به گزارش صدای بورس، گروه مالی کارآمد در مسیر توسعه ابزارهای مالی نوین و گسترش حضور در بازار سرمایه، سالی پرتحرک را پشت سر گذاشته است. این مجموعه که پیشتر صندوق طلا و صندوق درآمد ثابت را راهاندازی کرده، اکنون در آستانه رونمایی از صندوق بخشی سهامی قرار دارد و همزمان برنامههایی برای عرضه صندوقهای اهرمی و گواهیهای سپرده کالایی جدید در حوزههای فلزات، نقره و خودرو دنبال میکند. کارآمد در سال گذشته با انجام حدود ۱۲ همت تأمین مالی و دستیابی به رتبه نخست این حوزه، جایگاه خود را بهعنوان یکی از بازیگران اصلی تأمین مالی کشور تثبیت کرده و امسال نیز پروژههای بزرگی در صنایع نفت و گاز، دارو، قطعهسازی و غذایی در دست اجرا دارد. از سوی دیگر، این گروه با پروژههای نوآورانهای همچون گواهی سپرده نفتا و نقره، مسیر تازهای برای سرمایهگذاری مستقیم روی کالاهای واقعی گشوده است. کارآمد همچنین در حوزه آموزش با راهاندازی «آکادمی کارآمد» و برگزاری بوتکمپهای تخصصی، تمرکز ویژهای بر توسعه سرمایه انسانی دارد. بر این اساس پروژهها و برنامههای اصلی گروه مالی کارآمد در گفتوگویی با علیرضا کنعانی، مدیرعامل گروه مالی کارآمد واکاوی شدند.
* در خصوص آخرین وضعیت صندوقهای گروه مالی کارآمد توضیح دهید. در گذشته اشاره کرده بودید که قرار است دو صندوق جدید رونمایی شود. این صندوقها چه ماهیتی دارند و زمان رونمایی آنها چه زمانی است؟
آخرین صندوق گروه مالی کارآمد، صندوق طلا بود. باتوجه به رویه معمول در بازار، اعطای مجوز صندوقهای جدید معمولاً بافاصله انجام میشود. دو محصول در حوزه درآمد ثابت و کالایی (طلا) راهاندازی کردهایم، اما در حوزه سهام نسبت به رقبا کمی عقب هستیم؛ بنابراین احتمالاً تمرکز کارآمد برای راهاندازی صندوق جدید، صندوق مبتنی بر سهام خواهد بود و پیشبینی میکنیم صندوق بخشی در ماههای آینده رونمایی شود. در خصوص صندوق اهرمی نیز علاقهمند هستیم، اما احتمالاً به دلیل شرایط بازار، صدور مجوز آن به زودی ممکن نیست. از سوی دیگر، صندوقهای کالایی مزیت خوبی دارند و همچنان مورد استقبال بازار هستند. بعد از MULTI NAV شدن صندوق کالایی، قصد داریم ابزارهای دیگری نیز به آن اضافه کنیم، از جمله نقره، زعفران و سایر ابزارهای مبتنی بر اوراق کالایی.
* صندوق سهامی که مطرح کردید، بهصورت کلاسیک خواهد بود یا در قالب فرابورسی راهاندازی میشود؟
اگر صندوق بخشی راهاندازی شود، علاقهمندیم یک مدل نوآورانه ارائه دهیم. تمایل داریم این صندوق اهرمدار باشد، اما باتوجه به حساسیتهای موجود درباره صندوقهای اهرمی، لازم است با نهاد ناظر و سازمان بورس تفاهم کنیم و بر اساس این توافق، به جمعبندی نهایی خواهیم رسید.
* در حوزه تأمین مالی چطور، تاکنون چه میزان تأمین مالی انجام دادهاید و مهمترین پروژه پیشروی شما در این زمینه کدام است؟ همچنین در حوزه کرادفاندینگ (تأمین مالی جمعی)، چه پروژههایی اجرا کردهاید؟
در حوزه تأمین مالی دوره موفقی را پشت سر گذاشتهایم و باوجوداینکه گروه ما جوان است، سال گذشته رتبه اول تأمین مالی را به خود اختصاص دادیم. در سال گذشته حدود ۱۲ همت تأمین مالی داشتیم و در ۶ماهه اول سال جاری نیز ۶ پروژه با مجموع حدود ۳.۵ همت تأمین مالی انجام شد. چند پروژه دیگر نیز در حال نهایی شدن هستند که پیشبینی میکنیم در ماههای آتی تأمین مالی آنها انجام شود. به طور معمول، پروژههای تأمین مالی عموماً در نیمه دوم سال نهایی و منتشر میشوند و انتظار داریم در نیمه دوم امسال نیز تأمین مالیهای بیشتری منتشر شود.
باتوجهبه محرمانگی، امکان ذکر نام مشتریان وجود ندارد، اما در حوزه نفت و گاز چند پروژه در دست اقدام داریم، در صنایع غذایی برای مجموعه گلرنگ پروژهای انجام شده، در حوزه دارویی ۲ تا ۳ پروژه اجرا شده و همچنین یک پروژه در صنعت قطعه سازی انتشار اوراق داشته است.
* در بخشپذیرش IPO شرکتها چه اقداماتی تاکنون انجام شده و تا پایان سال، برنامهای برای پذیرش شرکتها دارید که بتوانید معرفی کنید؟
سال گذشته شرکت مانیزان توسط مجموعه کارآمد پذیرش شد. امسال نیز یک پروژه پذیرش تا مرحله دریافت موافقت اصولی اولیه و پذیرش اولیه پیش رفته و جلسه پذیرش با موفقیت برگزار شد. این پروژه مربوط به شرکت زیست اروند فارمد برای مجموعه سیناژن است و در حال پیشرفت است تا به IPO برسد. در این زمینه بازاریابی گستردهای انجام شده است، اما پروژههای عرضه و پذیرش به صورت استاندارد و زمانبندی مشخص پیش نمیروند. بااین حال، تیم کارآمد با پیگیری مستمر با مشتریان متعدد در حال مذاکره است تا در صورت فراهم شدن شرایط بازار، پذیرش و عرضه شرکتها انجام شود. بزرگترین پروژه پذیرشی که در رزومه مجموعه وجود دارد، عرضه پذیرش کرمان موتور با نماد KMC است که نماد آن درج شده و منتظر شرایط پایدار بازار برای انجام عرضه نهایی هستیم. بنابراین میتوان نوید داد که کرمان موتور تا قبل از پایان سال IPO شود.
* در پروژه گواهی سپرده نفتا که نشست خبری آن اخیرا برگزار شد، گروه مالی کارآمد چه نقشی ایفا کرده است؟ همچنین باتوجه به تجربه موفق این همکاری، راهبرد شما برای توسعه ابزارهای کالایی و تأمین مالی پروژههای صنعتی از مسیر بازار سرمایه چیست؟
پروژه گواهی سپرده نفتا که عرضه کننده اول آن گروه مالی کارآمد بود، توانست رزومه قابل توجهی برای این مجموعه ایجاد کند. همچنین، گواهی سپرده نقره نیز برای اولین بار توسط گروه مالی کارآمد و کارگزاری کارآمد انجام شد و پذیرش، سپردهگذاری و انتشار آن به طور کامل از مسیر این گروه انجام گرفت.
این طرح دومین مرحله از سلسله اقدامات در مسیر سپردهگذاری کالایی از طریق بورس کالا و بورس انرژی است که به تدریج پیش میرود و عرضه میشود. در این زمینه، گروه مالی کارآمد بازاریابی گستردهای انجام داده و تجربه ارزشمندی اندوخته است و همچنان در حال مذاکرات متعدد با مشتریان مختلف است. باتوجه به نوآورانه بودن این ابزارها و عدم آشنایی کامل فعالان با آنها، پیدا کردن عرضهکنندگان آماده و شفافسازی مزایا برای آنها فرآیندی زمانبر است. بااینحال، گروه مالی کارآمد مسیر را بهخوبی پیش برده و مذاکرات متعددی را در نقاط مختلف در جریان دارد تا بتواند این ابزارهای نوین را به بازار معرفی و عرضه کند.
گواهی سپرده خودروی تیناین که در مجموعه گروه مالی کارآمد در حال انجام است، تا کنون مسیر مذاکراتی جدی نداشته، اما این ابزار نیز به زودی توسط گروه مالی کارآمد رونمایی خواهد شد. این اقدام در حوزه خودرو یک ابتکار نوآورانه است که نه تنها در ایران، بلکه در سطح جهانی نیز بیسابقه محسوب میشود و به عنوان سومین پروژه از این جنس معرفی خواهد شد.
علاوه بر این، دو گواهی سپرده کالایی دیگر نیز به زودی در گروه مالی کارآمد رونمایی خواهند شد، به ویژه در صنعت فلزی که به مرور این پکیج را تکمیل میکند. این مسیر فرصت فوقالعادهای برای عرضهکنندگان و فعالان بازار سرمایه ایجاد میکند و امکان سرمایهگذاری مستقیم روی محصولات کالایی شرکتها را فراهم میآورد، نه صرفاً از طریق سهام، بلکه به شکل ملموس و واقعی روی کالای تولیدی شرکتها.
در گذشته سرمایهگذاران خرد تنها به صورت غیرمستقیم میتوانستند در سهام شرکتهای کالایی سرمایهگذاری کنند؛ یعنی صرفاً خریدوفروش سهام شرکتها امکانپذیر بود. اما اکنون با ابزارهای جدید، امکان سرمایهگذاری مستقیم روی تولید واقعی شرکتها فراهم شده است. به این شکل، سرمایهگذار عملاً روی کالا و محصول واقعی شرکتها اکسپوژر میگیرد و درعین حال از ریسکهای سیستماتیک که ممکن است به دلیل شرایط اقتصادی یا وضعیت کلی یک صنعت، به سهم شرکتها آسیب بزند، تا حد زیادی مصون میماند.
از سوی دیگر، برای عرضهکنندگان این ابزار نیز فرصت مناسبی ایجاد میشود تا با سپرده سازی کالای خود، بخشی از داراییهایشان را نقدشونده کنند و امکان تأمین مالی قابل توجهی برای خود فراهم آورند. در مجموع، این مسیر با بهرهگیری از مهندسی مالی و راهکارهای متنوع بازار سرمایه، هم امکان تأمین مالی شرکتها را فراهم میکند و هم گزینههای سرمایهگذاری متنوعی در اختیار فعالان بازار قرار میدهد.
* تجربه موفق کرمان موتور در بهرهگیری از بازار سرمایه چگونه میتواند به الگویی برای سایر خودروسازان و قطعهسازان تبدیل شود و نقش گروه مالی کارآمد در این مسیر چیست؟
کرمان موتور واقعاً مجموعه موفقی در بهرهبرداری از ظرفیتهای بازار سرمایه بوده است. بازار سرمایه ظرفیتهای فوقالعادهای دارد و کرمان موتور حداکثر استفاده ممکن از این ظرفیتها را برده است. بدون شک نقش گروه مالی کارآمد در کنار کرمان موتور بسیار پررنگ بوده و این حجم بهرهبرداری از بازار سرمایه بدون حضور یک مجموعه تخصصی مالی، ممکن نبود.
هرچند سؤال شما معطوف به خودرو و قطعهسازی بود، اما این ظرفیتها محدود به این حوزه نیست. بازار سرمایه فرصتهای بسیار عمیقی برای تأمین مالی همه حوزههای صنعتی و اقتصادی دارد. خودرو و قطعهسازی بخش بزرگی از GDP کشور را تشکیل میدهند و طبیعی است که بخش قابل توجهی از تأمین مالی به این سمت متمرکز شود، اما در سایر صنایع نیز ظرفیتهای بالقوه وجود دارد. صنایع و کسبوکارها باید به بازار سرمایه و نهادهای مالی باکیفیت مراجعه کنند تا با ظرفیتهای تأمین مالی موجود و مسیرهای مختلف استفاده از آنها آشنا شوند. این آشنایی میتواند افقهای جدیدی برای توسعه کسبوکارها باز کند و مسیر رشد آنها را هموارتر کند.
* باتوجهبه اینکه بسیاری از ارکان و نهادهای بازار سرمایه به سمت فناوری و هوش مصنوعی حرکت میکنند، گروه مالی کارآمد چه برنامههایی برای توسعه معاملات یا سایر موضوعات مرتبط باهوش مصنوعی دارد؟
هوش مصنوعی انقلابی است که دنیا با آن مواجه شده و طبیعتاً ایران نیز با یک لگ زمانی به این جریان خواهد رسید. در برخی حوزهها مانند تحلیل، بازاریابی و سایر فعالیتهای مشابه، هوش مصنوعی به طور وسیع در حال استفاده است و در نهادهای مالی و شرکتهای ایرانی نیز باید مورد بهرهبرداری قرار گیرد، زیرا ظرفیتهای جدیدی در فضای تحلیلی و معاملاتی ایجاد میکند. باتوجهبه مسیر توسعهای که گروه مالی کارآمد در پیش گرفته، ما نیز این تغییرات فناوری را جدی دنبال میکنیم. به طور خاص، فضای پلتفرمها و اکوسیستمهای بلاکچین نیز در حال گسترش در حوزههای معاملاتی داراییهاست و بازار سرمایه به عنوان مرجع اصلی اکوسیستم معاملاتی کشور، باید به این تحولات توجه ویژهای داشته باشد. هم در فاز مطالعاتی و هم در بحث عملیاتی و زیرساختی تلاش میکنیم از این حوزه بهرهمند شویم. هرچند هنوز بسیاری از جزئیات ناشناخته است و نمیتوان دقیقاً مشخص کرد چه گامهایی برداشته خواهد شد، اما اصل بر این است که غافل از این فضا نیستیم و به دنبال استفاده بهینه از ظرفیتهای هوش مصنوعی و فناوریهای مرتبط هستیم.
* باتوجه به آغاز سال، دورههایی که در قالب آکادمی کارآمد برگزار شده، چه نقشی ایفا کرده و چه دستاوردهایی داشته است؟ همچنین این دورهها چه تأثیری بر استخدام و توسعه نیروی انسانی در نهادهای مالی داشته است؟
بحث نیروی انسانی در فضای سرویسدهی، به ویژه در نهادهای مالی، اهمیت بسیار بالایی دارد. هر مجموعهای که سرویسدهنده است، اصلیترین منبعش نیروی انسانی است و دغدغه منابع انسانی دغدغهای است که همه نهادهای مشابه ما با آن مواجه هستند. در حوزه مالی و بازار سرمایه، روند توسعه چه از نظر ابزارها و چه از نظر تاسیس نهادها بسیار سریع بوده و این باعث شده تقاضا برای نیروی انسانی متخصص به شکل نمایی رشد کند. تجربه نشان میدهد فشار نهادها برای جذب نیرو نسبت به هفت، هشت سال گذشته قابل مقایسه نیست. برای رفع این نیاز، باید از روشهای سنتی فاصله گرفت و مسیرهای نوآورانهای برای پرورش نیروها ایجاد کرد. بخشی از نیروها را میتوان در مسیر آموزشی خود مجموعه آموزش داد و مانع تجربه، دغدغهای برای توسعه نیروی انسانی نشود. در این راستا، آکادمی کارآمد به عنوان مسیر کارآموزی برای تازه فارغالتحصیلان و نیروهای کمتجربه طراحی شده است و توانسته با مدل بازاریابی، شبکهسازی و تعامل با نهادها، انجمنها و ارگانها موفقیت بالایی کسب کند و خروجی بسیار خوبی داشته باشد. این مدل مبنایی شد برای تمرکز بیشتر روی توسعه منابع انسانی. اکنون یک تیم زبده در شرکت متمرکز است که این الگو را مطالعه، بهبود و توسعه میدهد و قرار است در سالهای آینده این مسیر آموزشی با نوآوری بیشتر تکرار شود. پس از راهاندازی آکادمی، چندین بوتکمپ تخصصی نیز برگزار شد که تجربههای موفقی به همراه داشت و این روند در ماهها و سالهای آینده ادامه خواهد داشت.
* باتوجه به رقابت فشردهای که در جذب شرکتها، سبدگردانها و صندوقها وجود دارد، مدل پایدار و راهبردی شما در این زمینه چیست؟
درست است؛ رقابت یک اصل بسیار روشن در بازار است و نمیتوان آن را نادیده گرفت. به هرحال، عمق بازار سرمایه ما متناسب با روند رشد اقتصادیمان با سرعت بالایی افزایش نمییابد؛ یعنی عمق بازار نسبتاً محدود است و محدودیتهایی که اقتصاد با آن مواجه است، طبیعتاً تأثیرگذار است. هرچند ابزارسازیهایی که در بازار اتفاق میافتد میتواند کمی این عمق را افزایش دهد و کیک محدود بازار را بزرگتر کند، اما در کل تنگناها و محدودیتهای اقتصادی مانع از آن میشوند که بازار سرمایه بتواند توسعه مطلوب خود را تجربه کند.
این شرایط باعث شده که ازیکطرف ما با محدودیتهای اقتصادی مواجه باشیم؛ بازاری که کوچک نیست؛ اما محدود است و سقف نسبتاً کوتاهی برای آن پیشبینی شده است. درعینحال، روند توسعه نهادهای مالی بسیار سریع بوده و طبیعتاً همه آنها رقابت میکنند تا سهمی از این بازار نسبتاً محدود به دست آورند. حجم بالای رقابت باعث میشود با جریان رقابتی بسیار سنگینی مواجه شویم که درآمدها را تهدید میکند، مسیر سودآوری را تحت فشار قرار میدهد و بقای نهادها در بازار را دشوار میکند.
گروه مالی کارآمد، یک گروه جوان است و ریشه عمیقی در بازار ندارد؛ همین موضوع شرایط را برای ما دشوارتر میکند؛ بنابراین، در برخی حوزهها نیاز داریم سرمایهگذاریهایی انجام دهیم تا بتوانیم بقای خود را در بازار حفظ کنیم. در این زمینه، گروه مالی کارآمد تمرکز ویژهای بر حوزههای زیرساختی دارد. سرمایهگذاریهایی در حوزه مارکتینگ، بازاریابی و برندینگ انجام دادهایم، تیم سازی کردهایم و برنامههای کلان مفصلی پیش روی خود داریم تا جای پای خود را در بازار مستحکم کنیم. طبیعتاً این مسیر زمانبر و دشوار است، اما با امید و تلاش پیش میرویم و امیدواریم روند توسعه برندینگ، بازاریابی و زیرساختهای ما بهگونهای پیش رود که طی دو تا سه سال آینده جایگاه واقعی و تثبیتشده خود را در بازار حفظ کنیم.
* در خصوص سیاست گروه مالی کارآمد درمورد کارمزدها توضیح دهید؟
کلیت عرض کنم، از زمانی که تصمیم گرفتیم پیش از ورود به هیات مدیره کانون کارگزاران با برنامه عمل کنیم، یکی از اهداف جدی ما بررسی و اصلاح سیاستهای کارمزدها بود. صنعت کارگزاری سالها (تقریباً نزدیک به یک دهه) تغییری در جریان کارمزدها نداشته است و از این بابت به شدت تحت فشار است. هزینهها به صورت مداوم درحال رشد هستند و سطح رقابت نیز روزبهروز بیشتر میشود، اما در مقابل، درآمدها امکان افزایش گسترده ندارد و سقفهای عددی و شاخصهای کارمزدی در صنعت کارگزاری همان طور که ۱۰ سال پیش بوده، بدون تغییر ماندهاند. این وضعیت باعث شد که بسیاری از کارگزاران به لحاظ عملیاتی با زیان مواجه شوند و بقایشان تهدید شود. در سال ۱۴۰۳، حدوداً بیش از ۸۰ درصد کارگزاران در زیان عملیاتی بودند. این امر نه تنها بقای صنعت را به خطر میاندازد، بلکه کارگزاران برای حفظ خود ممکن است دست به دامپینگها یا رفتارهای غیرمتعارف در بازار بزنند که ریسکهای گستردهای برای کل بازار ایجاد میکند.
یکی از پروژههای مهم ما در کانون، مذاکره با نهاد ناظر و سازمان برای ایجاد تغییرات در الگوی پرداخت کارمزد بود. این مذاکرات منجر به تغییر در برخی طبقههای کارمزدی و اصلاح سقفهای کارمزد شد. هدف از این اقدامات، بهبود وضعیت درآمدی کلی صنعت و کاهش فشار بر کارگزاران است تا از بروز رفتارهای پرریسک ناشی از بحران مالی جلوگیری شود.
با بررسی و ابلاغ این تغییرات از سوی سازمان، وضعیت کارمزدها بهبود مییابد و صنعت کارگزاری میتواند مسیر پایدارتری در درآمد و بقا طی کند. اجرای این اصلاحات میتواند به ایجاد ثبات بیشتر در بازار، کاهش ریسکهای جانبی و ارتقای سلامت عملکرد کلی نهادهای مالی کمک کند و فضای رقابت را به سمت توسعه منطقی و پایدار هدایت کند.
* ارزیابی شما درمورد بازار سرمایه تا پایان سال چگونه است و چشمانداز آن را در ماههای پایانی سال چطور میبینید؟
واقعیت این است که من خیلی پرهیز میکنم از اینکه بخواهم بازار را پیشبینی کنم، چرا که پارامترهای تأثیرگذار بر بازار بسیار زیاد شدهاند و بسیاری از این پارامترها واقعاً پیشبینیپذیر نیستند. یعنی خیلی تکبهتک این پارامترها را روشن نمیکنم و مشخص نمیکنم که چه اتفاقی ممکن است بیفتد. با این حال، اگر از منظر اقتصادی به بازار نگاه کنیم، میتوان گفت که بازار هنوز ارزنده است.
به هرحال باتوجه به رشد قیمتی که ارز داشته است، احتمال خیلی زیاد این است که در نرخ نیمایی هم تغییراتی رخ دهد و این موضوع میتواند یک جریان درآمدی و بهبودی در درآمد شرکتها ایجاد کند که در نتیجه به سودآوری شرکتها کمک میکند و طبیعتاً انتظار میرود که وضعیت بازار سهام نیز تا حدی بهبود پیدا کند. اما باید توجه داشت که همه پارامترهایی که بر بازار اثر میگذارند، لزوماً اقتصادی نیستند و برخی از این پارامترها ممکن است اثر بسیار بیشتری هم داشته باشند، اما ازآنجا که کیفیت و کم و کیفی که این پارامترها ممکن است با آن مدیریت شوند مشخص نیست، واقعاً پیشبینی دقیق بازار سرمایه بسیار دشوار است. بنابراین به طورکلی از منظر اقتصادی، شرایط بازار امیدوارکننده است، اما وقتی به پارامترهای غیراقتصادی نگاه میکنیم، بهتر است پیشبینی مشخصی ارائه نشود، چرا که عملاً صلاحیت لازم برای پیشبینی در این حوزه وجود ندارد.
* و سخن پایانی...
بازار سرمایه طی چند سال گذشته از تک بعدی بودن فاصله گرفته است. در گذشته، تنها با سهام مواجه بودیم و هیچ ابزار جدی دیگری برای معاملات همه داراییها وجود نداشت. اما در این سالها، با تلاش نهادهای فعال و همراهی سازمان بورس، حجم ابزارهای عرضه شده بسیار افزایش یافته و اکنون امکان دسترسی به ابزارهای متنوع برای هر حوزه فراهم شده است. امروز در بازاری فعالیت میکنیم که نیازمند تخصصهای متنوع است و نمیتوان در همه حوزهها بدون دانش کافی وارد شد. این یعنی برای هر نیاز و ذائقه، ابزارهایی در بازار وجود دارد، اما بخش عمده این ابزارها هنوز ناشناخته ماندهاند. بسیاری از فعالان اقتصادی و سرمایهگذاران هنوز با این ابزارها آشنایی ندارند. در این زمینه، رسانهها نقش بسیار مهمی دارند تا این ابزارها را به جامعه معرفی کنند و کمک کنند کسانی که به دلیل تجربههای گذشته ذهنیت منفی نسبت به بازار پیدا کردهاند، با بازار سرمایه امروز آشنا شوند.
در حال حاضر، بازار سرمایه ایران شاهد رشد و توسعه قابل توجهی بوده است. تنها در حوزه صندوقهای طلا، بیش از ۳۰۰ همت سرمایه وجود دارد و حجم قابل توجهی از داراییها در حوزه غیرسهامی قرار گرفته است. همچنین صندوقهای درآمد ثابت هم بیش از هزار همت دارایی دارند. این دو قلم نشان دهنده عمق و بزرگی بازار و فراهم بودن فرصت برای همه فعالان است. تنها حوزهای که هنوز در بازار سرمایه امکان معامله آن فراهم نیست، فضای کریپتو است که امید است نهاد ناظر و متولیان بازار سرمایه این ابزار را نیز به پکیج بازار اضافه کنند تا هر سرمایهگذاری با هر ذائقهای بتواند در این بازار ابزاری برای معامله داشته باشد.
اما نکته مهم این است که چه نهادهای مالی، چه رسانهها و چه نهاد ناظر، باید تلاش کنند سطح آگاهی عمومی نسبت به این ابزارها افزایش یابد. افزایش دانش فعالان باعث عمق بیشتر بازار، افزایش حضور فعالان و در نتیجه بالارفتن نقدشوندگی بازار خواهد شد. هرچه تعداد فعالان بیشتر باشد، توجه دولت و حکومت به بازار نیز بیشتر میشود و حجم بیشتری از اقتصاد درگیر بازار سرمایه خواهد شد. به نظر میرسد این یک بازی چندجانبه (برد - برد) ایجاد میکند. واقعاً باید روی سواد مالی جامعه کار بیشتری شود، چرا که هنوز ظرفیتهای آن به شکل کامل استفاده نشده است.
-
نگین عظیمی - خبرنگار
- شماره ۶۱۱ هفته نامه اطلاعات بورس
نظر شما