به گزارش صدای بورس، تحولات بازار کریپتوکارنسی هر روز ابعاد تازهای پیدا میکند. از رکوردشکنیهای پیاپی قیمت و رشد ارزش بازار رمزارزها تا ورود نقدینگی کلان به صندوقهای سرمایهگذاری ETF کریپتوکارنسی، همچنین حمایت سرمایهگذاران نهادی و تصویب قوانین حمایتی، این بازار را وارد فاز جدیدی کرده است. بیتکوین به عنوان گرانترین، مهمترین و نخستین رمزارز جهان جایگاه خاصی در بازار دارد اما استیبلکوینها نیز نقش مهمی در روند معاملات و پویایی این بازار ایفا میکنند. در این گزارش به بررسی وضعیت مهمترین استیبلکوین بازار یعنی تتر پرداختهایم.
تتر چیست؟
تتر که با نماد USDT در بازار شناخته میشود، استیبلکوینی است که در سال ۲۰۱۴ از سوی شرکت «تتر لیمیتد» (متعلق به شرکت iFinex واقع در جزایر بریتیش ویرجین) راهاندازی شد. هدف از راهاندازی این رمزارز، تلاش برای ایجاد پل ارتباطی بین کریپتوکارنسیها و ارزهای رسمی و فیزیکی بوده است. حفظ ارزش دارایی در طول زمان، دیگر هدف مهم طراحی این رمزارز به شمار میرود. ارزش تتر به دلار آمریکا گره خورده است و با ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) تفاوت دارد. از نظر حجم معاملات روزانه، تتر در رتبه نخست بازار کریپتوکارنسی و بالاتر از بیتکوین قرار دارد. به عنوان مثال، در آخرین روز مورد بررسی (۲۳ جولای، اول مرداد) ارزش معاملات روزانه تتر به بیش از ۱۳۳ میلیارد دلار رسید، در حالی که این رقم برای بیتکوین کمتر از ۵۰ میلیارد دلار بود. تتر از سال ۲۰۱۹ با پشت سر گذاشتن بیتکوین به پرتراکنشترین کریپتوکارنسی جهان تبدیل شد.
از ژانویه ۲۰۲۴ وبسایت رسمی تتر ۱۴ پروتکل و بلاکچین را لیست کرد که در آنها تتر ضرب میشد. با وجود کاربرد گسترده تتر در بازار کریپتوکارنسی، این استیبلکوین همواره با انتقاداتی درباره قابل تایید بودن و شفافیت در زمینه ذخایر پول فیزیکی روبهرو بوده است. در حال حاضر، از نظر ارزش بازار، تتر با بیش از ۱۶۲ میلیارد دلار در رتبه چهارم قرار دارد. این رمزارز پیش از این رتبه سوم را در اختیار داشت، اما حالا جای خود را به ریپل (با ارزش بازار ۲۰۳ میلیارد دلار) داده است.
تفاوت تتر و دلار
دلار (USD) ارز فیات یا فیزیکی است که پشتوانه بانک مرکزی آمریکا را به همراه دارد. دلار آمریکا به شکل اسکناس یا سکه با حمایت دولت آمریکا منتشر میشود و به عنوان مبنای قیمتگذاری و واسطه مبادلات کالا و خدمات مورد استفاده قرار میگیرد. تتر (USDT) یک استیبلکوین بلاکچینی دیجیتال است که ارزش آن به دلار گره خورده است. پشتوانه تتر، حجم ذخایر دلاری، اوراق بدهی خزانهداری آمریکا و داراییهای دیگر شرکت تتر لیمیتد است. البته درباره حجم واقعی ذخایر دلاری این شرکت انتقادات و بحثهایی مطرح است.
بنابراین مهمترین تفاوت تتر و دلار این است که دلار آمریکا یک ارز فیزیکی است که با حمایت دولت منتشر میشود، اما تتر یک ارز دیجیتال است که به جای نهاد قانونی دولت، ذخایر دلاری یک شرکت پشتوانه آن است. به علاوه، گرچه ارزش یک تتر به یک دلار آمریکا گره خورده اما خود ارزش دلار تابع نیروهای بازار همچون تورم و نرخ بهره است.
کدامیک از این دو استیبلکوین بهتر است؟ پاسخ سادهای برای این پرسش وجود ندارد. بهتر است در زمان انتخاب به تفاوتهای بین این دو توجه شود. گرچه تتر تثبیتشدهتر است، اما دلار به دلیل انطباق با قوانین و شفافیت، از محبوبیت بیشتری برخوردار است.
برخی سرمایهگذاران معتقدند که دلار آمریکا استیبلکوین امنتری است. حسابرسی منظم و مداوم و گزارشدهی بههنگام درباره میزان ذخایر دلار نشان میدهد که این ارز فیزیکی از پشتوانه داراییهای واقعی برخوردار است. این در حالی است که تتر همواره با انتقاداتی در زمینه پشتوانه و شفافیت روبهرو بوده است. در مجموع میتوان گفت که انتخاب استیبلکوین مناسب، بیش از هر چیز به ترجیحات و الزامات شخصی بستگی دارد.
نقدشوندگی
تتر را نقدشوندهترین استیبلکوین دیجیتال میدانند. به دلیل برخورداری از بالاترین ارزش بازار در میان استیبلکوینها، تتر مقبولیت بسیار بالایی دارد. این ویژگی به کاربران تتر امکان میدهد تا آن را در رافیهای کریپتویی و پلتفرمهای DeFi (تامین مالی غیرمتمرکز) مبادله کنند.
تتر دارای یک مدل درآمدزایی چندوجهی است که شامل منافع حاصل از بهره داراییهای ذخیرهشده، کارمزد تراکنشها، خدمات وامدهی و دیگر محصولات مالی است. درآمد عملیاتی تتر در سه ماه نخست ۲۰۲۵ به بیش از یک میلیارد دلار رسید.
هزینه تراکنش
هزینههای تراکنش تتر (خرید، فروش، مبادله) بر اساس شبکه بلاکچین، پلتفرم یا صرافی مورد استفاده متفاوت است. به طور کلی، هزینههای تراکنش تتر بسیار اندک است و از کمتر از یک سنت تا چند دلار در نوسان است، اما در برخی شبکهها همچون اتریوم ممکن است این رقم بسیار بالاتر باشد. در اینجا به چند نمونه اشاره میکنیم.
در شبکه بلاکچین ترون، هزینه هر تراکنش معادل یک سنت است. در شبکه اتریوم این رقم در زمان شلوغی شبکه تا ۱۹ سنت افزایش مییابد. بسیاری از صرافیها درصدی از مبلغ خرید، فروش یا مبادله تتر را دریافت میکنند. مثلا هزینه تراکنش در صرافی کوینبیس معادل ۱.۹۹ درصد مبلغ معامله است. برخی کیفپولها هم برای واریز یا برداشت وجه هزینه دریافت میکنند. همچنین برخی پلتفرمها هزینههایی را برای انجام تراکنش دریافت میکنند.
تتر در ایران
همگام با جهان، کریپتوها در ایران نیز با استقبال گستردهای روبهرو هستند. در حال حاضر میلیونها کاربر کریپتوها روزانه به خرید و فروش در این بازار مشغول هستند. در ایران قیمت تتر بر مبنای دلار بازار آزاد تعیین و معامله میشود.
هزینه خرید، فروش یا مبادله با تتر در صرافیهای ایرانی متفاوت است. برخی صرافیها برای معامله تتر کارمزد دریافت نمیکنند اما برای خرید و فروش با رمزارز تتر درصدی از مبلغ معامله (بین ۰.۰۳ تا ۱.۹ درصد) را دریافت میکنند. در مجموع، خرید و فروش رمزارزها با استفاده از تتر ارزانتر از دلار است.
نکته مهم اینکه نبود قوانین و مقررات رسمی درباره کریپتوها و معاملات رمزارزها در ایران، معضل بزرگی است که اغلب زیانهای سنگینی را به سرمایهگذاران تحمیل میکند. در عین حال، در نبود قوانین شفاف امکان تقلب و کلاهبرداری افزایش مییابد.
سخن پایانی
تتر تاکنون توانسته بسیاری از مشکلات و دردسرهای ناشی از انتقال پول (واریز یا برداشت) در فضای کریپتوکارنسی را رفع کند و ابزاری با کمترین نوسان قیمت را در اختیار سرمایهگذاران قرار دهد. اما این به معنای بدون مشکل بودن تتر نیست. در واقع، این رمزارز هم ریسکهای خاص خود را دارد. بنابراین توجه به این ریسکها در کنار مزیتها ضروری است.
تتر در گذر زمان
در جدول زیر، روند تغییرات قیمت، ارزش بازار و حجم معاملات تتر از نخستین روز عرضه (اول مارس ۲۰۱۵، ۱۰ اسفند ۱۳۹۳) تا ۲۳ جولای ۲۰۲۵ (اول مرداد ۱۴۰۴) در بازه سالانه مشاهده میشود.
-
حبیب علیزاده - روزنامهنگار
-
شماره ۵۹۸ هفته نامه اطلاعات بورس
نظر شما