«هم‌ارز» پاسخی به خلأ مهم بازار سرمایه 

به گزارش صدای بورس، در سال‌های اخیر، نرخ ارز به مهم‌ترین متغیر اقتصادی کشور تبدیل شده است. از قیمت کالاها تا ارزش دارایی‌ها، سودآوری شرکت‌ها، بودجه دولت و سطح رفاه خانوار، همه و همه به تحولات ارزی گره خورده‌اند.

علیرغم سابقه فعالیت صندوق‌های ارزی، اوراق مبتنی بر ارز یا مشتقات ارزی در سایر کشورهای دنیا، فقدان ابزارهای مالی شفاف و قانونی برای «پوشش ریسک ارزی» یا «کسب بازدهی متناسب با نرخ ارز» در بازار سرمایه ایران محسوس است. به عبارت دیگر، سرمایه‌گذاران حقیقی و حتی بسیاری از فعالان حرفه‌ای، عملاً در مقابل نوسانات ارز بی‌دفاع‌اند و نیاز به استفاده از ابزارهای شفاف، قانونی، قابل معامله و مبتنی بر دارایی‌های واقعی که بدون خرید ارز فیزیکی یا ورود به بازارهای غیررسمی، امکان بهره‌مندی از روند نرخ ارز را فراهم کند، بیش از پیش احساس می‌شود.
در پاسخ به همین ضرورت، شرکت سبدگردان جام جم، نخستین صندوق سهامی کلاسیک با تمرکز تخصصی بر شرکت‌های صادرات‌محور و دارای درآمد یا دارایی ارزی را طراحی و آماده پذیره‌نویسی کرده است. این صندوق با نام «صندوق سرمایه‌گذاری سهم نگر جام جم» با نماد «هم‌ارز»، به گونه‌ای طراحی شده که بازدهی آن با روند نرخ ارز همگرا باشد؛ یعنی به‌جای خرید دلار، طلا یا ورود به بازارهای غیرشفاف، سرمایه‌گذار می‌تواند از طریق بازار سرمایه و با نظارت قانونی، از رشد درآمد شرکت‌های ارزی و افزایش ارزش دارایی‌های ارزی آنها منتفع شود. پرتفوی صندوق «هم‌ارز» در چارچوب حد نصاب‌های مصوب سازمان بورس و اوراق بهادار برای صندوق‌های سهامی، عمدتا بر پایه سهام شرکت‌ها و اوراق بهاداری تشکیل می‌شود که:

• صادرات‌محور هستند و درآمد ارزی دارند.

• محصولات و خدمات خود را با قیمت جهانی و مبتنی بر نرخ ارز بازار آزاد معامله می‌کنند.

• دارایی ارزی قابل توجهی دارند.

• درآمد آنها نسبت به نرخ ارز اهرم سودآوری دارد (با افزایش نرخ ارز، درآمدهایشان بیشتر از هزینه‌های آنها رشد می‌کند).

• سایر ابزارهای مالی که ارزش آنها با قیمت جهانی و ارزش دلاری تعیین می‌گردد از جمله گواهی‌های سپرده کالایی (طلا، نقره، زعفران) و سایر ابزارهای نوین مالی اسلامی (مانند اوراق مرابحه ارزی).

این شرکت‌ها برخلاف صنایع صرفاً ریالی، با قیمت‌گذاری دستوری مواجه نیستند و هر افزایش نرخ ارز، مستقیماً به رشد درآمد یا ارزش دارایی‌های آنها منجر می‌شود. مهم‌تر آنکه صندوق محدود به یک صنعت نیست؛ بلکه از میان صنایع پتروشیمی، فلزی و معدنی تا سیمانی، غذایی، دارویی، روانکار، پالایشی و حتی برخی بانک‌ها، بهترین شرکت‌های صادراتی یا دارای دارایی ارزی را انتخاب می‌کند. بنابراین برخلاف صندوق‌های بخشی، «هم‌ارز»، ریسک تمرکز صنعت ندارد و به‌صورت فرابخشی مدیریت می‌شود.

مزیت کلیدی؛ بهره‌مندی از پتانسیل بالفعل و بالقوه رشد نرخ ارز

استراتژی صندوق «هم‌ارز» ترکیب دو گروه از شرکت‌هاست:
شرکت‌های کوچک‌تر و چابک (اصطلاحا هم‌وزنی) که همین امروز محصولات خود را با نرخ ارز بازار آزاد می‌فروشند (یا در تالار دوم مرکز مبادله ارز و طلای بانک مرکزی) و به سرعت از افزایش نرخ ارز منتفع می‌شوند.
شرکت‌های بزرگ و شاخص‌ساز (اصطلاحا شاخص کلی) که در حال حاضر، ارز را با نرخ توافقی تسعیر می‌کنند و با کوچک‌ترین تغییر در سیاست‌های بانک مرکزی یا کاهش فاصله نرخ‌ها در بازار آزاد و توافقی، پتانسیل جهش سودآوری دارند.
این ترکیب سبب می‌شود صندوق هم در کوتاه‌مدت و هم در میان‌مدت متناسب با نرخ ارز رشد کند و در عین حال از نقدشوندگی بالا نیز برخوردار باشد.

«هم‌ارز» سناریوی برنده

در سناریوی تشدید تحریم‌ها، احتمال افزایش نرخ ارز یا رشد ریالی ارزش دارایی‌های ارزی وجود دارد. حتی اگر محدودیت صادرات بیشتر شود، تجربه نشان داده شرکت‌ها، راه‌های جایگزین فروش را پیدا می‌کنند و افزایش نرخ ارز معمولاً کاهش حجم فروش را جبران می‌کند. در این حالت نیز دارندگان واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری «هم‌ارز» منتفع خواهند شد.
و اگر تحریم‌ها کاهش یابد، حجم صادرات شرکت‌ها افزایش می‌یابد، هزینه‌های دور زدن تحریم حذف می‌شود و سود خالص شرکت‌های تشکیل دهنده پرتفوی «هم‌ارز» رشد می‌کند. یعنی «هم‌ارز» حتی در سناریوی کاهش نرخ ارز نیز پشتوانه بنیادی برای کسب بازده دارد.

چرا «هم‌ارز» یک ابزار مهم برای بازار سرمایه است؟

• نخستین صندوق سهامی تخصصی با تمرکز بر سهام شرکت‌های صادرات محور و با درآمد ارزی

• امکان همگامی با نرخ ارز بدون خرید ارز در معاملات غیررسمی

• فرابخشی و کم‌ریسک‌تر نسبت به صندوق‌های بخشی

• سرمایه‌گذاری در بنگاه‌های اقتصادی مولد، نه سفته‌بازی در بازارهای موازی

• امکان توسعه معاملات اختیار معامله روی نماد صندوق در آینده

• نظارت قانونی و شفافیت کامل

صندوق «هم‌ارز» فرصتی است برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال راهکاری حرفه‌ای، قانونی، شفاف و کم‌ریسک‌تر برای همراهی با تحولات نرخ ارز هستند. پذیره‌نویسی این صندوق در هفته پایانی آبان‌ماه ۱۴۰۴ انجام می‌شود و علاقه‌مندان می‌توانند از طریق کارگزاری‌های عضو فرابورس ایران در این پذیره نویسی شرکت کنند.
بازار سرمایه ایران به چنین ابزارهایی نیاز دارد؛ ابزارهایی که فاصله میان دارایی‌های واقعی و سرمایه‌گذاری مالی را کاهش دهند و به سرمایه‌گذاران امکان مدیریت ریسک ارزی در محیطی امن و قانون‌مند بدهند. «هم‌ارز» پاسخی عملی و حرفه‌ای به همین نیاز است. با امید به استقبال سرمایه‌گذاران که مشوق نهادهای مالی در ارائه نوآوری‌ در بازار سرمایه هستند.

• محمدحسین عسگری - مدیرعامل سبدگردان جام جم

• شماره ۶۱۳ هفته نامه اطلاعات بورس