نمره قبولی بورس از پذیرش شرکت‌ها

فهرست وعده‌ها

مدیران شرکت بورس در گزارش فعالیت و وضع عمومی شرکت برای سال مالی منتهی به 30 اسفند 95 اقدامات هدف‌گذاری شده سال 96 را با عنوان برنامه‌های توسعه‌ای جهت اجرا به معاونت‌های ناشران و اعضا، توسعه،پشتیبانی، بازارو حوزه مدیریت و هیأت مدیره تکلیف و در سامانه کدال منتشر کردند که عناوین کلی آن درقالب خبری روزهای پایانی سال 95 به نقل از حسن قالیباف اصل مدیرعامل بورس تهران از طریق روابط عمومی در اختیار رسانه‌ها قرار گرفت. در این اطلاع رسانی مدیرعامل شرکت بورس برای روزهای نیامده اهداف کلان شرکت بورس را برنامه‌ریزی برای ارتقای هرچه بیشتر نقدشوندگی، شفافیت، ابزارهای جدید، تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی و ارتقای سهم بازار سرمایه از اقتصاد کلان برشمرده وگفته بود؛ بورس تهران به منظور افزایش سهم بازارسرمايه در توليد ناخالص داخلي، رشد و ايفاي نقش بيشتر بازار سرمایه در مجموعه اقتصاد کشور تا پایان سال 96، پذیرش (درج وعرضه) 20 شرکت جدید را در دستور کار دارد.

وی به برنامه‌ریزی بورس تهران برای تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی از طریق اوراق بدهی اشاره و خاطرنشان کرده بود؛ در راستای ارتقای سهم بازار سرمایه در تأمین مالی فعالیت‌های اقتصادی مولد در نظر داریم 20 اوراق بدهی شامل انواع صکوک(استصناع، مرابحه)، گواهی سپرده، مشارکت و غیره را پذیرش کنیم تا با توسعه بازار اوراق بدهي، شرايطي براي سرمايه‌گذاران فراهم شود که بتوانند با توجه به ریسک و بازده اوراق از امكان سرمايه‌گذاري در بورس تهران برخوردار شوند.

مدیر عامل شرکت بورس به تعمیق، گسترش و توسعه بازار سرمایه تاکید داشته و اظهارکرده بود؛ به منظور امکان سرمایه‌گذاری مناسب و متنوع‌تر دارایی‌ها و در نتیجه کاهش ریسک سرمایه‌گذ‌اری، بورس تهران تعداد 10 صندوق قابل معامله در بورس و صندوق پروژه‌ای و زمین و ساختمان را در سال 96 پذیرش می‌کند. قالیباف در برشماری برنامه‌ها یکی از وظایف بورس تهران براساس اساسنامه را نظارت بر اعضاء و کارگزاران دانسته و خبراز آن داده بود که سال آینده که حال تبدیل به سال گذشته شده 550 بازدید از دفاتر کارگزاری صورت می‌گیرد.

«ارتقای سامانه معاملات و اجرای قرارداد با شرکت ATOS که در سال 95 امضا شده جزو برنامه‌های بورس تهران است.» همانی که وقتی پیگیری آخرین وضعیت‌اش سوژه هفته نامه شد مسئولان سکوت سنگینی کرده و سئوالات را بی پاسخ گذاشتند.

قالیباف اصل در این متن لیست برنامه‌ها را اینچنین بسته بود؛ توسعه بازار قراردادهای اختیار معامله وارتقای زیر ساخت‌های مربوط به آن و امکان دسترسی مستقیم به این بازار، افزایش نقدشوندگی، تهیه گزارش‌های امکان‌سنجی، راه‌اندازی محصولات جدید برای پیشنهاد به سازمان بورس، بازنگری برنامه راهبردی بورس تهران برای 5 سال آتی و استقرار در ساختمان جدید بورس از دیگر محور‌های اصلی اهداف کلان بورس تهران در سال 96 است.

رقم‌های نیمه محقق شده

حال فرصت یک‌ساله بورس به پایان رسیده و ناگفته پیداست که برخی از این برنامه‌ها چون استقرار درساختمان جدید و ارتقای سامانه معاملات به نتیجه نرسیده و یا حتی درمواردی چون پذیرش شرکت‌ها که می‌توان به «های‌وب»، «تأمین سرمایه امید» و «برکت» اشاره کرد، تبعات منفی هم داشته است. همچنین در بیلان کاری شرکت بورس طبق برنامه‌های اعلام شده پذیرش 15 شرکت جدید و 5 شرکت انتقالی از فرابورس مدنظر بوده که از این رقم پذیرش 8 شرکت جدید محقق شده، پذیرش 20 اوراق بدهی از دیگر اهداف شرکت بورس بوده که پذیرش 10 اوراق بدهی به نتیجه رسیده و پذیرش 10 صندوق (قابل معامله، پروژه‌ای زمین و ساختمان) نیز در دستور کار قرارداشته که تنها2 صندوق پذیرش شده است.

امنیت سرمایه‌گذاری، هر روز بدتر از دیروز

«با نگاهی به مقالات سه سال اخیر در خصوص (ارزیابی سالی که گذشت و پیش‌بینی اوضاع بازار سرمایه در سال آینده)،عمده مطالب مقالات، به ناکارآمدی‌ها و مشکلات ساختاری در هر دو حوزه اصلی ماموریت بازار سرمایه یعنی تأمین مالی مناسب بنگاه‌های اقتصادی و امنیت سرمایه‌گذاری اشاره داشتند.» سیدحمید میرمعینی، کارشناس بازارسرمایه در توضیح این نتیجه بدست آمده گفت: مشکلاتی مانند عدم توانایی در ایجاد جذابیت لازم برای ورود شرکت‌های جدید به بورس، عدم توانایی در تأمین مالی مناسب و به موقع طرح‌ها و پروژه‌های شرکت‌های پذیرفته شده، عدم توانایی در ایجاد امنیت سرمایه‌گذاری، امنیت تقارن اطلاعاتی، امنیت شفافیت اطلاعاتی، امنیت نقدشوندگی مناسب، امنیت ثبات در قوانین و تصمیم گیری‌ها و امنیت طراحی ابزارهای مدیریت ریسک، از جمله مشکلاتی بوده اند که هر ساله به آن‌ها اشاره شده و کاملا هم مشخص هستند.

وی با این انتقاد که چرا عزم جدی برای رفع مسائل عدیده بازار سرمایه وجود ندارد، با رد پارامترشاخص برای ارزیابی مثبت عملکرد بورس اظهارداشت: سال 96هم، نه تنها بدون کسب دستاورد متفاوت، اثرگذار و ماندگار به پایان رسید بلکه می‌توان از آن به‌عنوان یکی از ضعیف‌ترین سال‌های اثرگذاری بورس بر اقتصاد یاد کرد. البته اگرچه به زعم مسئولان بورس، شاخص توانسته قله‌های جدیدی را فتح کند اما بیشتر کارشناسان نیک می‌دانند اولا این شاخص حتی نمایانگر مناسبی برای نشان دادن اوضاع بازار سهام نیست دوما این شاخص به شدت مدیریت و کنترل می‌شود و سوم اینکه سایر شاخص‌های نشان دهنده عملکرد بازار(شاخص گردش معاملات، شاخص تأمین مالی، شاخص ارزش بازار به تولید ناخالص داخلی و...) نشان‌دهنده عملکرد ضعیف در سال 96 هستند و چهارم اینکه اگر هم رشد شاخص را علامت مثبتی از بهبود بازار در سال 96 تلقی کنیم این رشد مقطعی و اندک صرفا به دلایل بیرونی از جمله افزایش قیمت‌های جهانی و همچنین افزایش نرخ دلار رخ داده است.

میرمعینی روزهای خوبی را برای بازار سرمایه پیش‌بینی نکرده و اظهار داشت: برای سال 97 هم به مانند سال‌های قبل هیچ چشم اندازروشن و برنامه قابل اعتنایی وجود ندارد. برنامه‌ای که بتوان با آن هم از اوضاع نابسامان بازار سرمایه با کمترین آسیب خارج و هم به‌عنوان یکی از ابزارهای اثر‌گذار در هدایت نقدینگی به سمت فعالیت‌های مولد از آن بهره مند شد. متاسفانه جایگاه بازار سرمایه در نزد سرمایه‌گذاران و حتی مسئولان اقتصادی، روز به روز در حال تنزل است و به همین دلیل در هیچ‌ یک از ملاحظات، محاسبات و تصمیمات اقتصادی، رد پایی از در نظر گرفتن شرایط و حال و روز بازار سرمایه دیده نمی‌شود صرفا در سال‌های اخیر از آن به‌عنوان محل فروش اوراق بدهی استفاده شده است. به نظر می‌رسد سال 97، چه به لحاظ بازار سفته بازی(ثانویه) و چه به لحاظ نیل به ماموریت‌های اصلی، سال بسیار سختی باشد که در صورت بروزرخدادهای بیرونی ناخوشایند همانند خروج آمریکا از برجام و یا افزایش تنش‌های منطقه‌ای و همچنین تداوم سیاست‌گذاری‌های اشتباه اقتصادی، بازار سرمایه با بحران جدی‌تری روبه رو شود.

عرضه با چاشنی حاشیه

محمد کفاش، مدیرعامل کارگزاری خبرگان سهام تحلیل خود را با این عنوان که اقتصاد ایران در سال 96 سالی پر تلاطم را پشت سرگذاشت‌، آغاز کرد و گفت: عوامل کلان اقتصادی چون نرخ سود، نرخ ارز، قیمت نفت، قیمت‌های جهانی مواد اولیه و غیره تغییر قابل توجهی به خود دیدند و در کنار اتفاقات سیاسی داخلی و خارجی مثل انتخابات ریاست جمهوری، آشوب‌های داخلی، مساله برجام، سیاست‌های ترامپ، تحولات منطقه خاورمیانه و مسائل دیگر سالی پر نوسان را برای اقتصاد رقم زدند در روزهای که گذشت نشانه‌هایی مبنی بر خروج از رکود چند ساله اخیر در شرکت‌های بزرگ مشاهده شد.

وی درخصوص کلیات به دست آمده از تالارشیشه‌ای اظهارداشت: ارزش بازار شرکت‌های پذیرفته شده در بورس با رشد حدود 19 درصدی نسبت به ابتدای سال به رقم 384 هزار میلیارد تومان رسید همچنین میانگین ارزش ماهانه معاملات با تجربه رشد11 درصدی از رقم تقریبی 4500 میلیارد تومانی سال 95 عدد 5000 میلیارد تومان را تجربه ودرمقابل متوسط نسبت P/E شرکت‌های بورسی در سال جاری تغییر محسوسی نداشته و در محدوده عدد 7 نوسان کرد. کفاش درکارنامه کاری شرکت بورس به عرضه اولیه شرکت‌های «به‌پرداخت ملت»،‌ «های وب»، «سرمایه‌گذاری شفا دارو»، «مدیریت صنعت شوینده توسعه صنایع بهشهر»، «تأمین سرمایه امید»، «تولیدی چدن سازان» و «فولاد کاوه جنوب کیش» اشاره و البته تاکید داشت که بعضی از آنها مثل شرکت «های وب» پس از عرضه با حاشیه‌هایی همراه شد.

کفاش در بخش دیگری از رصد عملکرد بورس به‌روز‌رسانی نرم افزار سیستم معاملات و توسعه بازارابزارمشتقه را اقداماتی مثبت برشمرده و گفت: این حرکت مزایایی چون افزایش تعداد انجام سفارش‌های خرید و فروش در واحد زمان، کاهش احتمال اختلال در سیستم معاملات و بهبود قابلیت سیستم در اعمال محدودیت‌های اعتباری برای کارگزاران را به همراه داشت،توسعه بازارابزارمشتقه نیز مفید بود که در مورد اوراق اختیار معامله و اوراق اختیار فروش تبعی کاملا به چشم آمد. وی تاکید داشت: هرچند اقدامات فوق تاثیرات مثبتی بر بازار سرمایه داشت اما با شرایط ایده آل هنوز فاصله زیادی وجود دارد و رسیدن به این هدف همت بیشتر مسئولان را می‌طلبد.

نقطه نظرات یک خطی

درکنار صاحب نظران، فعالان بازار نیز در پاسخ به عملکرد یک ساله بورس نقطه نظراتی را مطرح کردند که از ماحصل آن موارد زیر به دست آمد؛

 پذیرش شرکت‌ها به هر قیمت بدون بررسی کارشناسی کافی.

 ضعف و برخورد سلیقه‌ای ناظر بورس با شرکت‌ها.

 حل نشدن مشکلات سیستم معاملات.

 سفته بازی در برخی از سهام‌.

 ناتوانی مدیریت بورس در دفاع از حقوق سهامداران.

• شماره ۲۴۱ هفته نامه بورس - صفحه ۵