ورود گواهی نفتا به بورس انرژی/ تجربه‌ای تازه از سرمایه‌گذاری شفاف و سودآور

به گزارش صدای بورس، نشست خبری بررسی گواهی سپرده «نفتای کامل» پالایش نفت لاوان، رینگ بین‌المللی برگزار شد و از جزئیات اولین ابزار مالی مبتنی بر نفتا در بازار سرمایه کشور رونمایی شد.این گواهی سپرده با نماد «نفتک۱۴۰۷پادا» معادل یک کیلوگرم نفتای کامل است و معاملات آن به‌صورت دلاری انجام می‌شود، اما تسویه بر مبنای نرخ ارز ETS و به‌صورت ریالی خواهد بود.

اسماعیلی، عضو سبدگردان گروه مالی کارآمد در این نشست، گفت: نفتا یکی از فرآورده‌های اصلی حاصل از نفت خام است و در صنایع تولید حلال‌های صنعتی، بنزین، شوینده‌ها و سایر محصولات پتروشیمی کاربرد دارد.

وی افزود: از هر بشکه نفت خام، حدود ۱۱ درصد آن را نفتا تشکیل می‌دهد و هر گواهی سپرده معادل یک کیلوگرم از این محصول است. حداقل میزان خرید برابر با یک برگه تعیین شده اما برای تحویل فیزیکی کالا، خرید باید حداقل ۵۰ هزار تن باشد.

اسماعیلی در ادامه گفت: تحویل به‌صورت FOB از اسکله جزیره لاوان انجام می‌شود و گواهی مذکور بدون سررسید بوده، هزینه انبارداری ندارد و معاملات آن در بازار ثانویه با تسویه T+1 صورت می‌گیرد.

تأمین مالی نوین و توسعه ابزارهای کالایی در بازار انرژی

حمیدرضا محجوب، مدیرعامل شرکت نفت لاوان اظهار کرد: شرکت‌ها برای تأمین مالی همواره به‌دنبال روش‌هایی هستند که کم‌هزینه‌تر و سازگارتر با شرایط جدید بازار باشند.

وی افزود: این گواهی سپرده علاوه بر تأمین مالی شرکت، امکان مشارکت مستقیم سرمایه‌گذاران در بازار نفتا را فراهم می‌کند؛ بازاری که پیش‌تر تنها در اختیار فعالان بزرگ صنعتی بود.

محجوب تصریح کرد: منابع حاصل از این عرضه در پروژه بهینه‌سازی تولید نفت کوره و تبدیل آن به فرآورده‌های باارزش‌تر هزینه خواهد شد تا بهره‌وری شرکت افزایش یافته و ارزش افزوده بیشتری برای سهام‌داران ایجاد شود.

حمیدرضا محجوب، مدیرعامل و نایب‌رئیس هیأت‌مدیره شرکت نفت لاوان، از به‌کارگیری شیوه‌ای نوین برای تأمین مالی پروژه‌های این شرکت خبر داد و تأکید کرد: هدف اصلی، استفاده از ابزارهایی است که ضمن کاهش هزینه‌ها، با شرایط جدید بازار نیز همخوانی بیشتری داشته باشند.

وی با اشاره به اینکه شرکت‌ها برای تأمین مالی به‌دنبال روش‌های متنوعی هستند، تصریح کرد: طبیعتاً همه ما سعی می‌کنیم از شیوه‌هایی استفاده کنیم که هم کم‌هزینه‌تر باشند و هم با شرایط جدید بازار همخوانی بیشتری داشته باشند. در همین راستا، ما نیز برای بخشی از نیازهای مالی شرکت، گواهی نفتای کامل را انتخاب کردیم.

محجوب با اشاره به ویژگی‌های این ابزار مالی گفت: این ابزار نه‌تنها برای شرکت مفید است، بلکه برای عموم سرمایه‌گذاران هم فرصت تازه‌ای به‌وجود می‌آورد. افراد عادی می‌توانند از طریق این گواهی‌ها، به‌صورت مستقیم در خرید نفتا مشارکت کنند و در واقع در بازاری حضور داشته باشند که پیش‌تر فقط در اختیار فعالان بزرگ صنعتی بود.

مدیرعامل نفت لاوان افزود: محدودیت خاصی برای خرید گواهی سپرده نفتای کامل وجود ندارد. این در حالی است که اگر قیمت نفت خام افزایش پیدا کند، این رشد قیمت شامل نفتا نیز می‌شود و در نتیجه، دارندگان گواهی از این افزایش منتفع خواهند شد.

وی با اشاره به مزیت‌های دیگر این ابزار تأکید کرد: تخفیفی که قرار است در فرآیند فروش دریافت کنیم، نسبتاً بالاتر است و همین موضوع جذابیت این ابزار را برای سرمایه‌گذاران بیشتر می‌کند. از سوی دیگر، چون قیمت‌ها ارزی محاسبه می‌شوند، تغییرات نرخ ارز و قیمت جهانی نفت نیز بر ارزش این گواهی‌ها اثرگذار است و در نتیجه، جذابیت سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهد.

محجوب در ادامه به پروژه‌های توسعه‌ای شرکت اشاره کرد و گفت: در حال حاضر، پروژه اصلی ما بهینه‌سازی فرآیند تولید نفت کوره است تا بتوانیم آن را به سایر فرآورده‌های با ارزش‌تر تبدیل کنیم. منابع حاصل از این تأمین مالی نیز دقیقاً در همین پروژه به‌کار گرفته می‌شود تا هم بهره‌وری شرکت افزایش پیدا کند و هم ارزش افزوده بیشتری برای سهام‌داران ایجاد شود.

وی خاطرنشان کرد: اجرای این طرح‌ها موجب می‌شود سودآوری شرکت افزایش یابد، تنوع محصولات پالایشگاه بیشتر شود و در نهایت، جایگاه و موقعیت پالایشگاه لاوان در صنعت نفت کشور تقویت شود. از این نظر، تداوم عرضه این ابزار مالی و استقبال شرکت‌ها از آن می‌تواند گامی مؤثر در توسعه این شیوه‌های نوین تأمین مالی در کشور باشد.

منابع مالی مورد نیاز

در ادامه این نشست مصطفی زنگی‌آبادی، مدیر بازرسی، نظارت و امور اعضای بورس انرژی گفت: برنامه‌ریزی برای انتشار این اوراق از سال گذشته انجام شده و در حال حاضر حدود ۷۰ درصد معاملات بورس انرژی در رینگ بین‌الملل صورت می‌گیرد.

وی افزود: مجموعه پالایش نفت لاوان برای اجرای این طرح به حدود ۱.۵ همت منابع مالی نیاز دارد.

زنگی‌آبادی توضیح داد: گواهی سپرده نفتا هم در فروش و هم در تأمین مالی ابزار مؤثری است و پس از اجرای این طرح، انتشار گواهی سپرده نفت ستاره خلیج فارس نیز دنبال خواهد شد.

مدیر بازرسی، نظارت و امور اعضای بورس انرژی تصریح کرد: قیمت جهانی نفتا در حال تغییر است و اثر این نوسانات در آمار معاملاتی بورس انرژی قابل مشاهده خواهد بود.

وی با اشاره به روند فعلی معاملات در بورس انرژی ایران گفت: بخش قابل توجهی از معاملات بورس انرژی در رینگ بین‌الملل و به‌صورت ارزی انجام می‌شود. در حال حاضر، امکان انجام معاملات واقعی در بازار فیزیکی بورس انرژی به شکل گسترده وجود دارد اما اوراق بهادار و صندوق‌هایی که در این حوزه فعال هستند، به‌دلیل عدم آگاهی فعالان بازار، عمق معاملات قابل توجهی ندارد.

زنگی‌آبادی با اشاره به تغییرات مستمر قیمت‌ فرآورده‌های قابل معامله در بورس انرژی در بازار جهانی و نوسانات نرخ ارز گفت: نوسان هم‌زمان قیمت جهانی محصولات و نرخ دلار باعث شده ابزارهای مالی جدید، از جمله گواهی سپرده کالا، نقش مؤثرتری در پوشش ریسک فعالان بازار ایفا کنند. این گواهی‌ها ابزار جذابی برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شوند و می‌توانند در توسعه بازار انرژی نقش‌آفرینی کنند.

مدیر بازرسی، نظارت و امور اعضای بورس انرژی ادامه داد: در سال‌های اخیر، ابزارهای مالی مختلفی مانند صندوق‌های کالایی و اوراق مبتنی بر انرژی در بورس طراحی و راه‌اندازی شده‌اند که به شفافیت و عمق‌بخشی بازار کمک کرده‌اند. با این حال، ضعف آگاهی عمومی نسبت به ماهیت این ابزارها، یکی از چالش‌های جدی بازار به شمار می‌رود.

زنگی‌آبادی تأکید کرد: باوجود تمام محدودیت‌ها، زیرساخت‌های ثبت و تسویه اوراق و اسناد در بورس انرژی در سال‌های اخیر به‌صورت تضامنی و دقیق‌تر ثبت شده و این امر موجب افزایش اعتماد فعالان بازار و سرعت‌بخشی به فرآیند معاملات شده است.

وی خاطرنشان کرد: در شرایطی که کشور با شتاب در مسیر توسعه قرار دارد، نقش بازار سرمایه و به‌ویژه بورس انرژی در تأمین مالی و ساماندهی معاملات انرژی بسیار پررنگ‌تر خواهد شد. اگرچه سیاست‌های دولتی و محدودیت‌های صادراتی همچنان اثرگذارند، اما با توسعه ابزارهای نوین مالی می‌توان به تعمیق این بازار و افزایش کارایی آن امیدوار بود.

ظرفیت بازار گواهی سپرده انرژی تا ۷۰ همت می‌رسد

امین سهل‌البیع، مدیرعامل کارگزاری کارآمد اظهار کرد: جذابیت گواهی سپرده در بازار طلا ناشی از وجود بازاری گسترده خارج از بورس است که می‌تواند جهت قیمتی را تعیین کند. در حوزه انرژی نیز در صورتی که صندوق‌ها از شفافیت نرخ نفتا اطمینان یابند، این بازار برایشان جذابیت بیشتری خواهد داشت. حجم بالقوه بازار گواهی سپرده‌های انرژی می‌تواند به ۶۰ تا ۷۰ همت برسد.

وی با تأکید بر اهمیت پیوند میان بازار گواهی سپرده و بازار فیزیکی در حوزه انرژی، اظهار کرد: برای جذب سرمایه‌گذاران و شرکت‌های تولیدی و همچنین حمایت از قیمت‌ها، لازم است سازوکاری ایجاد شود که جریان قیمت میان بازار داخلی و بازار جهانی برقرار باشد.

مدیرعامل شرکت کارگزاری کارآمد با اشاره به تجربه موفق بازار گواهی سپرده طلا گفت: در بازار طلا، به دلیل وجود بازار بزرگ و فعال خارج از بورس، امکان آربیتراژ فراهم است؛ به این معنا که اختلاف قیمت میان دو بازار به‌سرعت پر می‌شود. این جریان باعث پویایی بازار و جذابیت سرمایه‌گذاری در آن شده است.

سهل البیع تصریح کرد: دلیل استقبال از گواهی سپرده طلا، وجود بازار بزرگ خارجی است که قدرت جهت‌دهی و تعیین قیمت دارد. بنابراین اگر این جریان در یک گواهی سپرده خلاصه شود و یا تبدیل به یک ابزار سرمایه‌گذاری شود، موضوع سخت می‌شود.

وی افزود: در واقع اگر فرض کنیم حجم بازار طلا ۳۰۰ همت باشد، بازار گواهی سپرده‌های انرژی توانایی رسیدن به ۶۰ تا ۷۰ همت را در میان مدت دارد.

سهل‌البیع افزود: در حوزه نفت و فرآورده‌های مشابه، اگر ارتباط میان خریداران فیزیکی و بازار گواهی سپرده برقرار شود، بازار بیرونی نیز با بازار سرمایه هم‌افزایی پیدا می‌کند. در این صورت، زمانی که قیمت‌ها کاهش یابد، خریداران واقعی وارد عمل می‌شوند و بازار را حمایت می‌کنند و در زمان افزایش قیمت نیز عرضه‌کنندگان فعال می‌شوند تا تعادل قیمت حفظ شود.

مدیرعامل کارگزاری کارآمد خاطرنشان کرد: اگر صندوق‌های سرمایه‌گذاری و فعالان بازار اطمینان یابند که قیمت‌ها در دامنه‌ای منطقی و قابل‌پیش‌بینی نوسان دارد، حجم معاملات و جذابیت سرمایه‌گذاری در این بازار به‌طور چشمگیری افزایش خواهد یافت. در این شرایط، علاوه‌بر رشد بازار گواهی سپرده، امکان تأمین مالی ارزی نیز برای شرکت‌ها فراهم می‌شود.

وی تأکید کرد: برای توسعه این ابزار، لازم است خریداران فیزیکی و مصرف‌کنندگان واقعی به خرید گواهی سپرده ترغیب شوند تا جریان تحویل و مصرف استمرار یابد. در این صورت، بازار عمق بیشتری پیدا می‌کند و نقدشوندگی اوراق نیز افزایش می‌یابد.

سهل‌البیع با اشاره به ظرفیت بالای بازار انرژی گفت: در صورت رفع چالش‌های مربوط به نقدشوندگی و اتصال بازارها، می‌توان انتظار داشت که سهم بازار گواهی سپرده‌های انرژی در آینده‌ای نزدیک به سطوح قابل‌توجهی، حتی بالاتر از ۶۰ درصد، برسد.

صندوق‌های تخصصی موتور محرک رشد بازار سرمایه

علیرضا کنعانی، مدیرعامل گروه مالی کارآمد،در ادامه اظهار کرد: اجرای این طرح نتیجه هماهنگی و تعامل میان شرکت نفت لاوان، بورس انرژی و گروه مالی کارآمد بوده و تجربه‌ای مثبت برای توسعه ابزارهای مالی کالایی در بازار سرمایه کشور محسوب می‌شود.

وی افزود: تا چند سال پیش، بازار سرمایه ایران ابزاری جز سهام نمی‌شناخت اما امروز، تنوع ابزارها موجب رشد دانش مالی فعالان، افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران و فراهم شدن امکان گسترش پروژه‌هایی از این دست شده است.

کنعانی تأکید کرد: مزایای این طرح زمینه توسعه بیشتر ابزارهای کالایی در آینده را فراهم می‌کند و می‌تواند به‌عنوان الگویی موفق برای پروژه‌های مشابه مورد استفاده قرار گیرد.

مدیرعامل گروه مالی کارآمد با تأکید بر ظرفیت‌های گسترده بازار سرمایه ایران اظهار داشت: بازار سرمایه کشور با بهره‌گیری از ابزارهای مالی متنوع و توسعه‌یافته، فرصت‌های قابل توجهی را در اختیار فعالان این حوزه قرار داده است.

وی با اشاره به روند رو به رشد بازار سرمایه در سال‌های اخیر گفت: در گذشته، بازار سرمایه بیشتر با معاملات سهام شناخته می‌شد، اما امروز ابزارهای گوناگون مالی در این بازار شکل گرفته و زمینه‌های تازه‌ای برای سرمایه‌گذاری فراهم شده است. نهادهای ناظر و فعالان بازار نیز با جدیت در حال توسعه این فضا و صدور مجوز برای صندوق‌های تخصصی هستند.

کنعانی افزود: توسعه صندوق‌های تخصصی و صدور مجوزهای مرتبط از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار، می‌تواند به افزایش تقاضا برای این محصولات و گسترش شبکه‌های مالی میان نهادهای سرمایه‌گذاری کمک کند. این فرایند، علاوه‌بر تعمیق بازار سرمایه، باعث تسریع روند توسعه اقتصادی کشور می‌شود.

مدیرعامل گروه مالی کارآمد در ادامه ضمن قدردانی از تمامی نهادها و فعالانی که در مسیر عرضه و رونمایی ابزارهای جدید مالی نقش داشته‌اند، تأکید کرد: گروه مالی کارآمد به خود می‌بالد که در این مسیر نقش هرچند کوچکی ایفا کرده و امیدوار است در ادامه نیز بتواند سهم بیشتری در توسعه و استحکام بازار سرمایه کشور داشته باشد.

وی ابراز امیدواری کرد: با تداوم همکاری نهادهای مالی و ناظر، مسیر توسعه ابزارهای نوین سرمایه‌گذاری در کشور با شتاب بیشتری دنبال شود.