تحول ساختاری در بسترهای فنی معاملات کالایی کشور

به گزارش صدای بورس، رئیس اداره توسعه سامانه های ابزارهای نوین بورس کالای ایران گفت: معماری سامانه‌های معاملاتی بورس کالا با یکپارچه‌سازی زیرساخت معاملات قراردادهای مشتقه و گواهی سپرده کالایی دستخوش یک تحول بنیادین می‌شود؛ اقدامی که به اصلاح سازوکارهای مالی، ساده‌سازی فرآیندهای معاملاتی و تسهیل جریان نقدینگی میان بازارهای مختلف منتهی خواهد شد.

مهشید کرد به یکپارچه‌سازی زیرساخت معاملات قراردادهای مشتقه و گواهی سپرده کالایی اشاره کرد و اظهار داشت: در مدل پیشین، مدیریت وجوه مشتریان مبتنی بر حساب‌های دراختیار و فرآیندهای وابسته به شبکه بانکی بود که پیچیدگی فنی، وابستگی عملیاتی و بعضا تأخیر در به‌روزرسانی اطلاعات را به‌همراه داشت. با حذف این ساختار و انتقال کامل مدیریت وجوه به حساب کارگزاری، مدل جدید امکان پردازش یکپارچه تراکنش‌ها، کنترل دقیق جریان نقدینگی و اجرای لحظه‌ای عملیات مالی را فراهم می‌سازد.

نقش مهم شرکت‌های فناوری

رئیس اداره توسعه سامانه های ابزارهای نوین بورس کالا افزود: در رویکرد جدید، یکپارچه‌سازی سامانه‌های معاملاتی آتی، اختیار معامله و گواهی سپرده در یک ساختار منسجم، نیازمند بازطراحی و هم‌ترازی لایه‌های نرم‌افزاری مرتبط است. در این میان شرکت‌های فناوری که مسئول توسعه پلتفرم‌های معاملاتی کارگزاری‌ها هستند، نقش مستقیم در تحقق این تغییر دارند.
به گفته کرد، این شرکت‌ها با ارتقای معماری سامانه‌ها، بازطراحی ماژول‌های مدیریت موجودی و ارتباط با هسته معاملات و پیاده‌سازی فرآیندهای جدید تسویه و انتقال، بستر فنی لازم را برای اجرای یکپارچه این عملیات فراهم می‌کنند.
وی ادامه داد: اجرای این پروژه که قرار بود در ابتدای پاییز عملیاتی شود، به دلیل ضرورت ثبت اسناد حسابداری مرتبط در بک‌آفیس کارگزاران و آماده نبودن زیرساخت‌ برخی از شرکت‌های نرم افزاری به تعویق افتاد.
او گفت: در ساختار پیشین با توجه به مشتری‌محور بودن سازوکار مالی کارگزاران ضرورتی مبنی بر ثبت اسناد مالی نبوده و این امر توسط زیرساخت مرکزی بورس کالا انجام می گرفت؛ اما در مدل جدید، نقش کارگزار از یک نهاد صرفاً اجرایی در مدیریت وجوه به یک بازیگر اصلی در مدیریت نقدینگی و طراحی ابزارهای مالی تغییر می‌کند. بنابراین، تهیه و ثبت این اسناد باید مستقیماً در سیستم‌های مالی و حسابداری کارگزاری انجام شود و این موضوع مستلزم همگامی کامل بک‌آفیس با معماری جدید است.
رئیس اداره توسعه سامانه های ابزارهای نوین بورس کالا عنوان کرد: به موازات این اقدامات، ایستگاه معاملاتی کارگزار به‌عنوان سامانه عملیاتی رسمی بورس کالا نیز متناسب با معماری جدید بازطراحی شده است. نسخه‌ی به‌روزشده این سامانه منطبق با سازوکار جدید، ابزارهای کنترل ریسک لحظه‌ای و ماژول‌های تسویه یکپارچه، نقش مهمی در اجرای صحیح فرآیندهای عملیاتی کارگزاران خواهد داشت. این تغییر، هماهنگی میان ابزارهای رسمی بورس و سامانه‌های نرم‌افزاری کارگزاری‌ها را تقویت کرده و از بروز اختلاف داده‌ای یا خطای عملیاتی جلوگیری می‌کند.

تسهیل جریان نقدینگی میان بازارهای مختلف

به گفته کرد، در مدل جدید، تمامی واریز و برداشت‌ها، انتقالات درون‌بازاری و فرآیندهای تسویه از طریق یک نقطه مشترک-حساب کارگزاری-مدیریت می‌شود. این رویکرد نیازمند هماهنگی کامل پلتفرم‌های معاملاتی با هسته مرکزی، APIهای جدید، سازوکارهای کنترل ریسک و سیستم‌های نظارتی لحظه‌ای است.
وی تاکید کرد که همکاری نزدیک میان کارگزاری‌ها، شرکت‌های نرم‌افزاری و زیرساخت‌های مرکزی بورس کالا، عامل اصلی موفقیت این پروژه است.
او افزود: با عملیاتی شدن این تحول فنی، جریان نقدینگی میان بازارهای موازی شامل (بازارهای مالی و مشتقه، سهام و سایر بازارهای سرمایه) تسهیل می‌شود و امکان طراحی ابزارها و سازوکارهای جدید فراهم خواهد شد.
رئیس اداره توسعه سامانه های ابزارهای نوین بورس کالا در پایان گفت: این پروژه، یکی از مهم‌ترین گام‌های توسعه زیرساختی بورس کالای ایران در سال‌های اخیر است و انتظار می‌رود آثار آن در افزایش شفافیت، کاهش ریسک عملیاتی و رشد مشارکت فعالان به‌صورت پایدار قابل مشاهده باشد. این تحول، زمینه‌ساز بستر ارتقای استانداردهای فنی، افزایش کارایی و تعمیق بازار مالی و مشتقه را فراهم خواهد کرد.