تأمین مالی شرکت‌ها و پروژه‌های بزرگ در دنیا از طریق از بازار سرمایه انجام می‌شود چرا که عملا منابع کوتاه مدت بانک‌ها از نظر سررسید مطابقت لازم را با نیاز پروژه‌های بزرگ ندارند. البته این مهم در کشور ما شکل نگرفته است و بازار سرمایه ایران با وجود پیشرفت‌های سال‌های اخیر از جمله توسعه بازار، پذیرش شرکت‌های جدید و نهادسازی‌هایی که در آن انجام شده، در حوزه تأمین مالی چندان موفق نبوده و سهم تأمین مالی از طریق بازار سرمایه همواره بسیار کمتر از نظام بانکی کشور بوده و رشد چندانی نداشته است. البته کاستی‌های بازار سرمایه در این بین را نباید نادیده گرفت اما یکی از دلایل عدم رشد حوزه تأمین مالی مربوط به محیط اقتصاد کلان، ساختار اقتصاد دولتی و ساختار پیچیده تصمیم گیری‌هاست، از سوی دیگر نرخ‌گذاری‌هایی که اتفاق می‌افتد، عملا اجازه نمی‌دهد بازار سرمایه به شکل متعارف خود در دنیا بروز پیدا کند.
دیدگاه به بازار سرمایه ایران عمدتا کارکرد معاملاتی است، گویی این بازار برای معاملات سهام ساخته شده، در حالی که هدف نهایی بازار سرمایه کمک به حوزه تأمین مالی است. باوجود اقدامات مثبتی که تا کنون انجام شده به نظر می‌رسد برای اینکه بتوانیم از این بازار به عنوان یک سازوکار تأمین مالی استفاده کنیم باید قدم‌های زیادی برداشت. بازار بدهی بازار بزرگی نیست و در سال‌های اخیر شکل گرفته است. در ابتدای امر شرکت‌های بخش خصوصی از این بازار بهره برده و پس از آن دولت نیز به آن پا نهاد. اما طبق یک تئوری اقتصادی از هرجا دولت وارد بازارهای مالی شود طبیعتا با توجه به قدرتی که دارد جایگزین بخش خصوصی می‌شود چون دولت می‌تواند نرخ‌های بالاتری را پرداخت کند و عملا بخش بزرگ بازار را استفاده می‌کند. همین اتفاق نیز در بازار تأمین مالی ایران رخ داد یعنی بازار با حضور شرکت‌های خصوصی شکل گرفت. اما در دوسال گذشته بیش از ۸۰ درصد سهم بازار به کام دولت تمام شد. به نظر می‌رسد در سال‌های آینده بخصوص سال ۹۸ طبق نیاز دولت به تأمین مالی احتمالا حضور دولت در بازار بدهی پررنگ خواهد بود و قطعا برای ایجاد جذابیت در اوراق، نرخ‌ها را افزایش می‌دهد و این افزایش نرخ باز هم موجب کوچک‌تر شدن بیش از پیش سهم بخش خصوصی در بازار تأمین مالی می‌شود.
- علی سنگینیان- رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه گذاری اتاق بازرگانی تهران
- شماره ۲۹۳ هفته نامه اطلاعات بورس - صفحه ۲
نظر شما