در دنیای صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز این مهم در قالب توجه به NAV یا ارزش خالص دارایی‌ها خود را به نمایش می‌گذارد. اما آنچه نیاز است تا سرمایه‌گذاران صندوق‌های سرمایه‌گذاری به آن توجه کنند این موضوع است که NAV به تنهایی نمی‌تواند معیار تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری باشد.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری پس از جمع‌آوری سرمایه، موظف هستند مجموع دارایی صندوق را به واحدهای مساوی تقسیم کنند. به واحدهای صندوق اصطلاحاً یونیت (Unit) گفته می‌شود. همچنین ارزش دارایی‌های صندوق به صورت روزانه و بر اساس قیمت پایانی دارایی‌ها تعیین می‌شود. از دارایی‌ها، بدهی‌های صندوق که عموماً شامل بدهی بابت خرید سهام به کارگزاری‌ها و کارمزد و حق‌الزحمه ارکان صندوق باشد، کم شده و ارزش خالص دارایی‌های صندوق به دست می‌آید. در ادامه با تقسیم این عدد بر تعداد واحدهای صندوق، ارزش خالص هر واحد یا NAV هر واحد نیز به دست می‌آید.
سرمایه‌گذار با خرید واحد صندوق، در دارایی‌های آن سهیم می‌شود. با توجه به شرایط بازار و همچنین ارزش سبد دارایی‌ها در حال تغییر خواهد بود و به طبع، ارزش واحدهای خریداری شده نیز متأثر از این نوسانات خواهد بود.
در طراحی صندوق‌های سرمایه‌گذاری به‌عنوان ابزارهای معاملاتی انعطاف زیادی به کار برده شده است تا برای تمامی طیف‌های سرمایه‌گذار از ریسک‌پذیر گرفته تا ریسک‌گریز، سرمایه خرد تا کلان و غیره، صندوقی مناسب وجود داشته باشد.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری از نظر شیوه معاملاتی به دو دسته صندوق قابل معامله (ETF) و صندوق صدور ابطالی تقسیم می‌شوند. قیمت صدور و ابطال واحدهای صندوق براساس تغییرات NAV تعیین می‌شود و سود یا زیان هر سرمایه‌گذار از محل تغییر ارزش واحدهای صندوق مشخص می‌شود.
NAV صدور یا همان قیمت صدور واحد به مبلغی که سرمایه‌گذار برای خرید واحد جدید صندوق پرداخت می‌کند، اطلاق می‌شود و اندکی بیش‌تر از ارزش خالص هر واحد است. این تفاوت به این دلیل است که مدیر صندوق در خرید اوراق بهادار جدید باید هزینه‌ای را بابت کارمزد پرداخت کند و برای اینکه این کارمزد به سرمایه‌گذاران قدیمی تحمیل نشود، از سرمایه‌گذار جدید دریافت می‌شود.
NAV ابطال یا همان قیمت ابطال واحد مبلغی است که سرمایه‌گذار برای فروش واحد صندوق پرداخت می‌کند، قیمت هر واحد در زمان ابطال با فرض کسر هزینه‌های مربوط به معاملات از بهای فروش دارایی‌های سبد، تعیین می‌شود و مبنای خالص پرداخت به سرمایه‌گذار قرار می‌گیرد؛ بدین ترتیب NAV ابطال معمولاً کمتر یا مساوی NAV هر واحد صندوق است.
بدون شک هدف تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی که وارد حوزه سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها می‌شوند، افزایش ارزش دارایی‌هایشان است اما باید به این نکته توجه داشت که برای ارزیابی عملکرد صندوق‌ها، ارزش خالص دارایی‌ها با همان NAV به تنهایی ملاک نیست زیرا مانند تمامی سرمایه‌گذاری‌ها اگر فاکتور مقایسه وجود نداشته باشد کم یا زیاد بودن NVA به تنهایی بیانگر نکته خاصی غیر از ماهیت خویش نیست. کما اینکه اگر قیمت صدور واحد صندوقی بالا باشد سرمایه‌گذار با بودجه مالی اندک نمی‌تواند اقدام به خرید کند و بایستی به دنبال صندوق‌هایی با NAV پایین باشد تا توان خرید داشته باشد.
همواره لازم است در کنار NAV، پارامترهای مهم دیگری در نظر گرفته شود. مهمترین و تأثیرگذارترین آنها بازده و ریسک است، از ریسک غیرسیستماتیکی مانند توان مدیریتی و دانش مدیران سرمایه‌گذاری صندوق‌ها که تصمیم‌گیران خرید دارایی‌های صندوق هستند، نباید غافل شد. از ضریب بتا برای اندازه ریسک سیستماتیک استفاده شود، ضریب آلفا، همبستگی با رشد و افت شاخص نیز در نظر گرفته شود و نکته مهم دیگر این است که صندوق‌های هم‌گروه برای مقایسه با یگدیگر انتخاب شوند. طبیعی است مقایسه صندوق با درآمد ثابت با صندوق در سهام مقایسه درستی نمی‌تواند باشد زیرا از نظر ترکیب دارایی و میزان ریسک مشابه نیستند.
- راضیه شیخی - کارشناس بازار سرمایه
- شماره ۴۹۷ هفته نامه اطلاعات بورس
نظر شما