نگاهي به آمار معاملات بورس كالا در سال گذشته، نشان مي دهد كه از ۲۴ میلیون و ۸۴۰ هزار تن انواع کالا به ارزشی بیش از ۸۸۴ هزار و ۳۰۸ میلیارد و ۵۹۸ میلیون ریال در بازار فیزیکی بورس کالای ایران دادوستد شد که کاهش ۷ درصدی حجم معاملات و رشد ۷۷ درصدی ارزش معاملات به ثبت رسید. در واقع ورودي كالاها به رينگ هاي معاملاتي بورس كالا در سال گذشته ، با كاهش اندكي مواجه بود. البته در سال 97، حجم معاملات محصولات صنعتی و معدنی به بیش از ۷ میلیون و ۷۷۱ هزار تن رسید و ارزشی بیش از ۳۲۷ هزار و ۴۵۶ میلیارد و ۱۴۸ میلیون ریال را رقم زد. در اين مدت، بیش از ۶ میلیون و ۴۸۶ هزار تن فولاد، ۲۳۰ هزار و ۱۲۵ تن مس، ۱۱۸ هزار و ۱۰ تن آلومینیوم، ۶۰۷۰ تن روی، ۴۲۹ تن کنسانتره و ۵هزار و ۴۷۰ تن کنسانتره مولیبدن معامله شد. همچنین معامله گران ۶۷۰ هزار تن سنگ آهن، ۱۹۵ هزار و ۵۰۰ تن آهن اسفنجی، ۲۵ هزار تن سیمان، ۳۴ هزار و ۶۵۰ تن خاک روی را معامله کردند. بر اساس این گزارش طی سال ۹۷ در این تالار ۱۶۴ تن طلا نیز به ارزش ۶۴۶ میلیارد و ۸۱۸ میلیون ریال مورد معامله قرار گرفت.
رونق نفت و پتروشیمی
سال قبل درتالار كشاورزي نيز ، بیش از یک میلیون و ۹۳۸ هزار تن محصول کشاورزی به ارزش بیش از ۲۶ هزار و ۴۹۹ میلیارد و ۶۶۳ میلیون ریال در بازار فیزیکی بورس کالا مورد معامله قرار گرفت. حال آن كه ارزش معاملات محصولات پتروشیمی نیز رقمی بیش از ۳۰۷ هزار و ۱۲۱ میلیارد و ۹۵۴ میلیون ریال ثبت شد و معامله گران بیش از ۴ میلیون و ۶۹۵ هزار تن انواع کالا را در این تالار خرید و فروش کردند. حجم معاملات بازار فرآورده های نفتی نیز به بیش از ۱۰ میلیون و ۳۵۹ هزار تن انواع کالا رسید و ارزشی بیش از ۲۱۹ هزار و ۱۸۹ میلیارد و ۶۰۹ میلیون ریال را در پی داشت.
افزايش ارزش معاملات كالايي
این مسایل در حالی مطرح است که افزايش عرضه معاملات كالايي در سال 97، در وهله اول نشان دهنده اين موضوع است كه قيمت كالاهاي اساسي در بازار جهاني رو به افزايش بوده و در جوار افزايش نرخ ارز، باعث شده است كه ضمن كاهش حجم معاملات، با افزايش ارزش آن ها مواجه باشيم.
فولاد خوش اقبال ترین
اما موضوع مهمتر اين است كه در سال پيش رو، توليدكنندگان چه سياست هايي براي عرضه محصولات خود در بورس كالا دارند؟ شايد بتوان گفت خوش اقبال ترین محصول در تالار نقره، فولاد باشد كه مي تواند ضمن فروش در بورس كالا، با همان قيمت به صورت مچينگ در بازار آزاد نيز فروش کند. در اين شرايط خريدهاي اعتباري و خرده فروشي توليدكنندگان نيز پابرجاست. اما در خصوص ساير كالاها، هر يك رويه خاص خود را دارند كه در ادامه بررسي شده است.
احتمال كاهش عرضه روي
حسن حسين‌قلي، رئیس اتحادیه صادرکنندگان سرب و روی ایران در خصوص وضعيت عرضه سرب و روي برای سال جاري گفت: سرب كه در سال قبل عرضه اي دربورس كالا نداشته و به نظر نمي رسد در آينده نزديك نيز عرضه اين فلز را دربورس كالا داشته باشيم. اما در خصوص روي بايد بگويم كه اكنون مصوبه اي داريم كه قرار است به ستاد تنظيم بازار برود. با اجرايي شدن اين مصوبه، الزام واحدها براي عرضه محصولات روي به بورس كالا برداشته مي شود. در اين شرايط 35 هزار تن روي مورد نياز توليدكنندگان پايين دستي از سوي واحدهاي توليد كننده روي كه بيش از 200هزار تن توليد مي كنند، تامين خواهد شد. همچنین ليست واحدهاي توليدكننده نيز مشخص شده است كه هر كدام مكلف هستند چه ميزان فروش داخلي داشته باشند. حال هر كسي كه بخواهد وارد بورس كالا شود و فروش خود را از بورس كالا داشته باشد، اختيار فروش خود را دارد و هر كسي هم كه بخواهد، مي تواند در بازار آزاد، فروش کند.
رییس اتحادیه صادرکنندگان سرب و روی افزود: پيش بيني اين است كه شرايط بازار پس از اجراي اين مصوبه به حالت گذشته برگردد. البته قبلا بخشي از فروش داخلي در بورس انجام و بخش بيشتر در بازارآزاد بود. همچنین تمايل فروش بيشتر در بازار آزاد به دليل اين است كه عمده توليدكنندگان پول كافي براي خريد نقدي را ندارند و ترجيح شان اين است كه به صورت مدت دار بتوانند خريد انجام دهند. به همين دليل واسطه ها از كارخانه ها مي خرند و به صورت مدت دارد به اين افراد مي فروشند. اين موضوع در بورس قابليت انجام ندارد، ضمن اين كه برخي از توليدكنندگان پايين دستي و بالادستي، علاقه چنداني به شفافيت ندارند، حال آن كه در بورس،شفافيت حرف اول را مي زند. حسين قلي همچنين قيمت جهاني روي را افزايشي قلمداد وافزود: در ماه هاي آتي قيمت روي به بالاي 3 هزار دلار خواهد رسيد.
هنوز صادرات از بورس كالا قابل اجرا نيست
منصور يزدي زاده، مديرعامل ذوب آهن اصفهان در خصوص وضعيت آتي عرضه محصولات ذوب آهن در بورس كالا مي گويد: ذوب آهن اصفهان مطابق سیاست های داخلی خود که منبعث از حفظ منافع سهامداری، افزایش شفافیت و دوری از شائبه های فروش به افراد و گروه های خاص است، قصد ندارد که فروش داخلی خود را در خارج از چارچوب بورس كالا انجام دهد.
بزدی زاده اظهار داشت: بنابراین ذوب آهن بهترین محل و سازوکار معاملات داخلی خود را بورس کالا می داند، مگر سیاست هایی که از طرف وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان متولی اصلی تنظیم بازار، به این شرکت ابلاغ شود ، تغییر کند . البته بايد توجه داشت كه روح این ابلاغیه ها، معمولا ناشی از ضرورت کاهش التهاب احتمالی با کم کردن تقاضای تابلوي بورس است. همچنان که طی سال گذشته با افزایش قیمت ها و به منظور کنترل تقاضا در بورس کالا، ابلاغیه ای به این شرکت صادر شد که بر پایه آن متقاضیان طرح های عمرانی استانی از ارائه تقاضا در بورس منع و به صورت مستقیم و با آخرین نرخ های کشف شده در بورس کالا، خرید خود را انجام دادند.
مديرعامل ذوب آهن اصفهان بیان داشت : اگرچه از این بابت تقاضای قابل توجهی به این شرکت واصل نشد. بنابراین به نظر می رسد چنانچه این روند در سال جاری بخواهد تداوم یابد، بدین ترتیب باوجود برنامه افزایش تولید و به تبع آن افزایش فروش، میزان عرضه محصولات داخلی این شرکت در بورس کالابا توجه به اینکه تولید محصولات صنعتی نظیر انواع ریل در این شرکت انجام خواهد شد، پیش بینی
می شود که تفاوت محسوسی با سال گذشته نداشته باشد.
وي افزود: در خصوص صادرات از طریق رینگ صادراتی، همچنان که آگاه هستید، بزرگترین مانع بحث تحریم ها و نگرانی مشتریان صادراتی از این بابت و همچنین موضوع نقل و انتقال ارز، بحث تسویه در سپرده گذاری و ... است. اگرچه کارهایی در این خصوص در بورس کالا انجام گرفته تا این از این نگرانی ها کاسته شود، اما تا به تایید مشتریان صادراتی نرسد، قابل اجرا نخواهد بود. با این وجود در تلاش هستيم كه در اين عرصه نيز پيشتاز باشيم.
توليدكنندگان سیمان در انتظار عرضه صادراتي
عبدالرضا شيخان، دبير انجمن سيمان در خصوص عرضه سيمان در سال جاری گفت: معتقديم كه افزايش عرضه سيمان در بورس كالا به تعادل بازار اين كالا كمك شايان توجهي مي كند. اما براي درك بهتر اين موضوع و شرايط فعلي، بايد كمي از گذشته آن بدانيم. زماني چند كارخانه سيماني براي عرضه كالاهاي خود در بورس كالا پذيرش شدند.
دبير انجمن سيمان افزود: البته در آن زمان قيمت مصوبي مطرح بود و بور س مي گفت كه نبايد از قيمت مصوب، گران تر بفروشند. در اين صورت هيچگونه انگيزه اي براي توليدكنندگان وجود نداشت زيرا مي توانستند همان قيمت مصوب را به روش سنتي خود بفروشند. شيخان گفت: اما انگيزه اصلي انها براي ورود به بورس كالا اين بود كه به قيمت واقعي كه فراتر از قیمت مصوب بود، فروش انجام دهند.
دبير انجمن سيمان خاطر نشان كرد: اين شرايط براي زماني بود كه عرضه سيمان از تقاضا كمتر بود و در واقع مازاد تقاضا داشتيم. اما اكنون عرضه نسبت به تقاضا بيشتر شده و موضوع كشف قيمتي مطرح نيست. بلكه تعادل بازار مطرح است. همچنین اگر قرار است سيمان در بورس معامله شود، چون رقابت در عرضه زياد است قيمت پايين مي آيد و اين موضوع به زيان كارخانجات خواهد بود. این فعال صنعت سیمان اظهار داشت :بنابراين درخواست ما از بورس كالا در مقاطع مختلف اين است كه قيمت كفي را تعيين كنند كه از آن قيمت پايين تر نيايد كه البته اين موضوع با وضعيت نرمال بورس منافاتي ندارد،چنانچه در بازه هاي زماني مشخص همچون هفتگي يا دو هفتگي اين قيمت تغيير كند.
دبير انجمن سيمان گفت : درخواست دیگر اين بود كه اگر قرار است سيمان در بورس كالا عرضه شود، كل محصول سيمان در تمام كشور از طريق بورس كالا به فروش برسد. اگرغير از اين باشد، به دليل اين كه عرضه سيمان، بيشتر از تقاضاست،بازار نامتعادل مي شود و به سمتي چرخش پيدا مي كند كه فروشندگان داخل بورس زيان مي كنند و فروشندگان خارج از بورس نيز به سراغ بازارآزاد مي روند كه به صورت مدت دار و اعتباري خريد كنند. شیخان بیان داشت : اما اين موارد عملياتي نشد و تا مقطع زماني كه پيگيري مي كرديم، وزارت صنعت با اين موضوع موافقت نكرد. البته اين موضوع مربوط به اواخر دولت يازدهم است. بنابراين براي آن كه شروع اين موضوع را داشته باشيم، موضوع فروش صادراتي سيمان و كلينكر در بورس كالا را مطرح كرديم كه نسبت به فروش داخلي، عملياتي تر بود و قابليت اجرا داشت. اما در آن زمان اراده براي انجام كار نيز در وزارت صنعت،معدن و تجارت وجود نداشت.
بر اساس این گزارش به گفته دبير انجمن سيمان، هنوز توليدكنندگان با عرضه صادراتي سيمان در بورس موافق هستند.بر این اساس در ابتدا به دليل افزايش صادرات سیمان به عراق،این کشور به عنوان كشور پايلوت مطرح شد، اما اكنون به دليل افزايش صادرات از مبادي جنوبي، شمالي و شرقي كشور، صادرات از مسير بورس كالا مي تواند به بهبود وضعيت بازار سيمان كمك كند.
- سمیرا ابراهیمی- خبرنگار
- شماره ۲۹۹ هفته نامه اطلاعات بورس - صفحه ۶
نظر شما