به گزارش صدای بورس، بازار مالی و مشتقه به همراه گواهی سپردهها در هفتهی گذشته حدود ۳۳ درصد از ارزش معاملات را به خود اختصاص دادند. در این بین بازار فیزیکی با ثبت معاملات به ارزش ۴۶۶،۶۱۶،۳۵۴ میلیون ریال بیشترین ارزش معاملات را داشت؛ بازار مالی با معاملاتی به ارزش ۲۰۰،۹۷۳،۲۶۶ و بازار گواهی سپرده با معاملات ۱۸،۵۴۰،۲۲۸ میلیون ریالی در رتبه های دوم و سوم قرار گرفتهاند.
به بهانه برگزاری نخستین نمایشگاه بینالمللی بورس، بانک، بیمه در قطب تولید طلای سرخ در جهان یعنی مشهد مقدس، برآن شدیم تا هفتهنامهی ابتدای خرداد را به معرفی بیشتر زعفران و نحوه معاملات آن در بازار سرمایه بپردازیم. برای کسب سود از نوسانات قیمتی زعفران، در بازار سرمایه می توان از یکی از سه روش زیر بهره برد:
۱. خرید و فروش صندوق های زعفران محور(نهال و سرخیز)
۲. خرید و فروش گواهی سپرده های زعفران
۳. خرید و فروش قرارداد های آتی زعفران
مورد اول و دوم را با استفاده از کد بورسی مشابه سهام می توان انجام داد و برای معامله قرارداد های آتی نیاز به کد مشتقه کالایی است.
در بازار مشتقه و مالی چه گذشت؟
بررسی روند هفتگی معاملات قراردادهای آتی بورس کالای ایران نشان می دهد که در هفته منتهی به ۲ خرداد ماه بیش از ۲۸ هزار قرارداد آتی منعقد شد و ارزش این معاملات به ۴۴۷ میلیارد تومان رسید. در هفته گذشته بیشترین ارزش معامله به روز دو شنبه ۲۹ اردیبهشت ماه اختصاص یافت و در این روز ارزش معاملات به ۹۷ میلیارد تومان رسید. در بازار مالی نیز صندوق های کالایی ارزش معاملاتی بیش از ۱۸.۸ همت را ثبت کردند؛ که در این بین نمادهای عیار، طلا و کهربا بیشترین ارزش معامله را داشتند.
عدم استقبال خریداران از عرضه زعفران در بازار فیزیکی بورس کالا
معاملات بازار زعفران در هفته گذشته نشان می دهد، ۹۳۳،۸۹۳ گواهی زعفران به ارزش ۹۷۳،۲۰۱ میلیون ریال و ۵۰،۸۷۱،۱۲۷ واحد صندوق های مبتنی بر زعفران(نهال و سحرخیز) به ارزش ۱،۷۸۸،۱۷۵ میلیون ریال و ۷،۱۶۵ قرارداد آتی به ارزش ۷۹۲،۰۱۷ میلیون ریال در سه سررسید تیر، شهریور و آبان معامله شدند. معاملات هفته گذشته قرارداد های آتی زعفران نگین در بازار مشتقه تقریبا معادل ۷۱۷ کیلوگرم طلای سرخ بود.
همچنین از ۲.۵ تن سبد زعفران عرضه شده توسط سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران در تاریخ ۳۱ اردیبهشت به قیمت پایه کیلویی ۹۸ میلیون تومان، ۵۰۰ کیلوگرم در تالار معاملاتی و ۱۰۰ کیلوگرم در مچینگ معامله شد.
در شرایط کنونی عرضه و تقاضای زعفران با یکدیگر متعادل است
میری(رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران): آمارها حاکی از آن است که در فروردین ماه، قیمت زعفران نسبت به ایام پایانی سال قبل حدود ۱۰ درصد کاهش داشته و در شرایط کنونی عرضه و تقاضا با یکدیگر متعادل است. قیمت هر کیلو زعفران دسته ۸۲ میلیون تومان، زعفران پوشال ۸۶ میلیون تومان، زعفران نگین ۱۰۵ میلیون تومان و سوپر نگین ۱۱۰ تا ۱۱۲ میلیون تومان است.
با آغاز مذاکرات قیمت زعفران روند کاهشی به خود گرفته است و اکنون نمیتوان برنامه ریزی مدونی برای صادرات داشت. با وجود خشکسالی و کمبود آب، کشاورزان باید بررسی کنند که کشت زعفران برمبنای قیمت پیاز صرفه اقتصادی دارد یا خیر؟ گفتنی است بنابر اعلام مسئولان وزارت جهاد سطح زیر کشت زعفران در سنوات گذشته ۱۲۷ هزار هکتار بوده است.
با توجه به کاهش نرخ ارز، قیمت زعفران صادراتی روند نزولی به خود گرفته است، اما اکنون قیمت پایه صادرات زعفران افزایش یافته که در ابتدا برای خریداران خارجی سخت بود.
امارات مقصد اول صادرات طلای سرخ
طبق آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران در فروردین ماه مجموعا ۱۲،۴۸۵ کیلوگرم زعفران به ارزش ۱۰،۶۲۴،۳۴۰ دلار به ۲۸ کشور صادر شده است؛ که در این بین امارات با ۴،۷۶۷ و اسپانیا با ۱،۹۱۹ و آلمان با ۷۴۶ کیلوگرم واردات، رتبه های اول تا سوم را در این زمینه به خود اختصاص دادند.( در آمار گمرک نامی از چین و افغانستان آورده نشده است.)
صندوق های زعفرانی
صندوقهای کالایی به منظور سرمایهگذاری غیرمستقیم روی کالاهای موجود در بورس کالای ایران تاسیس شدهاند. در حال حاضر این صندوقها شامل صندوقهای طلا و زعفران هستند؛ که طبق ضوابط باید حداقل ۷۰ درصد داراییهای سرمایهگذاران را در گواهی سپرده کالای مورد نظر سرمایه گذاری کنند و به طور طبیعی بازدهی آنها متناسب با بازدهی دارایی پایه یعنی طلا یا زعفران خواهد بود. در حال حاضر دو نماد نهال و سحرخیز به عنوان صندوقهای فعال در حوزه زعفران ایفای نقش میکنند و غالب پرتفوی خود را به زعفران اختصاص دادهاند. معاملات این صندوقها در روزهای کاری هفته انجام می شود و دارای بازه ی نوسانی ۱۰± درصد هستند.
زعفران به عنوان کالای کشاورزی قابلیت تحلیل دقیقی ندارد و سیستم عرضه و تقاضا در آن دخالت دارد که در سمت تقاضا با مواردی همچون نوسانات نرخ ارز، تعرفههای گمرکی کشورهای واردکننده و موانع صادراتی و عرضه کشورهای رقیب در بازار روبهرو هستیم؛ در سمت عرضه، شرایط آب و هوایی، فصل کاشت و برداشت و مقررات و دستورالعملها دخالت دارند.
صندوق نهال
در جدول زیرتوزیع دارایی صندوق سرمایه گذاری چندکالایی طلای سرخ نوویرا (نهال) را در تاریخ دوم خرداد مشاهده میکنید؛ این صندوق از ۳۰ دی سال ۱۳۹۹ کار خود را آغاز کرد. مدیر صندوق، شرکت سبدگردان نوویراست که با بازارگردانی صندوق اختصاصی بازارگردانی گسترش نوویرا و متولی شرکت مشاور سرمایه گذاری هوشمند آبان فعالیت می کند.
صندوق نهال در بازه زمانی ابتدای ۱۴۰۲ تا انتهای فروردین ۱۴۰۳ بازدهی ۱۳۵ درصدی را عاید سرمایه گذاران خود کرد. این رشد به همراه رشد در گواهی سپرده ها و آتی زعفران که به علت سرمای بی سابقه خراسان به عنوان قطب تولید زعفران جهان بود؛ باعث افزایش چشمگیر نگاه ها به سمت طلای سرخ به عنوان بازار ناشناخته اما بسیار سود ساز در دل بازار سرمایه شد. این روند رو به رشدقیمت تا ۲۶ فروردین ۱۴۰۳ هم ادامه داشت. در ادامه با توجه به افزایش عرضه و کاهش قیمت دلار در سال گذشته شاهد کاهش قیمت زعفران در سال ۱۴۰۳ بودیم. از اواسط سال گذشته با توجه به افزایش بارندگی، انتظار افزایش برداشت و کاهش قیمت وجود داشت و باعث شده بود خالیفروشان آتی، خود را برای یک رالی نزولی تمامعیار آماده کنند.
اما با تلاشها برای مقابله با مافیای زعفران و خریدهای حمایتی و کفسازی مناسب و در ادامه اتحاد کشاورزان برای عرضه مرحلهای به جای عرضه یکجا در فصل برداشت، طلای سرخ با افزایش قیمت و ارزش بیش از ۱۱۰هزار تومان به ازای هر گرم روبهرو شد. با ورود به ماه مبارک رمضان شاهد بودیم که صندوقهای زعفران وارد فاز اصلاح قیمت شدند. و در ادامه در سال ۱۴۰۴ با شروع مذاکرات ایران و آمریکا و سقوط آزاد دلار، شاهد کاهش قیمت ادامه دار در صندوق های زعفرانی، گواهی سپرده ها و به خصوص آتی زعفران نگین در بازار مشتقه کالایی بودیم.در تصویر زیر نمودار قیمتی صندوق نهال را مشاهده می کنید.
صندوق سحرخیز
در جدول زیر نیز توزیع دارایی های صندوق سرمایه گذاری گروه زعفران سحرخیز در دوم خرداد نمایش داده شده است؛ سحرخیز هم مشابه نهال از ۳۰ دی سال ۱۳۹۹ شروع به کار کرده است. مدیر صندوق سبدگردان تدبیر، بازارگردان صندوق سرمایه گذاری اختصاصی بازارگردانی یکم هامرز و متولی مشاور سرمایه گذاری اوراق بهادار پاداش است.
گواهی سپرده زعفران
به زبان ساده، گواهی سپرده همان قبض انبار است، یعنی شما که دارنده ی زعفران هستید می توانید با مراجعه به انبارهای مورد تایید بورس، زعفران خود را تحویل دهید و یک قبض یا گواهی سپرده زعفران دریافت کنید. هم چنین می توانید با طی نمودن مراحل لازم، گواهی زعفران خود را در بورس به فروش برسانید. بعد از آن، هر کس گواهی سپرده را در اختیار داشته باشد، مالک زعفران موجود در انبار است. این گواهی، بارها و بارها قابل معامله است. هزینه انبارداری در گواهی سپرده ها برای جبران کلیه خدمات انبار از قبیل توزین، افت وزنی، تحویل دادن و تحویل گرفتن، نگهبانی، بیمه و... است.هزینه نگهداری برای هر روز تقویمی در تمامی انبارهای بورس کالا به ازای هر گرم زعفران، روزانه معادل ۱۰۰ ریال است.از اولین روز تقویمی بعد از خرید تا روز فروش، هزینه انبارداری محاسبه و پس از فروش از حساب فروشنده کسر میشود یا در حالت دیگر هنگام تحویل، محاسبه و از مالک محموله دریافت میگردد.
هیچ اجباری برای تحویل گرفتن زعفران بعد از خرید وجود ندارد و شما می توانید همانطور که در بورس، گواهی سپرده زعفران خریده اید؛ طلای سرخ خود را به فروش برسانید؛ اما اگر قصد تحویل فیزیکی زعفران را داشتید؛ باید به این نکته توجه کنید که موجودی شما باید حداقل ۵۰۰ گرم باشد. در حال حاضر گواهی سپرده انبار های سحرخیز، روستا، نوین، زرین، وحدت جام، بیرجند، گلیران، بدیعی، آراسته، تروند قاینات، بهرامن و ملل در بورس از ساعت ۹ الی ۱۵ در حال معامله هستند. خرید و فروش گواهی سپرده زعفران و صندوق های زعفرانی( نهال و سحرخیز) برخلاف گواهی سپرده شمش طلا و نقره از طریق کد بورسی صورت می گیرد. تصویر زیر نمودار قیمتی گواهی سپرده سحرخیز در تاریخ سه خرداد است.
قرارداد آتی زعفران
قراردادهای آتی زعفران برای اولین بار در خرداد سال ۹۷ در بورس کالای ایران راهاندازی شد و هدف آن، ایجاد سامانهای برای پوشش ریسک تولید کنندگان ایرانی و شفافیت بیشتر در این بازار بود. قرارداد آتی زعفران، قراردادی است که بر مبنای آن خریدار متعهد میشود در زمان مشخصی در آینده مقدار معینی زعفران را با قیمت مشخصی از فروشنده بخرد و فروشنده متعهد می شود در آن زمان مشخص، همان مقدار مذکور زعفران را با قیمت مشخص به خریدار قرارداد آتی بفروشد. نماد معاملاتی قرارداد آتی زعفران نگین به صورت SAFMMYY است که MM و YY به ترتیب بیانگر ماه و سال قرارداد است. دامنه نوسان قیمتی زعفران نگین ±۵ درصد نسبت به قیمت تسویه روزانه روز قبل و حداکثر حجم هر سفارش ارسالی برای معاملات آتی زعفران نگین، ۲۵ قرارداد میباشد. اندازه قرارداد آتی زعفران نگین ۱۰۰ گرم در نظر گرفته شده است.
از مزایای قرارداد های آتی می توان به دو طرفه بودن معاملات و توانایی کسب سود در ریزش های بازار و اهرمی بودن و کارمزدهای بسیار ناچیز این معاملات اشاره کرد. در حال حاضر سه سررسید تیر، شهریور و آبان به ترتیب با اهرم های ۵.۸، ۵.۹ و ۶ در بازار مشتقه کالایی در حال معامله هستند.
در تصویر زیر نمودار قیمتی سررسید تیر را مشاهده می کنید. این سررسید از ۵ دی سال گذشته در حال معامله است. و همینطور که مشاهده می کنید بر اساس اتفاقات رخ داده که اشاره شد؛ دچار نوسانات زیادی شده است.
نظر شما