ارمغان جوادنیا - خبرنگار؛ در حال حاضر، آهن‌ربای بازار رمزارز قوی‌تر از سایر بازارها و حتی بازار سهام است؛ آهن‌ربایی که طی ۴ سال گذشته سرمایه زیادی را جذب کرده و در مقایسه با بورس ایران توانسته رشد چشمگیری ثبت کند. ۴ سال قبل در چنین روزهایی، ارزش بازار جهانی رمزارزها کمتر از ۲۰۰ میلیارد دلار بود. این رقم امروز از مرز ۲۹۰۰ میلیارد دلار گذشته است. البته در این میان گفته می‌شود بخشی از نقدینگی سرگردان صرف خرید ملک در کشورهای همسایه شده است. اما پرسش این است که در این بازی نفسگیر، کدام بازار برنده اصلی خواهد بود.
دنیا در احاطه رمزارزها
یک دهه از عمر رمز ارزها در دنیا می‌گذرد. رمزارزهایی که ابتدا با هدف سهولت در تراکنش‌ها وارد میدان شدند، در میانه راه تبدیل به بازی و سرگرمی برای افراد شدند اما خیلی سریع جای خود را در سیستم مالی دنیا باز کردند. به طوری که تمامی کارشناسان اقتصادی بر این باورند که امکان حذف کریپتو از اقتصاد جهان وجود ندارد. به بیانی دیگر می‌توان گفت، رمزارزها امروز تبدیل به ارز با ارزش و قیمت‌دار شده‌اند و همچنان در بازارهای مالی یکه‌تازی می‌کنند. به طوری‌که رشد دو رقمی، سه رقمی و حتی چهار رقمی برخی کریپتوها نه تنها بر جذابیت این بازار اضافه کرده بلکه باعث شده سرمایه‌ها بیش از پیش به سوی آن سرازیر شوند.
در یک مقایسه کلی می‌توان به ارزش بازار رمزارزها در میان بازارهای مالی پی برد. آمارها از وضعیت این روزهای بازارهای مالی حاکی از آن است که ارزش بازار اپل ۲.۶ هزار میلیارد دلار و بازار مایکروسافت ۲.۵ هزار میلیارد دلار است، در حالی که ارزش بازار کریپتو از مرز ۲.۹ هزار میلیارد دلار گذشته است. این رقم گرچه در مقایسه با ارزش بورس نیویورک (۲۶ هزار میلیارد دلار) و بورس نزدک (۱۵ هزار میلیارد دلار) چندان به چشم نمی‌آید اما در مقایسه با ارزش بورس ایران (۲۱۲ میلیارد دلار بر مبنای نرخ ارز بازار) خیلی بزرگ است. با نگاهی به این آمارها می‌توان به جذابیت بازار رمزارزها و احتمال ورود نقدینگی سرمایه‌گذاران ایرانی به آن پی برد اما برخی دیدگاه‌ها نیز گویای این است که با بسته شدن صرافی بایننس به روی ایرانیان، بیشتر سرمایه‌های ایرانی از بازار کریپتو به بازار فارکس سوق پیدا
خواهد کرد. با این‌حال یک معامله‌گر بازار رمزارز با بیان اینکه ارزش معاملات بازار رمزارز از سال گذشته تاکنون سیر صعودی داشته است، گفت: امروز ارزش معاملات رمزارزها از سوی ایرانیان به حدود ۳ هزار میلیارد تومان رسیده که بر اساس نرخ دلار آزاد بیش از یک میلیارد دلار است.
رتبه اول ایرانیان در خرید ملک ترکیه
اگرچه بازار مسکن ایران طی سال‌های اخیر با رخوت و سستی زیادی همراه بوده، اما بازار مسکن کشورهای همسایه رونق عجیب و غریبی داشته است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که بخشی از رونق ملک در کشور ترکیه طی سال‌های گذشته به واسطه سرمایه‌گذاری ایرانیان در این کشور بوده است. ایرانیان در سال‌های ۲۰۱۵، ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ رتبه هشتم خرید ملک در ترکیه را به خود اختصاص داده بودند درحالی‌که این جایگاه در سال‌های ۲۰۱۸ و ۸ ماهه ۲۰۱۹ به رتبه دوم تغییر کرده است. همچنین گفته می‌شود، ایرانیان در سال ۲۰۲۱ رتبه اول خرید ملک در این کشور را به خود اختصاص داده‌اند.
داده‌های مرکز آمار ترکیه نشان می‌دهد که ایرانیان در سال ۲۰۱۵ تعداد ۷۴۴ ملک در کشور ترکیه خریداری کرده‌اند و این رقم در سال‌های ۲۰۱۸ و ۸ ماهه ۲۰۱۹ روند صعودی داشته به طوری که این تعداد واحد مسکونی به بیش از ۳ هزار واحد افزیش یافته است. همچنین بر اساس اعلام مرکز آمار ترکیه، ایرانیان در سپتامبر سال ۲۰۲۰، با خرید ۹۰۸ واحد و در فوریه ۲۰۲۱ با خرید ۴۷۷ ملک جزو بزرگترین گروه خریداران خارجی خانه در ترکیه بوده‌اند. بین ماه‌های ژانویه تا سپتامبر سال ۲۰۲۰ ایرانی‌ها حدود ۴ هزار و ۷۱۶ ملک در ترکیه خریداری کرده‌اند.
مرکز آمار ترکیه در گزارش ۱۲ ماهه منتهی به آگوست نیز اعلام کرده است: شهروندان پنج کشور بیشترین خریدار ملک در ترکیه بوده‌اند که در این میان؛ عراق با خرید ۴ هزار و ۶۳۱ واحد رتبه اول و ایران با خرید ۴ هزار و ۶۰۰ واحد رتبه دوم را به خود اختصاص داده است. همچنین آمارها نشان می‌دهند، تنها در ماه گذشته ایرانیان حدود ۶۲۰ میلیون دلار برای خرید ۲۱۳۳ واحد مسکونی در دوبی سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
ایرانیان جایگزین عراقی‌ها شدند
رضا کامی، دبیر هیات رئیسه اتاق بازرگانی تبریز با تاکید بر اینکه ایرانیان در شش ماه نخست امسال رتبه اول خرید ملک در ترکیه را به خود اختصاص دادند، گفت: تا پیش از این کشور عراق در خرید ملک در ترکیه پیشتاز بودند اما اکنون کشور ایران در رتبه اول خرید ملک قرار گرفته‌اند. او اضافه کرد: استانبول، ازمیر و آنکارا محبوب‌ترین شهرها برای ایرانیان در حوزه خرید ملک است. کامی هدف ایرانیان از خرید ملک در ترکیه را دریافت پاسپورت ترکیه و حق شهروندی در این کشور ذکر کرد و گفت: فعالان اقتصادی و تجار بیش از سایرین نسبت به خرید ملک در ترکیه اقدام کرده‌اند. او افزود: کشور ترکیه صنعتی‌سازی را در دستور کار قرار داده و با حمایت ویژه از این بخش قصد دارد سرمایه‌های خارجی را از این طریق وارد کشورش کند. کامی ثبات مالی، صنعتی‌سازی ساخت‌وساز و افزایش حجم ساخت‌وساز با اعطای تسهیلات ویژه به انبوه‌سازان و سازندگان ملک را در پیشگیری از خروج سرمایه از ایران موثر دانست.
تردیدهای سرمایه‌گذاران
مجید سوری، رئیس هیأت مدیره سبدگردان ویستا نیز با بیان اینکه گزاره خروج نقدینگی از بازار سهام را نه می‌توان رد و نه تائید کرد، گفت: اما اگر خروج نقدینگی از این بازار صحت داشته باشد، قطعا نه تنها شاهد کاهش تقاضا و افت در بازار خواهیم بود بلکه حجم معاملات نیز در این بازار کاهش خواهد یافت. او شرایط فعلی بازار سرمایه را ناشی از تردیدهای فعالان بازار و سرمایه‌گذاران ذکر کرد و توضیح داد: مذاکرات برجام و وضعیت بازار ارز دو مولفه‌ای است که موجب شده، سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در بازاری همچون بورس با احتیاط بیشتری گام بردارند. اما اگر مذاکرات به نتیجه مطلوبی برسد و وضعیت بازار ارز متعادل شود، قطعا نقدینگی به سمت بازار سرمایه حرکت خواهد کرد.
سوری، کاهش تقاضا و ریزش بورس را از دیگر دلایل خروج نقدینگی از بازار سرمایه به سایر بازارهای موازی برشمرد و در عین حال تاکید کرد: با توجه به آینده تورم و پیش‌بینی نرخ ارز به نظر می‌رسد در کوتاه‌مدت نقدینگی وارد بازارهای موازی شود اما در بلندمدت بازار سرمایه بهبود خواهد یافت. او با بیان اینکه وظیفه سازمان بورس بیشتر نظارتی است تا حمایتی، گفت: سازمان بورس باید قوانین، مقررات و ضوابطی را اعمال کند که به نفع بازار سرمایه است اما نباید انتظار داشت سازمان بورس برای رونق بازار اقدامی کند. سوری در پایان صحبت‌هایش با بیان اینکه حمایت سازمان بورس از بازار سرمایه موضوع دائمی و پایایی نیست، توضیح داد: حمایت‌های سازمان همیشه مقطعی بوده است اما اگر بازار ارزندگی داشته باشد و فعالان هم به این موضوع واقف باشند، بازار سرمایه به خودی خود رونق خواهد گرفت.
مقصد: دارایی بدون ریسک
علی صادقین، تحلیلگر اقتصادی و بازارهای مالی نیز در این باره گفت: روند خالص ورود و خروج پول از سوی حقیقی‌ها رسما نشان می‌دهد که سیگنال خروج پول حتی به صورت هوشمند از بازار سرمایه صورت گرفته است. عملا بخش قابل توجهی از پولی که باید در بازار سهام بچرخد، در یک ماه و نیم گذشته از بازار سرمایه خارج شده است. اما سئوال اینجاست که آیا این نقدینگی به بازارهای سفته‌بازی همچون زمین و مسکن، ارز و طلا و حتی خودرو رفته است.
او تاکید کرد: روند و حجم قیمت‌ها در بازار ارز، طلا و مسکن در تابستان و مهرماه نشان می‌دهد که پول خارج شده از بازار سرمایه وارد بازارهای موازی به ویژه آنهایی که جنبه سفته‌بازی هم دارند، نشده است. طبق آمار، این نقدینگی عمدتا وارد سپرده‌های غیردیداری یا دارایی‌های بدون ریسک همچون بازار بدهی شده است. طی چند ماه گذشته با وجود اینکه حجم نقدینگی بالا رفته است اما نسبت پول یا سپرده دیداری کاهش یافته است درحالی‌که شبه‌پول یا سپرده غیردیداری با سرعت بالایی روند صعودی را طی می‌کند. این به معنای این است که عمدتا پول‌ها برای ریسک‌گریزی و خروج از وضعیت ریسکی که به واسطه برجام، افزایش نرخ‌های بهره در بازارها و احتمالا قیمت‌گذاری دستوری و سیاست‌های این چنینی به وجود آمده است، ترجیح داده‌اند تا مشخص شدن روند مذاکرات وارد دارایی‌هایی شوند که عمدتا ریسک پایین‌تری دارند. برای همین هم به سراغ سپرده‌های بانکی، صندوق‌های با درآمد ثابت یا حتی مستقیما خرید اوراق رفته است، بنابراین با این توضیحات می‌توان گفت، دارایی‌های بدون ریسک یا با ریسک پایین مقصد پول‌های خارج شده از بازار سرمایه بوده است.
- هفته نامه اطلاعات بورس - شماره ۴۲۱
نظر شما