صدای بورس - ارمغان جوادنیا؛ فردی که کارش را از سازمان مدیریت آغاز کرده بود و در طول فعالیتش «فرزند برنامه‌ریزی» نام گرفت، ازمهرماه ۹۷ زمانی که پایش به خیابان باب همایون باز شد، وعده‌های زیادی را برای پر کردن چاله‌های اقتصادی داد. وعده‌هایی که همگی بوی امید ، رفاه و عدالت می‌داد. او که در راه سه ساله وزارتش از هر گونه تغییر و تحول دوری کرده بود، اثری مهم و به یاد ماندنی هم از خود به یادگار گذاشت و آن سقوط تاریخی بورس بود. دژپسند که برای حضور مردم در بورس فراخوان داده بود، کاری کرد کارستان که تا آن روز از سر بورس و سهامدارانش نگذشته بود. همین هم زمینه استیضاحش را فراهم کرد. اما این تمام ماجرا نبود بلکه در طول دوره وزارتش دو کارت زرد بهارستان را به نام خود ثبت کرد و به دلیل انتصاب‌های غیرقانونی‌اش پرونده‌های سنگینی برایش آب خورد.
• از دانشگاه شهید بهشتی تا وزارت اقتصاد
او تا قبل از اینکه سکاندار وزارتخانه مهمی چون اقتصاد شود، نامش در جرگه اقتصاددانان می‌گنجید.هر چند از دانشجویان شهید بهشتی بود اما از همان ابتدا با دانشجویان دانشگاه تهران چون فرهاد رهبر و علی طیب نیا آشنا شد و این آشنایی باب تازه‌ای را در حوزه کاری‌اش باز کرد.
سکان هدایت وزارت امور اقتصاد و دارایی زمانی در دستان فرهاد دژپسند قرار گرفت که حال اقتصاد ایران به دلیل سیاست‌های بی پایه و اساس مسعود کرباسیان وزیر وقت اقتصاد به وخامت گذاشته بود. برای همین هم بعد از برکناری او، فردی وارد گود شد که دانش آموخته اقتصاد بود و کارنامه پرباری در حوزه‌های اجرایی چون معاونت بودجه ، مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری ، معاونت امور تولیدی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی،معاونت برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارت بازرگانی دولت هشتم و مدیرکل دفتر اقتصاد کلان سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور داشت.البته توجه او به مسایل کلان اقتصادی، حمایت از بنگاه‌های کوچک صنعتی و اصناف و شرکتهای دانش بنیان، حضور پر رنگ او در سازمان برنامه وبودجه از جمله دلایلی بود که نقشش را برای حضور در وزارت اقتصاد برجسته‌تر می‌کرد.
-
عدالت اجتماعی
فرهاد دژپسند که درتاریخ ۶ آبان ماه ۱۳۹۷ با ۲۰۰ رای موافق و ۵۰ رای مخالف توانست بر کرسی وزارت اقتصاد بنشیند، وعده‌های رنگینی داد که یکی ازمهم‌ترین آنها تشکیل هسته‌های اندیشه ورزی و سیاست ورزی بود. او قرار بود با چنین طرحی که متشکل از دولت، مجلس ، دانشگاه و بخش خصوصی بود و در سال های ۷۴ تا ۷۵ بر روی آن کار کرده بود، برنامه‌ای برای عدالت اجتماعی تدوین کند. چرا که از نگاه او چنین اقدامی هم می‌توانست اقشار ضعیف را تحت پوشش قرار دهد و هم از آنجا که متکی بر اقتصاد بدون نفت بود می‌توانست تحولاتی را بدنبال داشته باشد.هر چند به گفته خودش، وجود مشکلات سیاسی، نحوه تفکر و وجود افراد دولت گرای افراطی تا بازارگرایان افراطی و همچنین بومی گرایی سختی کار را دوچندان کرد.
-
مهار تورم
مهار تورم یکی از مهم ترین اولویت‌ها و دغدغه‌هایی بود که دژپسند از همان ابتدا در صحن علنی مجلس از آن سخن گفته بود.
او که از سال ۷۴ با وزارت اقتصاد و دارایی به صورت خطی و نقطه‌ای در ارتباط بود، صراحتا تاکیدش مهار تورم وارائه راهکارهایی خاص برای درمان آن بود. اما مهار تورم که هدف مهم او بود ،منجر به رکوردشکنی شد که در نهایت دو شوک تورمی ۴۰ درصدی را درکارنامه اش به ثبت رساند.
- نقدینگی و رونق اقتصادی
نقدینگی و تدبیل آن به اهرمی برای رونق اقتصادی از دیگر برنامه‌های سه ساله وزیر اقتصاد روحانی بود.او براین عقیده بود که نباید فقط به ذکر حجم نقدینگی بپردازیم بلکه باید نقدینگی را تبدیل به اهرم رونق اقتصادی کنیم. او که حفظ ارش پول ملی را دغدغه مردم می‌دانست معتقد بود که برای جذب آنها در سرمایه گذاری باید به دنبال شرکتهای بزرگ با تولید صادراتی بود.
- رفاه اجتماعی
«یارانه»و «مالیات» برای حمایت از تولید و کمک به اقشار ضعیف دو ابزاری بودند که وزیر اقتصاد دولت روحانی به عنوان برگ برنده از آنها یاد کرده بود. او که اعتقاد داشت وصول مالیات و توزیع درآمد باعث افزایش رفاه اجتماعی می‌شود، هم وعده حمایت از دهک‌های پائین جامعه را برای عدالت اجتماعی و رفاه اقتصادی و هم رونق اشتغال و بهره‌وری را داد.
- احیای بخش تعاونی
فرهاد دژپسند پیش از اینکه کرسی وزارت اقتصاد را از آن خود کند، با چهره‌ای عدالت‌خواه وارد میدان شد و از مزایای تعاونی وصنوف گفت واز آنها به عنوان دوبال مورد نیاز اقتصاد کشور برای خروج از بخش دولتی نام برد. او اعتقاد داشت که تعاونی و صنوف با تجهیز منابع کشور موجب تسریع رشد اقتصادی می شوند. برای همین هم سعی داشت با تجدید ساختار دربحث تعاونی اقتصاد را از شرایط فعلی‌اش نجات دهد.
- وعده‌هایی که رنگ باخت
فرهاد دژپسند در طول دوره وزارتش، قول‌های دیگری هم داده بود داد اما نتوانست به آنها عمل کند. او بارها درصحبت‌های خود گفته بود که اتکای بودجه به درآمدهای نفتی باید کم شود و نواقص نظام مالیاتی رفع شود اما نه تنها به عهد خود وفا نکرد که از نگا کارشناسان با برنامه هایش بر مشکلات ساختاری اقتصاد دامن زد.
علاوه براین، قرار بود علاوه بر اصلاح نظام بانکی و مالیاتی ، جلوی فسادهای سیستمی هم گرفته شود، که این اقدامات نیز رنگ عمل به خود ندید.
- توقف فروش اوراق بدهی
جلوگیری از پذیرش فروش اوراق بدهی در سال ۹۹ دست گل دیگری بود که دژپسند به آب داد. چرا که تصمیم او موجب شد فرصت طلایی پیش روی اقتصاد ایران یک شبه از دست برود. در حالی که فروش اوراق بدهی، تنها راه حل غیر تورمی برای پوشش کسری بودجه و جلوگیری از تورم‌های بالا بود و اقدام او موجب شد نقدینگی به بیش ۴۰درصد رشد کند.
- سقوط تاریخی بورس
سقوط تاریخی بورس و ضرر مردم که با دعوت مسئولان سرمایه‌های خود را وارد این بازار کردند از دیگر دستاوردهای وزارت دژپسند بود. این سیاست که یک شبه و بدون در نظر گرفتن ظرفیت‌های بازار سرمایه عملیاتی شد، نه تنها زندگی خیلی از مردم را به ورطه نابودی کشاند و سرمایه‌های آنها را به باد داد که به دلیل حمایت وزیر اقتصاد از بازار سرمایه آن هم با فشار به بانک‌ها برای پرداخت تسهیلات تکلیفی، فیتیله تورم را بالا کشید.
نظام مالیاتی بی‌نصیب ماند
توقف لایحه مالیات بر مجموع درآمد تصمیم دیگر آخرین وزیر اقتصاد دولت روحانی بود که لطمات زیادی هم به اقتصاد کشور زد. این اقدام در حالی از سوی او عملیاتی شد که پیش از آن کارشناسان تلاش‌های زیادی برای اجرای آن کرده بودند اما با توقف آن تمامی این تلاش‌ها از بین رفت و علی رغم تاکیدات ، نظام مالیاتی طبق روال سابق پیش رفت و نتوانست منجر به عدالت مالیاتی شود.
در این میان؛ قرار بود پیش نویس لایحه مالیات بردرآمد اشخاص حقیقی یا مالیات بر مجموع درامد اشخاص حقیقی نیز تدوین شود حتی اقدامات زیادی برای آن انجام شد، اما مقدمات آن فراهم نشد و بنا به دلایلی اجرای آن به دوات بعدی موکول شد.
انتصاب‌های غیر تخصصی
یکی دیگر از اقداماتی که سروصدای زیادی هم به راه انداخت، تغییر چند باره معاونان و انتصاب‌های غیر تخصصی او بود که از نگاه برخی از کارشناسان، انتصاب دهقان دهنوی به سازمان بورس یکی از مهمترین انها بود. هدفی که آقای دژپسند در وزارت اقتصاد و همچنین در پست‌های گذشته دنبال می‌کرد، حفظ وضع موجود و جلوگیری از هرگونه تغییر و تحول بود.
گفته می‌شود دژپسند حتی علاقه‌ای به تغییر و تحولات در مجموعه‌های تحت نظارت خود هم نداشت. به نوعی که حتی در دوره‌ای که بر صندلی وزارت اقتصاد تکیه زد، به جز تغییر روسای سازمان بورس و خصوصی‌سازی، تلاشی برای جابجایی و تغییر روسای بانک‌ها و بیمه صورت نگرفت.
پایان راه
عملکرد سه ساله دژپسند در حوزه گمرک، اوضاع نابسامان بازار سرمایه و ارز ، روند خصوصی‌سازی، واگذاری نیشکر هفت تپه حتی بارها پایش را به مجلس باز کرد و او را تا لبه تیغ استیضاح هم برد اما به دلیل آنچه که روابط دوستانه او با نمایندگان مجلس نامیده شد، مسکوت ماند. حتی به دلیل تخلفاتش در انتصاب حسن قالیباف اصل رئیس وقت سازمان بورس، پرونده‌ای در قوه قضائیه برایش تشکیل شد و در طول دوره وزارتش دو کارت زرد بهارستان را نیز از آن خود کرد تا اینکه از او به عنوان ضعیف‌ترین وزیر اقتصادی نام برده شد که شرایط اقتصاد کشور با دستان او رو به وخامت گذاشت.
شرح وعده ها و اقدامات آخرین وزیر اقتصاد روحانی
- ۱۷ بهمن ۹۷؛ ابلاغ دستور تشکیل هسته‌های اندیشه ورزی در سطح ادارات کل استانی وزارت اقتصاد
- ۵ بهمن ۹۸؛ کاهش فرآیند ثبت شرکت
- ۲۳فروردین ۹۹؛ استعفای شاپور محمدی
- ۲۳ فروردین ۹۹؛ انتصاب قالیباف اصل
- ۲۴ فروردین ۹۹؛ تعلیق عرضه اولیه سهام شرکتهای دولتی
- ۱۶ اردیبهشت ۹۹؛ لغو احراز هویت‌های حضوری
- ۱۸ خرداد ۹۹؛ امکان ارائه سهام عدالت به جاماندگان وجود ندارد
- ۲۴ خرداد ۹۹؛ توقف وضع مالیات بر عایدی سرمایه
- ۱ تیر ۹۸؛ مالیات ستانی از خرید و فروش سوداگرانه ارز
- ۱۴ تیر۹۹؛امکان فروش سهام عدالت فراهم شد
- ۲۰ تیر ۹۹؛عرضه ۵ شرکت استارتاپی تا پایان شهریور در بورس
- ۲۴ تیر ۹۹؛ شرکتهای دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی مکلف شدند درصد شناوری سهام خود در بورس را حداقل به ۲۵ درصد افزایش دهند.
- ۱۷مرداد ۹۹؛ آغاز سقوط بورس
- ۱۹مرداد ۹۹ ؛ دعوت مردم به پذیره‌نویسی در دارا دوم
- ۵ شهریور ۹۹؛ آغاز عرضه «دارا دوم»
- ۶ شهریور ۹۹؛ بازدید از بورس اوراق بهادار تهران
- ۲۹ شهریور ۹۹؛ ابلاغ سند تحول دیجیتال بانک‌ها
- ۷ مهر ۹۹؛ تذکر جدی رئیس مجلس به وزیر اقتصاد درباره بورس
- ۸ مهر ۹۹؛ آغاز عملیات بازارگردانی سهام بورسی از هفته آینده
- ۱۰ مهر ۹۹؛ رونمایی از سامانه امور مجلس وزارت اقتصاد
- ۱۶ مهر ۹۹؛ موضوع فروش اختیاری اوراق تبعی در دستور کار قرار گرفت
- ۱۶ مهر ۹۹؛ ورود ETF (دارا سوم) با سهام سه بانک دولتی به بورس
- ۲۷ مهر۹۹؛ عرضه "دارا سوم" در قالب سهام سه بانک دولتی در آینده
- ۲ آبان ۹۸ ؛ لغو سفر دژپسند به دلیل صادر نکردن روادید آمریکا
- ۳ آبان ۹۸؛ اعتراض دژپسند به رئیس گروه بانک جهانی به اقدام دولت آمریکا
- ۳ آبان ۹۹ ؛ پذیرش ۵۰ شرکت خصوصی در بورس تا پایان سال
- ۱۹ آبان ۹۹؛ روحانی فرهاد دژپسند را مکلف کرد در راستای ارتقای انضباط مالی و بودجه ای، فروش سهام و دارایی های مازاد دولتی و انتشار اوراق بدهی را طبق برنامه مصوب ادامه دهد.
- ۲۰ آبان ۹۹؛ نشست مهم مجلس و دولت درباره بورس
- ۲۴ آبان ۹۹؛ موافقت دژپسند با استعفای علیرضا صالح رئیس سازمان خصوصی‌سازی
- ۱۰ آذر ۹۹؛ رونمایی از سامانه مجامع الکترونیک و سامانه پرداخت سود سهام
- ۱۱ آذر ۹۹؛ آغاز معاملات صندوق پالایشی یکم
- ۱۶ آذر ۹۹؛ ارسال نامه دژپسند به رهبری برای اقدامات انجام شده در مورد تسهیل فضای کسب و کار
- ۲۵ آذر ۹۹؛ برخورد و محکومیت ۱۶۰ ناشر متخلف بازار سرمایه
- ۹ دی ۹۹؛ کارت زرد مجلس به وزیر اقتصاد درباره واگذاری هفت تپه
- ۳۰ دی ۹۹؛ استعفای حسن قالیباف اصل
- ۳۰ دی ۹۹؛ احضار دژپسند به مجلس همزمان با ریزش سنگین بورس و زیان ۷۰ درصدی سهامداران
- ۵ بهمن ۹۹؛ انتصاب حسنعلی قنبری ممان رییس جدید سازمان خصوصی‌سازی
- ۸ بهمن ۹۹؛ تصمیمی برای آزادسازی بخش سوم سهام عدالت نداریم
- ۸ بهمن ۹۹؛ دولت از بازار سرمایه حمایت می‌کند اما تضمین نمی‌دهد
- ۸ بهمن ۹۹؛ پذیره‌نویسی پروژه مکران در بورس آغاز می‌شود
- ۱۰ بهمن ۹۹؛ تکریم حسن قالیباف اصل ، معارفه دهقان دهنوی رئیس سازمان بورس
- ۱۲ بهمن ۹۹؛ استیضاح وزیر اقتصاد و امور دارایی با ۱۰۰ امضا تقدیم هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی شد
- ۱۳ بهمن ۹۹؛ استیضاح وزیر اقتصاد در دستور کار مجلس قرار گرفت
- ۱۳ بهمن ۹۹؛ قیمت‌گذاری دستوری در بورس به مرحله اجرا نمی‌رسد
- ۱۵ بهمن ۹۹؛ همه کارها برای واگذاری سهام باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس آماده است
- ۱۵ بهمن ۹۹؛ آغاز پذیره نویسی یک شرکت ۱۵۰ هزار میلیارد تومانی تا میلاد حضرت زهرا (س)
- ۱۵ بهمن ۹۹؛ رونمایی از پروژه‌های گمرک هوشمند
- ۱۵ بهمن ۹۹؛ انعقاد قرارداد راه اندازی ۱۵ ایکس ری خودرویی
- ۱۸ بهمن ۹۹؛ تغییر دامنه نوسان به مثبت ۶ و منفی ۲ درصد
- ۱۹ بهمن ۹۹؛ راه اندازی صندوق بیمه همگانی
- ۲۹ بهمن ۹۹؛ دومین طرح استیضاح دژپسند تقدیم هیئت رئیسه مجلس شد
- ۱۷ اسفند ۹۹؛ آمادگی شورای عالی بورس برای کمک به تامین مالی بنگاه‌ها
- ۱ فروردین ۱۴۰۰؛ کاهش مدت زمان اظهار گمرکی تا ترخیص از ۳۰ به ۳ روز
- ۳ فروردین ۱۴۰۰؛ آماده‌سازی برنامه بهبود فضای کسب و کار و مقررات زدایی
- ۵ فروردین ۱۴۰۰؛ تقدیر روحانی از دژپسند به دلیل اجرای برنامه توسعه دولت الکترونیک در بورس، خدمات غیرحضوری و تسهیل فضای کسب وکار، بیمه ها و خزانه داری کل کشور
- ۲۳فروردین ۱۴۰۰؛ احضار دژپسند به کمیسیون اصل ۹۰ در خصوص ابهامات عملکرد گمرک
- ۳۱ فروردین ۱۴۰۰؛ واگذاری ۱۲۷ هزار میلیارد تومانی اموال دولتی در سال ۹۹
- ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۰؛ نامه پورابراهیمی به دژپسند درباره انتخابات مجامع استانی سهام عدالت
- ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۰؛ ابلاغ سه بند اول بسته حمایتی از بازار سرمایه (تزریق یک درصد صندوق توسعه ملی به بورس، لغو مصوبه‌ها و بخش‌نامه‌های ممنوعیت اعطای تسهیلات خرید سهام و اعطای اقامت ۵ساله برای سرمایه‌گذاران خارجی بورس تهران)
- ۷ اردیبهشت ۱۴۰۰؛ برگزاری جلسه ویژه بررسی بازار بورس با حضور قالیباف اصل، همتی و دژپسند
- ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۰؛ تصویب دامنه متقارن مثبت و منفی ۵ در هیات مدیره سازمان بورس
- ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۰؛ تغییر حداقل ارزش مبنا در حجم مبنا برای تمامی نمادهای معاملاتی سهام بورس اوراق بهادار
- ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۰؛ برگزاری همایش «اقتصاد هوشمند»
- ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۰؛ اطلاعیه وزارت اقتصاد درباره استقراض از مردم
- ۳ خرداد ۱۴۰۰؛ عرضه سهام شرکت های دولتی به ارزش ۱۰۰هزار میلیارد تومان برای ۶ ماه نخست سال
- ۱۱ خرداد ۱۴۰۰؛ محدود کردن استخراج رمزارزها با افزایش مصرف برق
- ۱۲ خرداد ۱۴۰۰؛ حمایت ویژه مالیاتی وزارت اقتصاد از صنایع متأثر از شرایط کرونا
- ۱۷ خرداد ۱۴۰۰ ؛ تکذیب تامین مالی ۳۰۰ هزار میلیارد تومانی برای کسری بودجه از بورس
- ۲۰ خرداد ۱۴۰۰؛ اگر فروش اوراق انجام نمی‌شد به تورم فعلی کشور ۳۶ درصد اضافه می‌شد
- ۲۳ خرداد ۱۴۰۰؛ جبران خریداران پالایش یکم حتما انجام می‌شود
- ۲۴ خرداد ۱۴۰۰؛ آغاز مناقشه بورسی دژپسند با همتی
- ۲۴ خرداد ۱۴۰۰؛ همتی زمینه‌ساز استعفای شاپور محمدی
- ۲۴ خرداد ۱۴۰۰؛ دریافت مجوز فروش ۹۵ هزار میلیارد تومان سهام طبق قانون بودجه ۱۴۰۰
- ۲۱ خرداد ۱۴۰۰؛ افشاگری همتی از نقش دژپسند در سقوط بورس
- ۲۳ خرداد ۱۴۰۰؛ واکنش دژپسند به نامه همتی درباره بورس
- ۲۳ خرداد ۱۴۰۰؛ فرصت اجرای مصوبات طلایی برای نجات بورس را از ما گرفتند
- ۸ تیر ۱۴۰۰؛ راه اندازی میز خدمات نوین از جمله افتتاح پنجره واحد خدمات بازار سرمایه
- ۱۵ تیر ۱۴۰۰؛ قیمت‌گذاری دستوری صنعت برق را زیان‌ده کرد
- ۱۵ تیر ۱۴۰۰؛ ۱۰۸ درصد درآمدهای مالیاتی تحقق پیدا کرد
- ۱۶ تیر ۱۴۰۰؛ ۳۰۰ هزار میلیارد تومان مالیات معوق داریم
- ۲۱ تیر ۱۴۰۰؛ احضار وزیر اقتصاد به مجلس به دلیل حواشی ادغام بانک ها
- ۱۰ مرداد ۱۴۰۰؛ تامین مالی ۶۸۰ هزار میلیارد تومانی از طریق بازار سرمایه
- ۲۴ مرداد ۱۴۰۰؛ مجلس پرونده وزیر اقتصاد دولت روحانی را به قوه قضائیه فرستاد
- ۲۵ مرداد ۱۴۰۰؛ارجاع پرونده دژپسند به‌خاطر تخلف در انتصاب قالیباف اصل، رئیس وقت سازمان بورس
- ۱ شهریور ۱۴۰۰؛ اجرای قانون پایانه های فروشگاهی تا پایان سال
- ۱ شهریور ۱۴۰۰؛ تا اول مهر، چندین صندوق پروژه مشتمل بر پروژه های دولتی و خصوصی فعال خواهند شد
- ۱ شهریور ۱۴۰۰؛ خداحافظی دژپسند از وزارت اقتصاد
نظر شما