولات پليمري، برخی مواد اولیه خود را از بورس کالا تهیه میکند، از این رو و در بررسی بیشتر بازار کالایی و مسایل بر سر راه تأمین مواد اولیه و تأمین مالی از طریق بازارسرمایه به خصوص بورس کالا به گفت و گو با مدیرعامل این مجموعه پرداختیم.
تأمین مواد از بورس کالا؛ نیازی مستمر و نه مقطعی
مسیبی شرکت حایرپلاست را زیرمجموعه هلدينگ لوازم خانگي گروه توسعه سرمايهگذاري «انتخاب» و از شركتهاي همگروه خود معرفی کرد و گفت: محصولات با برند اسنوا در این هلدینگ توليد ميشود كه شرکت حایرپلاست رسالت تولید قطعات پلاستیکی مورد نياز اين هلدينگ در تهیه لوازم خانگی را دارد و شرکت بسپارشيمي سپيدان عملیات خرید مجموعه حایرپلاست را از طرف آن انجام میدهد و در این مسیر و برای تأمین نیاز مواد اولیه از بورسکالا هم بهره میبرد که به سبب این اقدام قیمت تمام شده در بسیاری از محصولاتش حدود 10 تا 15 درصد کاهش پیدا کرده است. این اتفاق بیشتر در خصوص مواد اولیهای مانند PP،ABS ،GPPS ،PE انجام شده که در گذشته برای تهیه آن اقدام به واردات میشده است.
مدیرعامل شرکت بسپارشیمی سپیدان درباره مشکلاتی که برای تهیه اين مواد وجود دارد، گفت: تامين این محصولات به طور مستمر از طریق بورس کالا (به دليل بعضی عرضه نشدنها در مقاطعي از زمان) امکانپذیر نیست که برای حل این معضل شرکت گاهی اوقات به ناچار به خرید با حجم بالاتر از مصرف لحظهاي و انبار آن اقدام میکند که البته این موضوع موجب خواب و افزايش بهره پول میشود. در این راستا نیاز است، پتروشیمیها به طور مستمر موادي از اين دست را تأمین و از طریق بورسکالا عرضه کنند. او وجود چنین معضلی را (عدم تامين پايدار و مستمر) به رغم مناسب بودن قیمتها و کیفیت مواد در بورسکالا سبب واردات آن دانست و تاکید کرد: بورس ابزاری مناسب برای تحویل مواد اولیه است اما اگر پتروشیمیها با وجود تغييرات در خطوط تولیدشان، بتوانند با ذخيره مناسب مواد، اقدام به تأمین بازار داخل کنند، سیستم توزیع پایدار و مستمری خواهیم داشت؛ در غیر این صورت به دلیل نیاز دایمی مواداولیه در تولیدکنندگان در صورت عرضه نشدن، قیمتها به شدت افزایش يافته و واردات نقش مكمل ايفا ميكند.
نیازسنجی دقیق با بهینیاب
یکی از مشکلات اصلی برای تأمینمواد از بازار داخل و اصولا تجارت آن به زعم کارشناسان بورسکالا حضور واسطههایی است که سودجویانه از این فضا استفاده میکنند. هرچند بورس هم با سیستمهایی که برای توزیع و تحویل مواد از طریق پتروشیمیها دارد و با توجه به پروانههای بهرهبرداری و نیز سهمیههایی که طبق آن محصولات در بورس به مصرفکنندهها اختصاص میدهد بر این شرایط نظارت دارد، با وجود این اما مدیرعامل شرکت بسپارشیمی سپیدان معتقد است که برای بهتر شدن چنین شرایطی بهتر است سهمیههای موجود در سامانه بهینیاب مورد ارزیابی و بازبینی قرار بگیرند، زیرا با وجودی که شاید ظرفيتسنجی بر اساس توليد اسمي کارخانهها صحیح باشد و بر اساس فرمول درستی محاسبه شود اما بسیاری از این سهیمهها براساس توليد عملي کاذب هستند و توسط برخی واسطهها که از حوزه توليد خارج و به دلالی رو آوردهاند به عنوان دکوری ظاهري برای نشان دادن عمليات تولیدي ایجاد شده است و در کنارش کارهای دیگری انجام میشود. بنابراین لازم است حین عملیات و معاملات، سهمیههای بهینیاب براساس ارزيابي مجدد و بازخورد عملیاتی بررسي شده در مقاطع زمانی مختلف تصحيح و تخصیص داده شود زیرا ممکن است در مقطعی کارخانهای تولید واقعی داشته باشد اما باید بررسی کرد آیا در مقاطع مختلف و در بازبینیهای بعدی هم نیاز تولیدکنندهها به همان میزان است یا سهمیه در نظر گرفته شده فقط برای همان مقطع خاص است.
مسعود مسیبی در ادامه افزود: البته به تازگی سازمان حمایت از مصرفکنندگان اطلاعیهای منتشر کرده است که در آن اشاره شده، این سازمان کنترلهای زیادی را در نظر دارد تا بنابر سهمیههای تخصیص یافته مواد اولیه حتما به دست مصرفکنندگان برسد و حتی کالاهای تولید داخل در انبارهاي عمومي نگهداری نشود و بهطور مستقیم به انبار كارخانهها حمل شود تا تولیدکنندگان دچار کمبود مواد اولیه نشوند. بنابراین اگر چنین کنترلهایی اتفاق بیفتد به طور قطع فضای کنونی اصلاح شده و نهادهایی مانند سازمان حمایت از مصرفکنندگان، بورسکالا و وزارت صنعت، معدن و تجارت کنترل در حوزه نظارت و اجرا نقش خود را به خوبي ايفا ميكنند و مشکلی در فرآیند تأمین مواد اولیه دامنگیر تولیدکنندگان نخواهد شد.
واسطههای سو ء استفادهگر
این کارشناس بازار کالا کمبود سرمایه در گردش برخی از تولیدکنندهها را موجب ناتوانی در تأمین نیاز و خرید محصولات مورد نیازشان عنوان کرد و گفت: برای خرید از بورسکالا باید10 درصد پیش پرداخت به صورت نقدی انجام شود و بعد از طی زمان قانونی مابقي آن را پرداخت کنند اما زمانی که چنین نقدینگی وجود ندارد تولیدکنندگان بالاجبار به سراغ واسطهها برای تأمین آن میروند. حال باید دید واسطهها با خرید مواد اولیه به بهانه تأمین تولیدکنندگان آن را به چه صورتی در بازار توزیع میکنند که گاه دیده شده در این مسیر دچار رانت خواریهایی هم میشوند. تأمین این نقدینگی فقط باید به تولیدکننده واقعی تعلق بگیرد تا کالای خود را به صورت نقدی از بورسکالا با قيمت مناسب خریداری کند که در نتیجه این اقدام قطعا موجب کاهش قیمت تمام شده و افزایش سودآوری آن برای تولیدکنندگان میشود اما اگر دوباره اين مسير راهی برای تأمین کالا بدون نظارت به دست دلالان شود، این مساله تبدیل به مشکلات زیادی میشود؛ بنابراین اگر سازوکاری وجود داشته باشد که تولیدکنندهها بتوانند بهاندازه نیازشان تأمین کالا و پول داشته باشند، کفایت میکند.او برای حل مشکلات ناشی از واسطهگری راهکاری هم داشت که در تبیین آن گفت: در صورت نبود واسطهها با روش صحیح و نظارت مناسب، تعاونیها که از جنس تولیدکنندگان هستند هم میتوانند در این راستا اقدام به خرید حجمهای بالای کالا از بورسکالا کرده و خردهفروشی به شرکتهای کوچکتر داشته باشند؛ البته به شرطی که دچار عارضه دلالی نشوند. در واقع یکی از رسالتهای تعاونیها تأمین نیاز پایدار زیر مجموعههایشان است.
مدیرعامل شرکت بسپارشیمی سپیدان در پاسخ به این پرسش که چطور به تأمین مالی خود میپردازند، گفت: مجموعه بسپارشيمي سپیدان اغلب با تسهیلات بانکی و از منابع گروه خود به طور مستقیم به تأمین مالی میپردازد. كارگزاري بانكها در سالهای گذشته از طريق بانك خود منابع لازم جهت خريد مواد را تخصیص میدادند. در شرایط حاضر اگر سازوکاری ایجاد شود که شرکتهای کارگزاری دیگر که توانمندی استفاده از این منابع و جذب آن را دارند هم بتوانند به غیر از شرکتهای کارگزاری بانکی از این منابع استفاده کنند، شرایط بهتری را شاهد خواهیم بود.
تأمین مالی دشوار از بازار سرمایه
وی در واکنش به پرسشی دیگر مبنی بر اینکه چرا از بازارسرمایه برای تأمین مالی استفاده نمیکنند، گفت: با وجود اینکه شاید تأمین مالی از طریق بازارسرمایه نسبت به بازارپول مناسبتر باشد اما به دلیل بالا بودن نرخ سود در بازارسرمایه و نداشتن توجیه اقتصادی برای آن تاکنون مجموعه ما برای تأمین منابع خود به این بازار اقبال زیادی نداشته است. کمبود شفافیت لازم در بورسکالا موضوعی است که برخی از کارشناسان این حوزه همواره به آن اشاره میکنند، نکتهای که مسعود مسیبی هم در کنار دیگر مشکلات موجود به آن اشاره و تصریح کرد: شفاف نبودن بورسکالا و نبود نظارت دایم بر فرآیند تأمین مواد اولیه موجب بروز مسایلی در اين حوزه مانند شرکتهای مستقر در مناطق آزاد شده است. البته پتروشیمیها با همکاری وزارت صنعت معدن و تجارت راهکاری ارائه دادند که به موجب آن شرکت حاضر در منطقه آزاد، اگر خریدی هم انجام میدهند مواد مربوطه از منطقه آزاد خارج نشود، زیرا در بسیاری از موارد با مقایسه قیمت تمام شده بورسی آن مواد با بازار داخل، متوجه میشویم که آن محصول در بازار داخل بسیار ارزانتر است. این موضوع نشاندهنده رسوخ کالای مذکور در بازار خرید و فروش داخلی است كه با توجه به معاف بودن ماليات بر ارزش افزوده اين مواد به طور قطع قیمت آن از قیمتهای بورسی در ساير مناطق ارزانتر خواهد بود. در واقع باید موادي كه بدون ارزش افزوده به مصرفکننده مستقر در منطقه آزاد تحویل داده ميشود در همان مناطق مصرف و به بازار داخل رسوخ کند. البته در تقابل با این موضوع اقداماتی مانند ساماندهي شرکتهای حمل انجام شده اما هنوز این مشکل به طور کامل برطرف نشده است.
با پایان انتخابات و ابقای حسن روحانی، کارشناسان در انتظار تشکیل دولت جدید و تصمیماتی هستند که در بازار کالا اثرگذار است. مسعود مسیبی هم در این رابطه به نکاتی تاکید کرد که بهتر است برای رشد بیشتر این حوزه مورد توجه قرار بگیرد و افزود: ساماندهی عرضه مواد پتروشیمی باید با هر ساز وکاری اتفاق بیفتد زیرا امکان اجحاف در حق مصرفکنندهها وجود دارد. بورس ساز وکاری است که تاحدودی چنین نظارتی را انجام میدهد و حداقل موجب شفاف شدن قیمتها و جلوگیری از برخی رانتها در بازرگانیهای شرکتهای پتروشیمیها میشود اما بهتر است، نظارتهاي صحیح کماکان وجود داشته باشد و اتخاذ ساز و کاری که موجب میشود، دست دلالهاي سودجو کوتاه شود، وجهه همت همه مسئولان خرد و کلان باشد. اجرای صحیح سامانه بهینیاب و رفع مشکلات آن که پیشتر اشاره شد از مسایلی است که دولت دوازدهم برای رشد بیشتر این بازار بهتر است در نظر داشته باشد.
نظر شما