محمود احمدی‌نژاد در سودای شورای شهر

به گزارش صدای بورس،«سکوت» معجزه هزاره سوم بالاخره شکسته شد. محمود احمدی‌نژاد پس از یک سال، چهار ماه و پنج روز از تب‌وتاب ماجرای سومین ردصلاحیتش در انتخابات ریاست جمهوری، بالاخره دست به یک کنشگری جدید زد و به نظر می‌رسد همانند انتخابات شوراها در سال ۹۶، خواب و خیال‌هایی در سر دارد. در واقع، او که طی یک سال و نیم گذشته به صورت پراکنده و گزینشی در جلسات مجمع تشخیص مصلحت نظام حاضر می‌شد و حتی یک بار به مجارستان سفر کرد، نه تنها از حضور در رسانه‌ها دوری می‌کرد، بلکه کنشگری‌اش کاملاً خاموش و رو به سکوت بود.

حال پس از این همه مدت، روزهای پایانی مهرماه در تهران، نشست سراسری فعالان سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و رسانه‌ای و اعضای شوراهای استانی «نهضت به سوی بهار» با حضور محمود احمدی‌نژاد برگزار شد.

احمدی‌نژاد؛ بریده از نظام یا نمایشی جدید؟

مغلوب شدن او در برابر شورای نگهبان و رد صلاحیتش در انتخابات‌های سال‌های ۹۶ و ۱۴۰۰ باعث شد محمود احمدی‌نژاد تلاش کند از خود چهره‌ای سیاسی جدید بسازد و با قرارهای هفتگی در میدان ۷۲ نارمک و جمع کردن نامه‌های طرفدارانش، خود را منجی وضع موجود بنامد. وضعی که به دلیل عملکرد او در دولت‌های نهم و دهم و صدور قطعنامه‌های مکرر از سوی سازمان ملل علیه ایران گریبان‌گیر کشور شد. مصاحبه‌ها و انتقادات او علیه نظام و سیستم حاکمیت از یک سو، و سکوتش در برابر طوفان الاقصی و جنگ غزه و همچنین صدور تنها یک بیانیه در جنگ ۱۲ روزه از سوی دیگر، حکایت از تغییرات احمدی‌نژاد دارد.

به عبارت دیگر، احمدی‌نژاد ۱۴۰۴ با احمدی‌نژاد دهه ۸۰ که شدیدترین انتقادات و شعارها را علیه اسرائیل مطرح می‌کرد و حتی وقوع هولوکاست را انکار می‌نمود، کاملاً متفاوت است و دیگر اهمیتی به اقدامات جنایتکارانه این رژیم نمی‌دهد. مرد بهاری که از پاستور رفته، حتی پس از رد صلاحیت در انتخابات ۱۴۰۳، چنان در سکوت فرو رفت که نه تنها در میدان ۷۲ نارمک حضور نیافت، بلکه در دوران حمله اسرائیل به ایران، تنها به صدور دو بیانیه اکتفا کرد؛ یکی برای محکوم کردن جنگ و دیگری برای تکذیب ترورش. در این میان، برخی سیاسیون معتقدند که تحرکات و رفتارهای احمدی‌نژاد صرفاً ادامه همان نمایش‌های همیشگی اوست، اما گروهی دیگر تغییرات او را نشانه‌ای از دلسردی نسبت به حاکمیت و اتخاذ رویکردی مقابله‌ای می‌دانند.

تکرار یک شکست دوباره

اما در شرایطی که کمتر کسی انتظار داشت، محمود احمدی‌نژاد پس از یک سال و نیم سکوت، همایشی را همراه با یارانش برگزار کرد تا به بررسی مشکلات پیچیده و مبهم امروز کشور بپردازند. هرچند جزئیات بیشتری از این همایش و سخنان رئیس‌جمهور پیشین منتشر نشده و پیگیری‌های خبرگزاری خبرآنلاین از چهره‌های نزدیک به او به نتیجه‌ای نرسیده، اما بررسی‌ها حاکی از آن است که احمدی‌نژاد در تلاش است با ساماندهی یاران و طرفدارانش در شهرهای مختلف، انتخابات شورای شهر و میان‌دوره‌ای مجلس را از آن خود کند. به‌ویژه که به دستور ستاد انتخابات کشور، مرحله ثبت‌نام کاندیداها آغاز شده و تا اردیبهشت ماه ۱۴۰۵ تنها شش ماه باقی مانده است.

این تنها بار نیست که احمدی‌نژاد با صحنه‌گردانی تلاش می‌کند یاران خود را وارد عرصه انتخابات کند. برای نمونه، حمید بقایی، از چهره‌های نزدیک به احمدی‌نژاد در سال ۹۶، با انتشار شماره تماسی با پیش‌شماره «*****۰۹۱۹۲۵» از نامزدهای انتخاباتی خواست تا به لیست مستقل این جریان بپیوندند. مهدی خورشیدی، داماد احمدی‌نژاد، ایراندخت فیاض، عبدالرضا شیخ‌الاسلامی و پروین احمدی‌نژاد از جمله یاران او بودند که در تهران شکست خوردند؛ شکستی که نشان از عدم مقبولیت این چهره‌ها نزد مردم داشت.

اکنون در آستانه انتخابات شورای شهر ششم، حتی اگر احمدی‌نژاد بتواند از طریق چهره‌های نوظهور و جدید از فیلتر هیأت نظارت عبور کند، احتمالاً قادر نخواهد بود آرای مردم را پشت سر نیروهای خود جمع‌آوری کند. به بیان دیگر، با توجه به شکست‌های گذشته یاران نزدیک احمدی‌نژاد، موفقیت در انتخابات پیش رو چالشی بزرگ محسوب می‌شود. حتی اگر یاران او بتوانند از فیلترهای نظارتی عبور کنند، جلب آرای گسترده مردم که ممکن است دیگر تمایلی به حمایت از جریان او نداشته باشند، سخت خواهد بود. بی‌میلی که تا حد زیادی ناشی از عملکرد رئیس دولت بهار و همچنین تحریم‌های گسترده اقتصادی است که در آن دوران آغاز شده‌اند و هنوز تاثیر خود را دارند. از سوی دیگر، شکستن سکوت احمدی‌نژاد و نوع فعالیت‌های جدید او ممکن است تلاشی برای حفظ جایگاهش باشد، موضوعی که کاملاً با تحلیل برخی از سیاسیون مبنی بر قهر و تقابل رئیس‌جمهور پیشین در تضاد است.

نه احمدی نژاد به حذف؟

پس از سه دوره ردصلاحیت و سکوت‌های ممتد، به نظر می‌رسید محمود احمدی‌نژاد از سپهر سیاسی ایران حذف شده است. اما تحرکات اخیر و بازگشت آهسته و هدفمند او به صحنه سیاسی نشان می‌دهد که نه تنها درصدد بازیابی نفوذ و جایگاه خود در فضای پرچالش سیاسی کشور است، بلکه قصد دارد به مخالفانش نیز پیام دهد که حذف او از میدان سیاسی به‌سادگی میسر نیست. با این حال، شرایط کنونی کشور و جامعه‌ای که به شدت از عملکردهای گذشته و پیامدهای آن آسیب دیده، سد بزرگی در برابر این تلاش‌ها ایجاد کرده است. شکست‌های مکرر یاران نزدیکش و کاهش مقبولیت گسترده مردمی، نشان می‌دهد که مسیر بازگشت به قدرت برای او دیگر هموار نخواهد بود.

با این حال، واقعیت‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کنونی، از جمله عدم اقبال گسترده مردم به جریان او و شکست‌های پی‌درپی یاران نزدیکش، نشان می‌دهد که مسیر بازگشت به قدرت برای احمدی‌نژاد بسیار دشوار و پرسنگلاخ خواهد بود. در نهایت، موفقیت یا ناکامی او در این مسیر، بیش از هر چیز به میزان توانایی‌اش در جلب اعتماد مجدد مردم و مواجهه با ساختارهای قدرتمند سیاسی بستگی دارد؛ چالشی که آینده سیاسی ایران را در انتخابات پیش رو تحت تاثیر قرار خواهد داد.