یکی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری موفق و خوشنام بازار سرمایه که مدیرعامل‌اش آن را به یک سوپرمارکت مالی تشبیه می‌کند، شرکت سرمایه‌گذاری ایرانیان و به عبارت دیگر هلدینگ مالی بانک تجارت است. شرکت سرمایه‌گذاری ایرانیان سابقا زیر مجموعه بانک مرکزی بوده ولی از سال 91 به مجموعه بانک تجارت واگذار و با تغییر سیاست‌های سرمایه‌گذاری به عنوان هلدینگ مالی بانک تجارت شناخته شده است. از جمله شرکت‌های زیر مجموعه اش می‌توان به شرکت‌های بیمه تجارت نو، تأمین سرمایه کاردان، لیزینگ ایران، کارگزاری بانک تجارت و صرافی تجارت و نیز کارت اعتباری ایران کیش اشاره کرد. این شرکت در سنوات اخیر توانسته با شتاب گرفتن در پیشرفت ،عملکردی مطلوب از خود به نمایش بگذارد به گونه‌ای که توانست در سال 96 از سوی سازمان مدیریت صنعتی و دبیرخانه 100 شرکت برتر، عنوان شرکت نخست از لحاظ بازدهی فروش و سودآوری را به خود اختصاص دهد. در همین راستا پس از انتشار گزارش صد شرکت برتر سازمان مدیریت صنعتی برای شناساندن این نهاد مالی موفق و موثر در بازار که توانسته به چنین دستاوردی نائل شود نظرات محسن محمدی، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری ایرانیان را جویا شدیم.
درباره پیشینه سرمایه‌گذاری ایرانیان توضیح دهید و بگویید در چه زمینه‌هایی فعالیت می‌کند؟
سرمایه‌گذاری ایرانیان، یکی از شرکت‌های با سابقه و خوشنام بازار سرمایه است که سابقا زیر مجموعه شرکت ملی انفورماتیک بانک مرکزی بود، ولی از سال 1391 به مجموعه بانک تجارت واگذار شد. میزان سرمایه ثبتی در چند مرحله افزایش داشت و هم اکنون بالغ بر360 میلیارد تومان است و مطابق آخرین ارزش‌گذاری که توسط کارشناسان رسمی دادگستری صورت پذیرفت و اطلاعات آن در شبکه کدال منتشر شد، حدود 3000میلیارد تومان ارزش روز دارایی آن می‌باشد و با این حساب و از منظر ارزش دارایی‌ها دومین شرکت بزرگ زیر مجموعه بانک تجارت پس از نیروگاه فارس محسوب می‌گردد. قابل توجه آن است که ایرانیان شرکتی شفاف بوده و در دو سال اخیر بخش قابل توجهی از بدهی‌های خود به سهامداران را پرداخت کرده و از این جهت نیز عملکردی مطلوب نشان داده و بدهی قابل توجهی ندارد. شرکت سرمایه‌گذاری ایرانیان دارای پتانسیل بالایی است و با وجود پرتفوی بورسی خود که حدود 400 میلیارد تومان می‌باشد، البته از منظر بهای تمام شده وگرنه از منظر ارزش روز این رقم بمراتب بیشتر است، نقش موثری در بازار دارد و به نوعی بازوی بازار سرمایه بانک تجارت محسوب می‌شود. همچنین سرمایه‌گذاری ایرانیان به نوعی هلدینگ مالی بانک تجارت است به طوری که از شرکت‌های زیر مجموعه و تحت کنترل و نظارت اش می‌توان به شرکت‌های بیمه تجارت‌نو، تأمین سرمایه کاردان، لیزینگ ایران، کارگزاری بانک تجارت و صرافی تجارت که به نوعی تحت نفوذ و کنترل بانک تجارت هستند، اشاره کرد. همچنین دو شرکت کارت اعتباری ایران کیش و معدنی مهر اصل که شرکت‌های مالی محسوب نمی‌شوند، تحت مالکیت ایرانیان هستند به طوری که کارهای مربوط به سهامداری شرکت‌ها از جمله کارهای مربوط به امور مجامع، نظارت و کنترل گزارش عملکرد و گزارش بودجه وسایر موارد برعهده ایرانیان است. البته باید اشاره کنم، در برخی شرکت‌های زیر مجموعه مثل بیمه تجارت نو یا تأمین سرمایه کاردان علاوه بر اینکه تحت نظارت ما هستند، سهامدار شان نیز هستیم. در برخی شرکت‌ها مثل صرافی تجارت وکارگزاری تجارت که سهامدارشان نیستیم، به صورت وکالتی امورشان را انجام می‌دهیم.
اشاره داشتید این شرکت به عنوان بازوی بازار سرمایه بانک تجارت است؛ بیشتر دراین باره توضیح دهید، همینطور در راستای اهداف بانک تجارت چه نقشی ایفا می‌کند؟
از جمله کارهایی که انجام می‌دهیم انجام مجامع، کنترل و کمک به تدوین بودجه شرکت‌های زیر مجموعه است که ضمن گفت‌وگو و تعامل به آنها کمک می‌کنیم سودآوری خود را در هم افزایی با یکدیگر افزایش داده و به گونه ای حرکت نمایند که در راستای اهداف بلند مدت بانک تجارت باشند . همچنین برنامه عملیاتی شرکت‌ها که در قالب بودجه است را مطالبه کرده و پس از بررسی و نشست‌هایی که با هیأت مدیره شرکت‌ها داریم به یک نتیجه مطلوب می‌رسیم. همینطور بحث نظارت و حسابرسی و ریسک را رصد کرده و هر جا لازم باشد و اصول حرفه‌ای اقتضا کند در زمینه تأمین مالی از جمله افزایش سرمایه تضمین تسهیلات، افزایش سرمایه به آنها کمک کرده ومشاوره می‌دهیم تا آنها بتوانند عملکرد بهتر و شایسته در پوشش بودجه خود داشته باشند و ما نیز از طریق حاکمیت شرکتی مراقبت نماییم تا با ریسک‌های غیر قابل کنترلی روبه‌رو نشوند و به آنها در این زمینه نیز مشاوره می‌دهیم.
به باور بنده ارزش افزوده سینرژیک و ناشی از هم افزایی یکی از مهم‌ترین کارکرد‌های شرکت سرمایه‌گذاری ایرانیان برای بانک تجارت است. ایرانیان را می‌توان سوپرمارکتی تشبیه نمود که انواع ابزارهای بازار سرمایه را دراختیار مشتریان بانک قرار می‌دهد. به طوری‌که برای نمونه با کنار هم قرار دادن شرکت‌های همچون بیمه تجارت نو، کارگزاری تجارت و تأمین سرمایه کاردان و سایر، یک مجموعه کاملی از ابزارهای مالی پیش روی مشتریان خاص بانک که تمایل دارند تا وارد بازار سرمایه شوند ، قرار داده می‌شود؛ برای مثال تأمین سرمایه کارهای ارزیابی اقتصادی طرح‌ها و ارائه مشورت برای تأمین مالی مشتریان بزرگ بانک از درگاه بازار سرمایه همچون عرضه و پذیرش را به انجام می‌رساند و در همان راستا برای آن مشتری، کارگزاری تجارت کارهای اجرایی در حوزه کارگزاری و صرافی تجارت کارهای برون مرزی انجام می‌دهند در واقع یک جعبه ابزاری کامل در زمینه بازار سرمایه را درا ختیار مشتریان بانک قرار می‌دهد.
با توجه به گزارش سازمان مدیریت صنعتی بازدهی فروش و سودآوری مطلوب را چگونه ایجاد نمودید.
در سنوات اخیر با برنامه ریزی مدونی که در ایرانیان انجام دادیم و اصلاح پرتفوی شرکت و حرکت بسوی ایجاد صنایع پربازده و دارای بنیاد قوی بحمد الله موفق به جهش سودآوری شرکت شدیم بگونه ای که سود 29 میلیارد تومانی سال مالی 95 به سود 86 میلیارد تومانی سال 96 مبدل شد. اگر بازده اقتصادی پرتفوی قابل معامله نیز مشاهده شود ما شاهد رشد جهشی بازده اقتصادی از 9 برابری در سال 96 نسبت به سال 95 بوده ایم که امیدوارم در صورت تداوم رشد بازار با توجه به یاری هیات مدیره محترم و همت کارکنان تا پایان سال 97 ایرانیان حداقل به میزان 106 میلیارد تومان سود خالص را محقق کنیم و در پرتفوی کوتاه مدت قابل معامله به بازدهی بیش از شاخص کل دست یابد که بحمدالله تا کنون همین‌گونه بوده است. ما در ایرانیان خود را مدام نسبت به سنوات قبل و نسبت به سایر شرکت‌های سرمایه‌گذاری می‌سنجیم و همواره سعی در بهبود روندها و تصمیمات برای دستیابی به بهترین عملکرد مبتنی بر دانش و اطلاعات و پرهیز از هیجان و ورود به معاملات غیر شفاف داریم.
پرتفوی قابل معامله تان شامل چه سهام‌هایی می‌شود؟
خود ایرانیان مستقیما حدود 200 میلیارد تومان پرتفوی کوتاه مدت دارد. باید توجه داشت سهام‌هایی مثل تأمین سرمایه کاردان، بیمه تجارت و ایران کیش که 35 درصد سهام اش را درا ختیار داریم به نوعی بلند مدت محسوب می‌شود چرا که ما در شرکت‌های مزبور نفوذ مدیریتی داریم؛ از سویی با توجه به مدل بازار گردانی که همگام با بازار طراحی کرده ایم و براساس حجم خرید و فروش درخواستی مشتریان انجام می‌شود ، با مقایسه شاخص‌های صنعت مدلی پویا را ایجاد نموده ایم، به طوری‌که بتوان نقدشوندگی برای سهام ایجاد کرد و در عین حال دستکاری در قیمت و روند عادی سهم بوجود نیاید. هدف اصلی کمک به روند صعودی سهام و جلوگیری از بروز حباب و حفره قیمتی در سهم است.
آیا با این مساله که شرکت‌ها به ویژه بانک‌ها از شرکت‌های ابزاری استفاده کنند، موافقید؟ در مورد واگذاری دارایی‌ها و سهام چطور؟
در صنایعی که با تعدد وتکثر نهادها و شرکت‌های بالغ مواجه هستیم بنظرم لزومی در تاسیس شرکت‌های ابزاری نیست؛ اما در صنعت بانکداری با تاسیس و به کارگیری شرکت‌های ابزاری موافقم چراکه بانک با در اختیار داشتن شرکت‌های ابزاری می‌تواند انتظارات مشتریان خود را برآورده کند. البته با توجه به این که بازار سرمایه ما بخش نوپایی هست به نظر همچنان جا برای افزوده شدن نهادها و ابزارهای مالی وجود دارد؛ چراکه با عنایت به شرایط اقتصادی و توان بازیگران خصوصی تعداد موسسات و شرکت‌هایی که دارای سابقه طولانی، رزومه درخشان، توان مالی بالا و استقلال را همگی یکجا داشته باشد بسیار محدود است. از طرفی چون اقتصاد ایران نیز بانک محور است و به عبارت دیگر بانک‌ها نقش پررنگی در اقتصاد ما دارند چرا که سرمایه زیادی در اختیار بانک‌ها است؛ مهم است که نهادهای ابزاری مرتبط با فعالیت مالی و واسطه گری مالی نیز دراختیار بانک‌ها قرار داشته باشد. بنابراین خیلی واضح است که بنده نیز درباره واگذاری دارایی‌ها مثل املاک و سهام غیرمرتبط با کسب و کار اصلی بانک مثل صنعت سیمان، خودروسازی و ... هیچ مخالفتی ندارم و اتفاقا موافق واگذاری کامل این دست سرمایه‌گذاری بانک‌ها هستم. البته باید اشاره کنم در این مسیر ظرفیت جذب این سرمایه‌گذاری‌ها توسط بخش غیر بانکی نیز باید وجود داشته باشد چرا که مثلا درباره خصوصی کردن اموال دولتی مثل پتروشیمی‌ها که به بخش خصوصی واگذار شد مطابق گزارشاتی که نهادهای رسمی نظیر مرکز پژوهش‌های مجلس مشاهده می‌کنم و یا در بیانات مقامات اجرایی کشور می‌شنویم، مشاهده می‌کنیم که این کار به بهبود عملکرد کمکی نکرد و در عین حال هزینه‌ها افزایش یافت و شفافیت هم کم شد. لذا در می‌یابیم که خصوصی سازی کارآمد نبوده است و چنانچه ظرفیت جذب وجود نداشته باشد، این واگذاری‌ها ممکن است منجر به ضرر ذی نفعان و از بین رفتن بیت المال شود.
در مورد عرضه سهام شرکت ایرانیان چه برنامه ای دارید؟
درج و عرضه سهام شرکت ایرانیا ن نیز جزو برنامه‌های شرکت است، که البته باید در اولویت‌های سهامدار اصلی یعنی بانک تجارت آنرا جستجو نمود. بنده معتقدم شرکت سرمایه‌گذاری ایرانیان با داشتن دارایی‌هایی ارزشمند ، چنانچه به صورت مجزا سهامش عرضه شود می‌تواند خواهان بسیاری در بازار سرمایه داشته باشد.
در خصوص حاکمیت شرکتی چه اقداماتی انجام می‌دهید؟
از جمله کارها در این زمینه رصد گزارش دهی عملکرد شرکت‌ها به صورت دوره ای است به طوری که در این باره نشست‌هایی با اعضای هیات مدیره شرکت‌ها برگزار می‌کنیم و در این باره آنها توضیح می‌دهند و گاها نقد یا توصیه و یا حتی راهنمایی و کمک می‌کنیم تا بتوانند به صورت دقیق تری گزارش عملکرد و بودجه را در بازار (سامانه کدال) منتشرکنند. در عین حال راهنمایی می‌کنیم تا بودجه واقع گرایانه‌ای را به بازار ارائه دهند و در عین حال به گونه ای باشد که تلاش و فعالیت شرکت‌ها دیده شود.از طرفی به گونه ای مجامع به‌طور خاص و در رویه معمول شرکت به‌طور کلی و در عمل می‌کنیم که به سهامداران خرد فشار وارد نشود برای مثال حتما پرداخت سود سهامداران خرد در اولویت است و حتی در برخی موارد ایرانیان سود سنواتی خود را دریافت نکرده در حالی‌که به سایر سهامداران و خصوصا سهامداران خرد مبالغ پرداخت شده است. ایرانیان نگاه صیانتی و حمایتی از سهام کنترلی خود را داشته است.
چه میزان از الگوریتم تریدینگ استفاده می‌کنید؟
با توجه به اینکه معاملات الگوریتمی جزو پدیده‌های جدید و نو در بازار سرمایه است همچنین از دانش روز ، تکنیک‌های ریاضی هوش مصنوعی و آی.تی بهره می‌برد از این رو ایرانیان هم قرار است در آینده از این روش استفاده کند. به طوری که در حال حاضر از منطق بنیادین این روش برای بازار گردانی سهام استفاده می‌کند به طوری که براساس قیمت‌های نسبی برای شرکت‌های فعال و با توجه به عوامل موثر، به قیمت تعادلی دست می‌یابد. اما درآینده در نظر داریم تا این کار را در قالب هوش مصنوعی به شکل یک برنامه کامپیوتری انجام دهیم.
نظر شما درباره استفاده از این روش معاملاتی چیست؟ چه میزان می‌تواند در رشد و رونق معاملات بازار سهام تاثیر داشته باشد؟
مزیتی که دارد دخالت انسان و محدودیت‌ها کاهش و تعداد تراکنش‌ها افزایش می‌یابد. البته باید در این مسیر نظارت نهاد ناظر هم صورت گیرد . چراکه با توجه به گزارشات اخیری که در باره اختلال در سامانه معاملات منتشر شد؛ بایستی توجه ویژه‌ای به فراهم آوردن زیر ساخت‌های مناسب در حوزه آی.تی صورت گیرد.
چشم انداز بازار سهام را در ماه پایانی و سال ۹۸ چگونه ارزیابی می‌کنید؟
به نظر بنده بازار در ماه پایانی تحت تاثیر گزارشات بهمن ماه شرکت‌ها، نرخ ارز و میزان فروش حقوقی‌های بازار است. گزارشات بهمن ماه عمده شرکت‌ها نسبتا خوب بوده و نشان از عدم مشکل در فروش داخلی و صادراتی آنها دارد که این می‌تواند سیگنال خوبی به بازار بدهد. نرخ ارز نیز بواسطه تقاضا برای ارز مسافرتی افزایش داشته که این نیز بر بازار تاثیر مثبتی خواهد داشت. برآیند این دو عامل با میزان فروش حقوقی‌ها می‌تواند تعیین کننده جهت بازار باشد. برای سال آینده به نظر می‌رسد در ابتدای سال گزارشات ماهانه اسفند ماه شرکت‌ها و بعد از آن گزارشات حسابرسی نشده صورت‌های مالی می‌تواند نقش اساسی در تعیین جهت بازار ایفا نماید در کنار این گزارشات، گزارش تفسیری مدیریت شرکت‌ها که متاثر از وضعیت موجود و آتی است به خاطر نقشی که در بودجه سال آتی ایفا می‌کند می‌تواند برای سهامداران و بازار تعیین کننده مسیر باشد. وضعیت اقتصاد جهانی در سال آتی نیز بی تاثیر بر بازار نمی باشد. بهبود تجارت خارجی چین می‌تواند به صعودی شدن نفت و سایر کامودیتی‌ها کمک نماید و مهمتر از آن کاهش جنگ تجاری چین و آمریکا می‌تواند برای اقتصاد جهانی و بازار ما امید بخش باشد. کماکان سایه اوضاع سیاست خارجی بر بازار سرمایه و به طور کلی اقتصاد کشور حاکم است. متغیر‌های اصلی اقتصاد کشور به شدت تحت تاثیر این اوضاع بوده و می‌تواند نقش اصلی در چشم انداز وضعیت بازار در سال آتی ایفا نماید.
در مورد اتفاقات صنعت بانکی چه نظری دارید و چالش‌ها و فرصت‌های این صنعت را برای سهامداران چگونه ارزیابی می‌کنید؟
به نظر می‌رسد با تغییراتی که در مدیریت بانک مرکزی رخ داد باید منتظر خروج بانک‌ها از برخی بی نظمی‌ها و سروسامان یافتن اوضاع آشفته برخی از این بانک‌ها باشیم که این اتفاق ممکن است با توجه به اوضاح بحرانی این صنعت در سال‌های گذشته قدری به طول بیانجامد. با این حال به نظر می‌رسد به دلایل زیر شاهد ادامه اقبال به این صنعت در سال آتی خواهیم بود.
* مثبت بودن تراز ارزی برخی بانک‌ها و اثر مثبت آن در صورت بالاتر بودن هرچه بیشتر نرخ تسعیر نسبت به نرخ ترازنامه
* کاهش هزینه پول. کماکان شاهد کاهش این هزینه برای بانک‌ها هستیم و دلیل عمده آن نیز عمل به قوانین و مقرارت نهاد ناظر پولی است.
* احتمال تجدید ارزیابی و افزایش سرمایه برای برخی بانک‌ها
* جهش تورم که با توجه به دارایی محور بودن این بانک‌ها می‌تواند اثر مطلوب خود را با یک وقفه زمانی بگذارد
* خروج از بنگاهداری. فروش دارایی‌ها به عنوان عاملی است که به موجب آن بانک‌ها را قادر می‌سازد که با پوشش بخشی ازهزینه‌های جاری خود، از شرایط مناسبی برخوردار شوند.
همچنین صنعت بانکداری یکی از صنایع برتر بازار سرمایه است به طوری که سهامداران و فعالان بازار با این صنعت آشنا هستند و در معاملات آنها جای ویژه ای دارد . از طرفی با توجه به اینکه اقتصاد ما بانک محور است ازا ین رو این صنعت نقش مهمی در اقتصاد بازی می‌کند. در عین حال به باور من ، فرصت برای سهامداران براساس تصمیمات نهاد ناظر و بانک مرکزی و وزارت اقتصاد می‌تواند روی دهد؛ به صورتی که تصمیات درستی اتخاذ شود که مبنی بر اصلاح این صنعت باشد و به گونه‌ای که دارایی بانک صدمه نخورد .البته باید به سود عملیاتی بانک‌ها که حاصل از سود سپرده و وام دهی است توجه لازم شود تا دچار تهدید نشود. البته تاکنون با توجه به شرایط کنونی این مهم در صورت‌های مالی دیده نشده است. اما امیدوارم که با کمک دولت قانون‌گذاران و نهاد ناظر به این صنعت کمک شود تا سود عملیاتی بانک‌ها احیا شود.
به عنوان بازوی بانک تجارت چه برنامه ای برای شرکت‌هایی که در زمره فعالیت هستند، دارید؟
با توجه به گزارشاتی که منتشر شد، شرکت‌ها از پتانسیل خوبی برخوردارند ما در تلاشیم تا به آنها کمک کنیم تا به سودآوری بیش از پیش دست یابند. البته باید بگویم که خبرهای خوشی در راه است که در سال 98 محقق می‌شود وقرار است سود اوری بیش از گذشته با شتاب بیشتری صورت گیرد. همچنین قرار است با بهره بردای شرکت‌های غیر بورسی که به دوره بلوغ رسیده اند، این مساله را شتاب دهیم.
- فرحناز سپهری-خبرنگار
- شماره ۲۹۴ هفته نامه اطلاعات بورس- صفحه ۹
نظر شما