تأمین مالی ۲۸۰ هزار میلیاردی از بورس

با تصویب قانون بازار اوراق بهادار در آذرماه 1384 و قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی در سال 1388، زمینة طراحی ابزارهای جدید مالی در بازار سرمایه ایران فراهم شد. اوراق اجاره، اوراق مرابحه و سایر انواع صکوک از جمله ابزارهای جدید در بازار سرمایه ایران پس از تصویب این قانون‎ها هستند. استفاده از ابزارهای بازار بدهی یکی از مهم‌ترین روش‌های تأمین مالی در کشور‌های توسعه یافته است و در اقتصاد ایران که در گذشته متکی به منابع و تسهیلات بانکی بوده در سال‌های اخیر جایگاه مناسبی در تأمین مالی بنگاه‌ها و دولت پیدا کرده است. اوراق بهادار اسلامی صکوک متناسب با نیازهای مالی جوامع اسلامی طراحی شده است و شرکت ماهان در بهمن 1389 اولین صکوک اجاره را به مبلغ 291 میلیارد ریال منتشر و بعد از آن، بانک سامان و مدیریت سرمایه‌گذاری امید دو ناشری بوده‌اند که از این ابزار جهت تأمین مالی استفاده کرده‌اند.
از سال 89 تاکنون 67 مورد انواع مختلف اوراق اجاره، مرابحه و منفعت از سوی بنگاه‌های اقتصادی و دولت منتشر شده است که از این 67 مورد اوراق منتشره، 45 مورد اوراق اجاره، 16 اوراق مرابحه، 4 منفعت، یک سفارش ساخت و یک رهنی بوده است. وزارت امور اقتصادی و دارایی به نمایندگی از دولت 9 مورد اوراق مختلف اجاره مرابحه و منفعت در سال‌های 94 تا 96 منتشر کرده است که میزان تأمین مالی دولت از این انواع اوراق‌ها بالغ بر 13.634 میلیارد تومان است شرکت هواپیمایی ماهان نیز یکی از شرکت‌هایی بوده است که بعد از دولت بیشترین استفاده‌کننده از ابزارهای بازار سرمایه در تأمین مالی بوده است.
بیشترین مبلغ اوراق منتشر شده مربوط به وزارت امور اقتصادی و دارایی به نمایندگی از دولت که بیش از 3 هزار میلیارد تومان اوراق منفعت بوده‌است که برای تأمین مالی دولت در اسفند 96 منتشر شده است. اولین اوراق مشارکت در مرداد 1384 توسط شرکت ایران خودرو بالغ بر 100 میلیارد تومان منتشر شده است. تاکنون 33 ناشر از این فرصت تأمین مالی در بازار سرمایه استفاده کرده‌اند که بیشترین حجم اوراق منتشر شده توسط شرکت ملی نفت در سال 1394 به میزان 5 هزار میلیارد تومان بوده و بعد از آن نیز اوراق مشارکت دولت به میزان 4.688 میلیارد تومان جایگاه دوم را دارد.
اوراق اسناد خزانه اسلامی در سال 96 حدود 34.823 میلیارد تومان توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی به نمایندگی از دولت منتشر شده است ضمن آنکه حجم کل تأمین مالی استفاده شده در سال 96 به میزان 63.602 میلیارد تومان بوده است.

اخزا نمره درخشان کارنامه 10 ماهه
بررسی عملکرد 10 ماهه سال 97 در بازار سرمایه نشان می‌دهد که تأمین مالی از این بازار مبلغی بیش از 38.432 میلیارد تومان بوده است که شامل انتشار اوراق اجاره، اوراق سلف موازی استاندارد، اسناد خزانه اسلامی، اوراق مرابحه، اوراق منفعت و اوراق مشارکت بوده است. در این مدت شرکت سرمایه‌گذاری تأمین‌اجتماعی 1.200میلیارد تومان اوراق اجاره منتشر کرده که بیشترین حجم در این حوزه بوده است؛ بعد از آن شرکت توسعه اعتماد مبین با 1000 میلیارد تومان و شرکت مخابرات ایران با 800 میلیارد تومان رتبه‌های دوم و سوم بیشترین حجم تأمین مالی در سال 97 را به خود اختصاص داده‌اند.
در بین اوراق استفاده شده برای تأمین مالی، اسناد خزانه اسلامی با حجم 30.156 میلیارد تومان بیشترین اوراق منتشر شده در بازار بدهی در 10 ماهه سال 97 بوده است که ﺑﺮای ﺗﺄﻣﻴﻦ مالی دوﻟﺖ و ﺑﻪ ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ ﺗﻌﻬﺪ و اﻋﺘﺒﺎر ﻛﺎﻣﻞ آن ﻣﻨﺘﺸﺮ و دارای ﺳﺮرﺳﻴﺪ ﻳﻚ ﺳﺎل و ﻛﻤﺘﺮ است.

• راضیه عموزاد خلیلی-خبرنگار
• شماره ۲۹۲ هفته نامه اطلاعات بورس (ویژه نامه تامین مالی) - صفحه ۷