راه اندازی معاملات قرارداد آتی نرخ ارز پیش نیاز جذب سرمایه گذاری خارجی

دکتر سعید سینائی، کارشناس مسئول اداره امور بورس­ها و بازارها سازمان بورس و اوراق بهادار (کارشناس بازار سرمایه)

سرمایه یکی از ارکان تشکیل دهنده تولید ناخالص داخلی و عامل رشد و رونق تولید در اقتصادها به شمار می ­رود. به دلیل محدودیت منابع داخلی و وجود قوانین بین المللی اقتصادها ناچارند از سرمایه­ های خارجی در اقتصاد کشورشان استفاده کنند. ولیکن لزوم تدوین قوانینی در این خصوص به منظور کنترل مالکیت الزامی است. همچنین قوانین و مقررات محدود کننده نیز باید تا حد زیادی برای سرمایه گذاران خارجی تسهیل شود که می­توان به موارد زیر اشاره کرد:

-          معافیت مالیاتی

-          حذف محدودیت نقل و انتقال پول به خارج از کشور

-          تسهیل محدودیت درصد مالکیت شرکت­ های خارجی در سهام شرکت ها

-          ...

از انواع روش­ های موجود به منظور سرمایه گذاری خارجی در بازارهای سرمایه دنیا می توان به موارد زیر اشاره کرد:

-          پذیرش متقابل سهام شرکتهای دو کشور در بورس های همدیگر Cross Listing

-          معامله متقابل سهام شرکتهای دو کشور در بورس های همدیگر Cross Trading

o        گواهی سپرده آمریکایی ADR

o        گواهی سپرده جهانی GDR

یکی از الزامات و پیش نیازهای سرمایه گذاری خارجی توانایی مدیریت ریسک­ های موجود در بازار سرمایه توسط سرمایه گذاران خارجی است. از انواع ریسک ­ها می­توان به ریسک­ های سیستماتیک و غیر سیستماتیک اشاره کرد. ریسک­ های غیرسیستماتیک توسط بررسی صورت های مالی شرکت ­های مدنظر سرمایه گذار تا حدی قابل بررسی و مدیریت است، ولیکن ریسک ­های سیستماتیک اعم از ریسک نوسانات نرخ ارز در حال حاضر به دلیل شرایط اقتصادی کشور قابل مدیریت نیست. از انواع روش ها به منظور پوشش ریسک نوسانات نرخ ارز در بازر سرمایه ایران می توان به:

-          انجام معامله در بازار سرمایه با ارزهای مختلف

-          راه اندازی معاملات قرارداد آتی نرخ ارزهای منتخب

-          راه اندازی معاملات قرارداد سلف موازی استاندارد ارز

-          راه اندازی صندوق ارزی

اشاره کرد که بتوان تا حدی ریسک نوسانات نرخ ارز را پوشش دهد.

از ضرورت های راه اندازی معاملات قرارداد آتی ارز می­ توان به موارد زیر اشاره کرد:

-          قدرت انحصاری دولت در سمت عرضه بازار ارز

-          وابستگی سیاست ارزی به سیاست مالی دولت

-          وجود بازار غیر رسمی و غیر متشکل

-          نوسانات غیر عادی بازار ارز کشور و عدم توانایی پوشش ریسک

-          هزینه بالای مدیریت بازار ارز با سازوکار کنونی

-          عدم نظارت پذیری بازارهای غیر متشکل و ضرورت ایجاد بازاری متشکل و تحت نظارت

-          فشار بالای انگیزه‌های سفته بازانه بر بازار ارز و بخش واقعی اقتصاد

-          نیاز مبرم به ابزارهای مدیریت ریسک جهت امکان برنامه‌ریزی بخش تولید و تجارت جهت فعالیت‌های آتی

از مزایای راه اندازی معاملات قرارداد آتی ارز می تون به موارد زیر اشاره کرد:

از دید اقتصاد کلان:

-          از بین بردن اثر ناپایداری نرخ ارز با معرفی ابزار پوشش ریسک

-          کاستن از نیاز به مداخله در تعیین نرخ ارز

-          فراهم آوردن معیاری برای پیش بینی رفتار آتی نرخ ارز

-          تثبیت نرخ ارز برای فعالیت های تجاری و اقتصادی

-          جلوگیری از رسوب و رکود ارز در دست افراد و چرخش آن در معاملات

-          کاهش فشار تقاضا بر ذخایر ارزی بانک مرکزی

-          اعتبار بخشی به واحد پول ملی

-          دسترسی مطلوب به تامین مالی خارجی

-          کمک به جذب سرمایه گذاری خارجی در کشور

-          رفع نگرانی بخش تجاری نسبت به ذخیره ارز به عنوان سرمایه در گردش

از دید اقتصاد خرد:

-          مدیریت ریسک نوسانات قیمت ارز توسط فعالان

-          کمک به کشف صحیح قیمت در بازار نقدی

-          کمک به شفافیت قیمت در بازار نقدی

-          امکان برنامه ریزی در خصوص صادرات و واردات

از الزامات راه اندازی معاملات قرارداد آتی ارز می تون به موارد زیر اشاره کرد:

-          تغییر رژیم سیاستی ارزی به سیاست نرخ ارز شناور و تک نرخی شدن نرخ ارز

منبع: پايگاه اطلاع رساني بازار سرمايه -سنا-