به گزارش صدای بورس در حال حاضر بازار سهام در وضعیت خوبی به سر نمی‌برد. عمق اندک بازار، ضعف در زیرساخت‌ها و مشکلات متعدد دیگر در این بازار باعث شده که دولت و سازمان بورس درصدد ارائه راهکارهایی برای رونق دادن به معاملات و احیای اعتماد سرمایه‌گذاران برآیند. بر این اساس وزارت اقتصاد و سازمان بورس با ارائه برنامه‌های مختلف همچون مشوق‌های مالیاتی سعی می‌کنند رونق را به بازار بازگردانند. با این وجود تا به حال موفق نبوده‌اند.
بسته حمایتی وزارت اقتصاد که در ۱۰ بند ابلاغ شده بود، یکی از برنامه‌های دولت برای حمایت از بازار است. در این بسته بندهایی در رابطه با کاهش مالیات شرکت‌های تولیدی به چشم می‌خورد که به نظر می‌رسد تاکنون تاثیر مورد نظر را نداشته است. این بسته که دارای محورهای متعدد است، در دی ماه سال ۱۴۰۰ به تصویب رسید که با وجود بی‌تاثیر بودن آن، در جلسه اول آبان ستاد هماهنگی اقتصادی دولت بر استمرار آن تاکید شد. در بند دوم این بسته حمایتی آمده است که "مالیات شرکت‌های تولیدی در سال آینده ۵ واحد درصد کاهش می‌یابد. " همچنین در بند چهارم نیز به این مورد اشاره شده است که "معادل مالیات نقل و انتقال سهام در بازار سرمایه جهت تقویت صندوق توسعه و تثبیت بازار اختصاص می‌یابد. " این موارد از برنامه‌هایی است که برای حمایت و رونق از بازار در نظر گرفته شده است. در این بسته حمایتی به مسائلی همچون سقف قیمت خوراک گاز پتروشیمی‌ها، سوخت گاز کارخانه‌های فولادی، نرخ خوراک صنایع سیمانی و فرمول حقوق دولتی معادن نیز پرداخته شده است. همچنین گفته شده، در صورت مناسب بودن اوضاع بازار، علاوه بر اوراق قبلی ۳۰ هزار میلیارد تومان برای صندوق تثبیت بازار اختصاص می‌یابد و مقرر شده است که ۱۰ درصد وجوه سهام دولتی که در بازار عرضه اولیه می‌شود، برای بازارگردانی همان سهام اختصاص یابد. به بیان دیگر، علاوه بر تزریق نقدینگی به صندوق تثبیت، به رونق بازارگردانی نیز توجه شده است.
بیشتر بخوانید: معافیت های مالیاتی چه اثراتی بر عملکرد شرکت ها دارد؟
علاوه بر اینها به انتشار اوراق دولتی در بازار اشاره شده است و بانک مرکزی نیز موظف به انجام اقداماتی درمورد نرخ سود بین بانکی و نرخ تسعیر دارایی‌های دولتی شده است. با وجود همه اینها هیچ آمار و اطلاعاتی در رابطه با اینکه آیا تمامی این بندها اجرایی شده یا اصلا به چه مرحله‌ای رسیده است، در دسترس نیست. البته در بین ۱۰ بندی که در این بسته آمده، شاید تنها ماده نهم آن که دعوت رئیس سازمان بورس برای جلسات ستاد اقتصادی و کمیته «و» بند ۵ است، عملی شده باشد.
ارائه مشوق‌های مالیاتی برای کمک به تداوم فعالیت شرکت‌ها و بهتر کردن وضعیت بازار سهام در همه کشورها و بورس‌های دنیا مرسوم است. یک نمونه از چنین مشوق‌هایی که برای کمک به ادامه فعالیت شرکت‌ها ارائه شده‌اند، این است که بسیاری از کشورها در بحران کرونا، مالیات شرکت‌ها را به دلیل افت درآمدهای آنها کاهش دادند.
با توجه به همه اینها اما مشوق‌هایی که دولت و سازمان بورس برای رونق بازار سهام در نظر گرفته است تا به حال موفقیت آمیز نبوده و تاثیر بسزایی بر رونق بازار نگذاشته است. این برنامه‌ها به مانند بیشتر برنامه‌ها و وعده‌های دولت به دلیل اجرای ناقص، بی‌نتیجه بوده است. همچنین اغلب کارشناسان وضعیت بازار سرمایه را مناسب نمی‌بینند و بیان می‌کنند انتظاراتی که از دولت جدید در راستای حمایت از بورس داشته‌اند، تاکنون محقق نشده است.
برای بررسی اثرات کاهش مالیات شرکت‌ها بر بازار سهام می‌توان به گزارش‌های ۶ ماهه این شرکت‌ها مراجعه کرد. کلیت این گزارش‌ها نشان‌دهنده وضعیتی نه چندان مطلوب است. بنابراین در پاسخ به این پرسش که آیا کاهش مالیات شرکت‌های بورسی به رونق فعالیت این شرکت‌ها و بازار سهام کمک می‌کند، به بیان ساده می‌توان گفت، کاهش مالیات شرکت‌ها در بهترین حالت می‌تواند همچون مسکنی موقت عمل کند و مشکل بازار سهام با چنین برنامه‌هایی حل شدنی نیست. در واقع، چنین گام‌های کوچک و متزلزلی نمی‌تواند به بازگشت اعتماد سرمایه‌گذاران زیان‌دیده به بازار و رونق معاملات کمک کند.
حرف بدون عمل
سعید ذوالفقاری، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری افتخارسهام در گفت‌وگو با هفته‌نامه اطلاعات بورس به بررسی معافیت مالیاتی شرکت‌ها و تاثیرات آن بر بازار سرمایه پرداخت.
آیا معافیت مالیاتی شرکت‌ها می‌تواند اثری بر رونق بازار سرمایه داشته باشد؟
در حال حاضر در بورس با وضعیتی مواجه هستیم که به نظر می‌رسد هر چه دولت می‌گوید یا دروغ است و یا به نوعی به آن عمل نمی‌کند و آن را انجام نمی‌دهد یعنی اینطور که مشخص است از زمانی که این دولت بورس را تحویل گرفته چیزی جز دروغ تحویل بازارسرمایه‌ای‌ها نداده است و این مسائل بسیار گنگ است. یک قانونی باید به تصویب برسد و سپس ابلاغ شود و از فردای همان روز نیز به مرحله اجرایی شدن برسد در غیر این صورت به طور مثال در حال حاضر هر آنچه که می‌گویند مانند تزریق به صندوق توسعه بازار، صندوق حمایت از بازار، صندوق تثبیت بازار و صندوق توسعه ملی و هر آن چیزی که تا الان گفته شده است به نظر می‌رسد که درست نبوده است. همچنین در ادامه مواردی همچون عدم اخذ عوارض از صادرات، معافیت‌های صادراتی و... که اگر این مجموعه اقدامات را به مرحله عمل و نهایی شدن برسانیم قطعا به نفع بازارسرمایه خواهد بود یعنی کاهش مالیات می‌تواند باعث افزایش سود شرکت‌های موجود، کاهش p/e بازار سرمایه و... شود که مجموع اینها بسیار مثبت است اما در مرحله عمل ما ابدا شاهد چنین چیزی نیستیم و به واسطه اینهاست که این دولت از زمانی که آن را تحویل گرفته و تا به امروز ارزش دلاری و ارزش ریالی بازار بیش از ۳۰ درصد ریزش داشته و با افت همراه بوده است.
آیا اعتمادی به بازارسرمایه مانده است؟
در اینجا این سوال پیش می‌آید که در حال حاضر با وجود این وضع مشکل کجاست؟ فرضا این دولت یک سال است که قصد دارد ۵ درصد ایران خودرو که سهام دولت است را واگذار کند اما با گذشت حدود یک ماه هنوز حتی به مرحله ارزشگذاری نرسیده است و چندین بار قرار بود یکبار تا آخر اردیبهشت ماه واگذار شود و بعد دوباره قرار شد تا آخر شهریور ماه واگذار شود و تاکنون که آبان ماه است هنوز به نتیجه‌ای نرسیده است. دولت باید یک حرف را قانون و سپس ابلاغ کند و آن را انجام دهد، تنها حرف که ما قصد انجام این کار و آن کار را داریم نه تنها اثری بر روی بازارسرمایه ندارد بلکه در حال حاضر شاهد اثر منفی آن نیز هستیم و همه اینها عامل این است که می‌بینیم دیگر اعتمادی به این بازار نمانده و مردم تنها می‌فروشند و از این بازار خارج می‌شوند. روی حرف دولت نمی‌توان حسابی باز کرد به همین علت مادامی که ابلاغ نشود و به مرحله اجرا شدن نرسد تمامی اینها حدس و گمانی بیش نیست و اگر می‌خواهند که انجام دهند باید بگویند که به طور مثال تاکنون ۲۵-۲۰ درصد شرکت‌ها مالیات می‌دادند اما از فردا این عدد به ۱۵ درصد می‌رسد و سپس آن را ابلاغ کنند و صورت‌های مالی شرکت‌ها خود را نشان دهند، اما انجام شدن تمامی اینها بسیار بعید به نظر می‌رسد به دلیل اینکه دولت در حال حاضر مشکل درآمد نیز دارد و برای بودجه‌ای که در سال آینده قصد دارد بدهد از کجا می‌خواهد این کاهش درآمد ناشی از مالیات را جبران کند و بعید به نظر می‌رسد این اقدام را انجام دهد.
- مهرانا محمدی - خبرنگار
نظر شما