تأمین منابع مالی لازم برای به اجرا درآوردن و سرانجام رساندن طرح ها و پروژه های مختلف همواره به عنوان یکی از بزرگترین دغدغه ها در این زمینه به شمار می رود. در کشورهای پیشرفته، بازار سرمایه به عنوان اولین و مهم ترین مامن برای تأمین‌مالی واحدهای تجاری و صنعتی به شمار می رود. در حالی که در کشورهای کمتر توسعه یافته و بانک محوری همچون ایران، بخش عمده ای از تأمین‌مالی متکی بر سیستم بانکی است.بازارسرمایه نسبت به بازار پول ریسک بیشتری دارد و اشخاص حقیقی و حقوقی با توجه به اهداف مالی بلندمدت خود، اقدام به سرمایه گذاری در آن می کنند.
در این بازار با توجه به ریسک و بازده صاحبان سرمایه، ابزارهای سرمایه گذاری متنوعی برای جذب بیشتر و موثر منابع وجود دارد.همچنین ابزارهای مختلف موجود در این بازار، از ابزارهای مبتنی بر سرمایه نظیر سهام تا ابزارهای مبتنی بر بدهی مانند اوراق مشارکت همگی به دنبال برآوردن نیازهای سرمایه ای افراد و گسترش این بازار هستند. یکی از مهم ترین این ابزارهای مالی اوراق بدهی است که در انتشار این اوراق ارکان مختلفی وجود دارند که هر کدام کارکردهای خاص خود را ایفا می کنند.
در سال های اخیر نقش بازارسرمایه در تأمین‌مالی بخش های مختلف اقتصادی از طریق انتشار انواع مختلف ابزارهای با درآمد ثابت پررنگ تر شده و در راستای ایفای این نقش، سرمایه گذاران نیز با ریسک های متفاوتی رو به رو بوده اند که یکی از عمده ترین آن ها ریسک نکول است. ریسک نکول بیش از پیش، نیاز به وجود نهاد مالی که سبب کمتر شدن این ریسک می شود را نمایان می سازد. مؤسسات رتبه‌بندی که در واقع مهره مفقوده بازارسرمایه محسوب می شوند.
عدم پرداخت سود میان دوره ای و نکول در بازپرداخت اصل مبلغ در سررسید از مهم ترین نگرانی های سرمایه‌گذاران اوراق بدهی به شمار می رود. تجربه ای که بازار سرمایه ایران نیز از آن بی نصیب نبوده و گاها باعث سلب اعتماد سرمایه گذاران نسبت به این ابزار و بعضی از ارکان اوراق شده است. به ویژه این‌که عدم پرداخت سود اوراق از طرف برخی از ناشرین من جمله چندین شهرداری ، علاوه بر افزودن بر این نگرانی، شائبه عدم توانایی بازپرداخت اصل مبالغ در سررسید را افزایش می دهد و باعث کاهش شدید قیمت بعضی از این اوراق در بازار می شود که به نوبه خود می تواند تبعاتی منفی به بار آورد.
با توجه به این موارد مؤسسات رتبه‌بندی با اجرای فرآیند رتبه‌بندی بر پایه تحلیل های حرفه ای خود، در کنار شفافیت به وجود آمده به تصمیم گیری فعالان بازارسرمایه نیز کمک می کند؛ به گونه ای که بر پایه نتایج فعالیت آن ها ناشر/ بانی اوراق بدهی، متعهد پذیره نویسی، بازارگردان، سرمایه گذاران و... همگی منتفع خواهند شد. همچنین ناشر/ بانی با رتبه اعتباری بالا با هزینه کمتری تأمین‌مالی خواهد کرد.
البته در این روند شرکت های تأمین‌سرمایه با توجه به اهدافی که برای خود ترسیم کرده اند، می توانند قبولی سمت ارکان را بر عهده بگیرند. سرمایه گذاران نیز با توجه به ترجیحات ریسک و بازده اقدام به سرمایه گذاری در اوراق بدهی مورد نظر خود را خواهند کرد. با وجود اطلاعات قیمتی و سایر اطلاعات مورد نیاز برای محاسبه بازده امکان محاسبه آن به مراتب راحت تر از محاسبه ریسک است. خاص آن‌که ریسک معیاری کیفی بوده و کمی سازی و محاسبه آن نیازمند مهارت بالایی است. در مجموع با توجه به سابقه کم بازارسرمایه نسبت به بازار پول و رشد سریع آن در سال های اخیر و نظر به این که ريسک يکي از عناصر پايه‌اي موثر بر رفتار مالي است، امروزه وجود مؤسسات رتبه‌بندی اعتباری برای رتبه‌بندی اعتباری اوراق بدهی، رتبه‌بندی وام بانكی و به طور کلی افزایش تأمین‌مالی در بستر بازارسرمایه و تعمیق این بازار بیش از پیش در نظام مالی کشور احساس می شود.
شماره ۲۴۷ هفته نامه بورس - صفحه۱۵
نظر شما