برخلاف اطلاعیه قبلی فرابورس که به طور شفافی شرکت‌ها را در ۳ رنگ دسته بندی کرده بود در مورد قوانین معاملاتی این بازار هیچ اطلاعیه شفاف وجود نداشت و فقط در مصاحبه های بهنام محسنی معاون بازار خارج از بورس و امیر هامونی مدیرعامل فرابورس در مورد نحوه معامله در این بازار صحبت شده بود.
فرابورس به دلیل شفافیت بیشتر، شرکت‌ها را در سه تابلو دسته بندی کرد که بسیار کار پسندیده ای است؛ زیرا سرمایه گذار با این رنگ بندی متوجه خواهد شد که شرکتی که قرار است سهامش را خریداری کند در چه درجه‌ای از شفافیت قرار دارد اما مهم ترین اشکال به قوانین جدید بازار پایه نحوه معامله این شرکت‌ها در روزهای هفته و مخفی (hidden) شدن قیمت‌هاست به نوعی شبیه عرضه های اولیه بوک بیلدینگ انجام خواهد شد و سهامدار براساس تحلیل خود خرید و فروش را انجام دهد؛ اما پس از اعتراضات سهامداران و استفتا از مراجع عظام مبنی بر اینکه اگر قیمت معامله مشخص نباشد معامله باطل است. این تغییرات در بازار پایه به زمان دیگر موکول شد.
نکات قابل توجه در معاملات بازارپایه را می توان به دامنه نوسان یک ریالی!، مخفی بودن سفارشات، ایجاد یک قانون تشویقی برای شرکت های بازارپایه،کاهش نقدشوندگی سهام و بیانیه پذیرش ریسک مطرح کرد.
در این روزها که بانک مرکزی پیگیر اجرای حذف 4 صفر از پول ملی است، ایجاد دامنه نوسان یک ریالی واقعا جای تعجب دارد. عجیب تر از همه آن که به جای دامنه نوسان درصدی چرا دامنه نوسان ریالی آن هم یک ریال!! نکته قابل تامل دیگر را می‌توان این دانست که در زمانی که قوانینی در ایران یا دنیا تصویب می‌شوند سعی در شفافیت بیشتر دارند مخفی کردن سفارشات آیا باعث فقدان شفافیت نمی‌شود؟ چرا باید تعداد محدودی (ناظرین فرابورس) به تمامی سفارشات بازار پایه دسترسی داشته باشند؟ آیا با مخفی شدن سفارشات سفته بازی و رانت بیشتر نخواهد شد؟ همه ما واقف بر این هستیم که در برخی از شرکت‌های بازار پایه موارد سفته بازی رخ داده و همه این اتفاق را نهی می‌کنیم. اما آیا سفته بازی در نمادهای بورسی یا فرابورسی رخ نداده است و فقط در شرکت‌های بازار پایه چنین اتفاقاتی رخ داده است؟
بهتر است سازمان فرابورس به جای محدود کردن معاملات بازار پایه قوانین تشویقی بهتری برای شرکت‌های بازار پایه اعمال کند تا این شرکت‌ها ترغیب شوند از بازار پایه به بازار اصلی راه پیدا کنند. حال آن که فرابورس به جای آوردن اهرم فشار روی شرکت‌های بازارپایه، در حال اجرای قوانین معاملاتی سخت است که سهامداران خرد را متضرر می‌کند . قطعا مدیران شرکت‌های بازار پایه با تصویب این قوانین علاقه ای به آمدن به بازار اصلی و تلاش برای شفاف سازی ندارند.
در صورت اجرایی شدن چنین قانونی، نقدشوندگی به شدت کاهش پیدا خواهد کرد و در خوش بینانه ترین حالت به بازار اصلی بورس و فرابورس منتقل خواهد شد. اما این موضوع را باید در نظر گرفت که فردی که از سرمایه‌گذاری در بازار پایه متضرر شده آیا تمایلی به سرمایه‌گذاری مجدد در بورس خواهد داشت؟
شخصی که در بازارپایه معامله می‌کند با امضای بیانیه «پذیرش قوانین ریسک معامله در بازارپایه» پذیرفته است که معامله کردن در این بازار ریسک دارد و ممکن است در مدت کوتاهی سود زیاد یا ضرر زیادی نصیبش شود. پس دیگر محدود کردن معامله گران چه معنایی دارد؟
همچنین زمانیکه شرکتی قصد ورود به بازار سرمایه دارد نشست خبری مدیران عامل و سهامداران عمده و خبرنگاران و عموم بازار برگزار می‌شود تا شرکت پتانسیل‌های خودش را مطرح کند. چرا وقتی قانون جدید می‌خواهد وضع شود نشست خبری یا جلسه هم افزایی قبل از تصویب قانون با حضور فعالان بازار برگزار نمی شود که نکات منفی و مثبت قوانین بیان شود؟
- محسن تقی نژاد- کارشناس بازار سرمایه
- شماره ۳۱۱ هفته نامه اطلاعات بورس - صفحه ۵
نظر شما