از ۲۱ آذر ماه ۱۴۰۰ که لایحه بودجه ۱۴۰۱ از سوی رئیس دولت تقدیم مجلس شد، تا کنون جلسات و نشست‌های زیادی برای چکش‌کاری لایحه بودجه در بهارستان برگزار شده است که درمیان تمامی این نشست‌ها که همچنان هم ادامه دارد، تنها ۱۷ مصوبه مورد بررسی مربوط به بازار سرمایه بوده است.
براساس بررسی‌های هفته‌نامه اطلاعات بورس، از میان این ۱۷ مصوبه، حدود ۱۶ مورد با موافقت مجلسی‌ها روبه‌رو شده است و تنها یک مصوبه که مربوط به ارز ترجیحی است، همچنان تعیین تکلیف نشده و درهاله‌ای از ابهام قرار دارد. با وجود این؛ باید دید تا پایان بررسی لایحه بودجه ۱۴۰۱، چه مصوبات دیگری برای حمایت و تقویت بازار سرمایه مورد موافقت قرار خواهد گرفت. در گزارش زیر جزئیات این مصوبات را می‌خوانید.
نرخ خوراک پتروشیمی‌ها
در لایحه بودجه ۱۴۰۱، نرخ سوخت گاز پتروشیمی‌ها، پالایشگاه‌ها و صنایع پایین‌دستی و مصارف مربوط به یوتیلیتی شامل برق، آب و اکسیژن معادل ۱۰۰درصد نرخ خوراک گاز پتروشیمی‌ها در نظر گرفته شد. این بند جنجالی واکنش‌های زیادی را از سوی فعالان به دنبال داشت چرا که از نگاه آنها، این تصمیم نه تنها حاشیه سود شرکت‌های پتروشیمی و پالایشگاه‌ها را با اما واگرهایی روبه‌رو می‌کرد که مزیت رقابتی پتروشیمی‌ها در منطقه و حتی در مقایسه با کشورهایی چون کانادا و آمریکا را به‌شدت مورد تهدید قرار می‌داد. واکنش‌ها به این بند تا جایی ادامه یافت که در نهایت با اصلاح این بند از سوی هیأت دولت، مصوب‌شد فرمول محاسبه قیمت گاز خوراک پتروشیمی‌ها همچون سال۱۴۰۰ محاسبه و اعمال شود. بر همین اساس قیمت گاز سوخت پتروشیمی‌ها، پالایشگاه‌ها و صنایع پایین‌دستی، مجتمع‌های احیای فولاد و مصارف مربوط به یوتیلیتی شامل برق، آب، اکسیژن و... معادل ۴۰درصد قیمت خوراک گاز پتروشیمی و صنایع سیمان و دیگر صنایع نیز معادل ۱۰درصد قیمت خوراک پتروشیمی‌ها تعیین شد.
ممنوعیت مالیات مضاعف در بورس کالا
یکی دیگر از مصوباتی که برای حمایت از بورس و بازگشت اعتماد سهامداران به تصویب بهارستان‌نشینان رسید، ممنوعیت پرداخت مضاعف مالیات در بورس کالا بود. البته با هدف حمایت از توسعه ابزارهای مالی و تشویق سرمایه‌گذاری در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و فرابورس، مالیات بر سود تقسیم نشده شرکت‌های بورسی نیز صفر تعیین شد. براساس این مصوبه، در صورتی که کالای پشتوانه گواهی سپرده ماهیتاً مشمول مالیات بر ارزش افزوده باشد مالیات مذکور، تنها یک مرتبه و در زمان تحویل فیزیکی کالا پس از کسر اعتبار مالیاتی وصول خواهد شد و وظیفه پرداخت مالیات مذکور بر عهده تحویل گیرنده نهایی کالای پشتوانه گواهی سپرده کالایی است.
جلوگیری از خام فروشی
دریافت مالیات از صادرات خام و نیمه خام محصولات معدنی و صنایع معدنی فلزی و غیرفلزی از جمله بیلت، بلوم و اسلب، محصولات نفتی، گازی و پتروشیمی از جمله قیر و متانول، اوره و پلی‌اتیلن مصوبه دیگری است که با هدف جلوگیری از خام فروشی تصویب شد. همچنین مجلسی‌ها دولت را مکلف کردند؛ خوراک تمامی پالایشگاه‌های کوچک دارای مجوز قانونی را تأمین کند.
مالیات ستانی از شرکت‌های حقوقی
مصوبه دیگری که سرو صدای زیادی بین حقوقی‌ها انداخت، مالیات ستانی از شرکت‌های حقوقی بود. چرا که براساس این مصوبه، تمام شرکت‌های حقوقی به جز صندوق توسعه ملی، صندوق نوآوری و شکوفایی، بیمه مرکزی ایران، شرکت‌های بیمه بازرگانی، صندوق بیمه همگانی حوادث طبیعی ساختمان، صندوق بیمه محصولات کشاورزی، صندوق‌های بازنشستگی و صندوق تأمین خسارت‌های بدنی که در بانک‌ها سپرده‌گذاری می‌کنند در ازای دریافت سود باید مالیات پرداخت کنند.
تخصیص اعتبار به صندوق تثبیت
دولت برای اینکه بورس را از بحران فعلی نجات دهد، درلایحه بودجه ۱۴۰۱، بندی را به نام تخصیص اعتبار جداگانه برای صندوق تثبیت بازار سرمایه تصویب کرده است. براین اساس دولت، ۱۰ هزار میلیارد تومان از مالیات نقل‌وانتقال سهام که معادل ۳۷ درصد کل درآمد دولت از مالیات بر ثروت است، را برای کمک به صندوق تثبیت بازار قرار داده است.
انتشار اوراق
کاهش انتشار اوراق از نکات مثبت لایحه بودجه ۱۴۰۱ است. بررسی جزئیات لایحه بودجه ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۱ قرار است ۸۸ هزار میلیارد تومان اوراق مالی اسلامی فروخته شود که این رقم نسبت به سال ۱۴۰۰ کاهش ۳۳ درصدی دارد. تشکیل کمیته‌ای متشکل از دولت و مجلس برای نظارت بر نحوه انتشار اوراق بند دیگری بود که به تصویب رسید.
معافیت ۵ درصدی تولید
از دیگر بندهای بودجه ۱۴۰۱ که با هدف حمایت از تولید و سودآوری شرکت‌های بورسی مصوب شد، معافیت مالیاتی ۵ درصدی واحدهای تولیدی بود که از ۲۵ درصد به ۲۰ درصد کاهش یافت.
نرخ تسعیر ارز
افزایش ۲۳ هزار تومانی نرخ تسعیر ارز اتفاق دیگری بود که در لایحه بودجه رخ داد.
واگذاری سهام پروژه‌های صنعتی و دولتی
اتفاق دیگری که در بررسی لایحه بودجه ۱۴۰۱ افتاد و نمایندگان با آن موافقت کردند، واگذاری سهام پروژه‌های نیمه‌تمام صنعتی و تولیدی در قالب شرکت‌های سهامی عام طرح(پروژه) از طریق بازار سرمایه بود.
توسعه زیرساخت‌ها با صندوق‌های بورسی
تاسیس صندوق‌های بورسی از سوی صندوق توسعه حمل و نقل بند دیگری بود که برای تقویت بازار سرمایه و توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل مصوب شد. ازاین رو، صندوق توسعه حمل و نقل می‌تواند سرمایه‌های خرد و سرگردان را جذب و برای تکمیل یا احداث پروژه‌های بخش حمل و نقل از آن بهره ببرد.
پیگیری سود شرکت‌ها با سهام پائین
برای اینکه بازار سرمایه به ثبات برسد، نمایندگان مجلس دولت را مکلف کردند تا ضمن شناسایی مجموع سهام خود در شرکت‌های دولتی که کمتر از ۵۰ درصد سهم دارند، سود و زیان دریافتی و میزان سهام این شرکت‌ها را به تفکیک شناسایی کنند. همچنین دولت مجاز است در صورت آمادگی نداشتن بازار سرمایه در جذب سهام موضوع این بند، معادل سهام فروش نرفته را به طلبکاران دستگاه‌های اجرایی برای اجرای طرح(پروژه) ها و نیز سایر مصارف این قانون به ذی‌نفعان واگذار کند.
پروژه‌های دانش‌بنیان
حمایت از پروژه‌های دانش‌بنیان یکی دیگر از بندهای لایحه بودجه ۱۴۰۱ بود. براین اساس، نمایندگان مجلس به منظور رشد و پیشرفت استان‌ها با ارتقاء بهره‌وری و توسعه سرمایه‌گذاری‌ها، تکمیل واحدهای نیمه تمام و ظرفیت‌های خالی بنگاه‌های تولیدی بر پایه آمایش سرزمین و همچنین حمایت از پروژه‌های دانش بنیان و پیشران و بسط و عدالت سرزمینی موافقت کردند.
واگذاری معادن تعطیل
مصوبه دیگر لایحه بودجه که به تصویب نمایندگان رسید، واگذاری معادن تعطیل توسط وزارت صنعت از طریق بازار سرمایه و بعد از اهلیت سنجی به اشخاص حقیقی و حقوقی بود.
تعیین تکلیف جاماندگان سهام عدالت
بند مهم دیگر لایحه بودجه ۱۴۰۱ که با موافقت نمایندگان روبه‌رو شد، تعیین تکلیف جاماندگان سهام عدالت است. با توجه به اهمیت این موضوع دولت موظف شد، از محل باقیمانده سهام متعلق به دولت یا شرکت‌های دولتی در بنگاه‌های قابل واگذاری در هر بازار نسبت به واگذاری سهام عدالت به مددجویان جامانده تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) مددجویان سازمان بهزیستی کشور و تمامی افرادی که از سهام عدالت برخوردار نشده‌اند،
اقدام کند.
واریز سود سهام به سجام سهامداران
براساس پیگیری‌های بهارستان‌نشینان، شرکت‌های بورسی برای حل مشکل توزیع سود تقسیمی سهامداران موظف شدند سود سهام را به حساب سجام سهامداران واریز کنند. همچنین تاکید شد که از ابتدای سال آینده شرکت‌های متخلف، باید سود را با جریمه ۲۰درصدی به سهامداران و مردم پرداخت کنند.
قیر
براساس موافقت نمایندگان وزارت نفت مکلف است معادل یکصد و نود هزار میلیارد ریال نفت خام در اختیار پالایشگاه قرار داده و به میزان آن، مواد اولیه قیر (وکیوم باتوم) براساس نرخ محاسباتی هر تن هفتاد و پنج میلیون ریال با اختصاص صد درصد، به صورت ماهانه از ابتدای سال ۱۴۰۱ وکیوم باتوم (مواد اولیه قیر) در اختیار دستگاه‌های اجرایی قرار دهد.
ارز ترجیحی
یکی از بندهای مهم لایحه بودجه ۱۴۰۱ که مخالفان زیادی هم داشت، حذف ارز ۴۲۰۰ بود که همچنان درهاله‌ای از ابهام قرار دارد. هرچند گفته می‌شود این ارز حذف شده اما برخی دیگر با تکذیب حذف ارز ترجیحی تاکید دارند که این ارز حذف نشده بلکه با مصوبه مجلس، اگر دولت بخواهد ارز ترجیحی را حذف کند باید مابه التفاوت آن را به صورت کالابرگ الکترونیکی به مردم پرداخت کند. با این وجود؛ نمایندگان مجلس در بررسی‌های بودجه‌ای به دولت اجازه دادند در سال ۱۴۰۱ معادل سقف ردیف (۱۸) جدول مصارف تبصره (۱۴) این قانون را از طریق تأمین منابع مابه التفاوت ارز ترجیحی برای واردات کالاهای اساسی، دارو، تجهیزات مصرفی پزشکی اختصاص دهد و چنانچه دولت قصد دارد کالایی را از سبد ارز ترجیحی حذف کند، باید قبلا ترتیبات قانونی جبران زیان رفاه مصرف کننده برای کالاهای اساسی را از طریق کالا برگ الکترونیکی و در امور پزشکی از طریق بیمه‌ها و یا از طرق جایگزین مطمئن به انجام رسانده باشد، به طوری که افراد بتوانند این کالاها و خدمات را به نرخ پایان شهریور ۱۴۰۰ و در سقف سهمیه تعیین شده تهیه کنند. با این وجود هنوز حذف ارز ترجیحی با اما و اگرهایی روبه‌رو است و در نهایت باید دید چه برسر ارز ترجیحی خواهد آمد. چ
- ارمغان جوادنیا - خبرنگار
نظر شما