حال سازمان بورس طی دستورالعملی که شرح آن درگزارش شماره 234 هفته نامه بورس آورده شد حق درج شرکت‌های بورسی و فرابورسی را 20 و 5 برابر افزایش داده است، هرچند شاید مدیران برای خود دلایل قابل دفاع داشته باشند اما درخصوص علت این اقدام شفاف سازی صورت نگرفته است. پیگیری چرایی آن که برای ناشران اهمیت بیشتری دارد از فرابورس با زهم بی نتیجه مانده و سازمان هم وعده زمان دیگری را داد به این ترتیب تنها صحبت‌های شرکت بورس در خصوص این مهم بازتاب داده شده است.
زمان و تورم محرک افزایش حق درج
روح ا... حسینی مقدم معاون ناشران واعضای شرکت بورس دربرشماری علت چند برابرشدن سقف حق درج برای شرکت‌های بورسی به عنوان اصلی ترین دلیل این اقدام اشاره کرد و گفت: حق درج در بورس تهران بعد ازحدود 20 سال برای اولین بار تغییر کرد. از دهه 70 تا آبان ماه سال جاری حق درج دو درهزار سرمایه تا سقف 5 میلیون تومان و در زمان تعیین این رقم هم حداقل سرمایه ورود به بورس 100 میلیون تومان بود که دودرهزار سرمایه شان عدد قابل توجهی در آن زمان می‌شد. ثابت ماندن رقم فوق درحالی بود که در سال‌های مختلف حداقل‌های تعیین شده در بورس افزایش پیدا کرد به طوری که الان حداقل سرمایه برای حضور یک شرکت دربورس به بیش از 20 میلیارد تومان رسیده و حتی در سال‌های اخیر شرکت‌های زیرسرمایه 100 میلیارد تومان کمتر به بازار راه پیدا کرده اند درنتیجه لازم بود که حق درج واقعی تر شود با توجه به محاسبات صورت گرفته اگر براساس تورم اعلام شده از سوی بانک مرکزی می خواست حق درج تعیین شود این عدد باید به بیش از 100 میلیون تومان افزایش پیدا می‌کرد، درنهایت پیشنهاد بورس اوراق به سازمان بورس ارائه و با رقم 80 میلیون تومان موافقت شد.20 میلیون تومان هم با توجه به مصوبه شورای عالی بورس از این به بعد سهم سازمان است که پیش از این صفر بود.
افزایش برای کاهش
این مقام مسئول درتالار شیشه‌ای از حق درج به عنوان ابزاری برای تشویق شرکت‌ها یاد کرده اظهارداشت: در بورس‌های دنیا حق درج عاملی انگیزشی برای شرکت‌هاست که بتوانند موارد دستورالعمل پذیرش و افشا را از این منظر پیگیری کنند. در بیشتر بورس‌های دنیا وقتی شرکتی از شفافیت بهتری برخوردار است از محل حق درج سالانه درصدی به آنها تخفیف می‌دهند. مثلا در بورس استانبول شرکت‌های که از حاکمیت شرکتی خوبی برخوردار باشند شامل تخفیف درحق درج می‌شوند.اگر حق درج رقم پایینی باشد نمی توان به عنوان ابزار تشویقی و انگیزشی استفاده کرد تا شرکت‌ها مقررات بازار سرمایه را که درنهایت نفع آن به سهامداران و فعالان بازارمی رسد دقیق‌تر رعایت کنند.
وی تاکید داشت: باید به سازمان بورس پیشنهاد دهیم که امکان تخفیف به شرکت‌های با شفافیت بیشتر میسر شود. حال کسر درصدی از رقم حق درج جدید موثر است که با عدد قبلی ممکن نبود.
یکسان سازی با فرابورس
معاون ناشران واعضاء شرکت بورس علت دیگر اصلاح حق درج را یکسان سازی با فرابورس برشمرد. پیش از این شرکت‌های که درفرابورس پذیرفته می‌شدند طبق مصوبه سال 84 مبلغ 20 میلیون تومان حق درج پرداخت می‌کردند این درحالی بود که شرکت‌های بورسی با معافیت مالیاتی دو برابری و برخورداری اعتبار بیشتر نسبت به شرکت‌های فرابورسی یک چهارم نسبت به فرابورسی‌ها حق درج می‌دادند که با صلاحدید سازمان یک سان شده است.
ساختار درآمدی بورس‌ها یکی دیگر ازحلقه‌های زنجیر افزایش حق درج درتحلیل حسینی مقدم بودکه دراین باره اعلام داشت: بورس سهامی عام است پس باید ابزارهای را برای کسب سود سهامداران خود فراهم کند. درحال حاضر سهامداران ازچند محل درآمدی این شرکت منتفع می‌شوند، یکی از آنها کارمزد معاملات است که با توجه به شرایط رکود ورونق بازار درآمد نوسانی را ایجاد می‌کند، علاوه براینکه با کاهش 20 تا 25 درصدی کارمزد معاملات سهم شرکت بورس، سازمان و سپرده‌گذاری کم شد لازم بود درجهت پایدارسازی درآمد بورس تدابیری اندیشده شود که یک منشاء آن حق درج سالانه است.
درآمد برای خدمت بیشتر
پس از برشماری دلایل چند برابرشدن حق درج نوبت به بررسی چرایی این اقدام که سوال ناشران و عده‌ای از فعالان بازار است رسید. با توجه به شنیده‌ها سازمان پس ازابلاغ این بخشنامه الزام خاصی رابرای ارائه خدمات بیشتر برای بورس و فرابورس درنظر نگرفته است. معاون ناشران واعضای شرکت بورس درپاسخ به اقدامات صورت گرفته پیشین اشاره داشته و افزود: به دنبال تصمیم سازمان حال این سوال به ذهن می‌رسد که بورس‌ها چه خدماتی به ناشران اعطا می‌کنند که درقبال آن باید کارمزد گرفته و دست به اقداماتی چون افزایش حق درج بزنند؟ در چند سال اخیر کارگاه‌های آموزشی، کارگاه‌های باز آموزی مقررات و کارگاه‌های تأمین مقررات برای ناشران به صورت رایگان با حضورکارشناسان بورس، سازمان و شرکت سپرده‌گذاری برگزار شد تا شرکت‌ها با فرآیند تأمین مالی دربورس ومقررات جدید آشنا شوند، از طرفی چالش‌ها و مشکلات شرکت‌های بورسی پیگیری شده که دراین راستا میزصنعت برگزارمی شود، از نتایج این اقدام تهیه گزارش‌های تخصصی برای بازگوی مشکلات با مراجع ذی صلاح، وزارتخانه‌ها و ارگان‌های تصمیم گیرنده و تصمیم ساز بوده تا در راستای مرتفع کردن مسائل آنها اقدام شود. همچنین برای تقویت اعتبار ونشان تجاری شرکت‌ها برنامه‌های به طورجدی پیگیری شده تا بورس به عنوان بازار شفاف بیشتر در دید تصمیم سازان کلان قرار گیرد. باید توجه داشت که تمامی این موارد هزینه بر است.
نعمتی به نام حضور در بورس
حسینی مقدم درواکنش به اینکه برخی ازمدیران اقداماتی چون چند برابرشدن حق درج را درمقابل امتیازهای حضوردربورس چندان مهم نمی دانند، گفت؟ البته بخشی ازامتیازات پذیرفته شده در بورس مادی است مثلا شرکت‌های بورسی براساس تعدادسهام شناور آزاد ازمعافیت حداکثر20 درصدی برخوردار می‌شوند که نفع آن به سهامداران و سرمایه گذاران می‌رسد اما درمقابل بسیاری از امتیازهای بورس هم غیر مادی اند. به عبارت دیگر بورس‌ها کمک می‌کنند که شرکت‌ها سهامشان راحت تر معامله شود، بورس‌ها به افزایش اعتبار شرکت‌ها کمک می‌کنند.ناشران به این قسم ازمزیت‌های بورس هم باید توجه داشته و بیشتر آنها را رصد کنند. اگر بازار توسعه یافته داشته باشیم فقط تأمین مالی و معافیت مالیاتی نیست بلکه می‌توان برای افزایش اعتبارشرکت‌ها همکاری کرده ونتایج بهتر به دست آورد.
وی تاکید داشت: اگر ناشران به دنبال مطرح شدن در سطح بین الملل به عنوان شرکتی شفاف هستند امتیازهای بورس بیشتر از معافیت مالیاتی و مواردی از این دست به آنها کمک خواهدکرد.
هزینه امتیاز
علی عباس کریمی، سرپرست معاونت تحقیق وتوسعه بورس نیز ثابت ماندن نرخ حق درج طی سال‌ها را عامل تغییر آن ذکر کرده وگفت: نرخ سقف حق درج سال‌ها 5 میلیون تومان بود تا اینکه با پیشنهاداتی سازمان تصمیم به افزایش آن گرفت ودر مقابل کارمزد معاملات کاهش یافت. وی در واکنش به این انتقاد که کاهش کارمزد معاملات رقم چندان قابل توجهی نیست که بتوان آن را درمقابل 20 و 5 برابر شدن سقف حق درج در بورس و فرابورس گذاشت، گفت: با کنارهم قراردادن آمارمتوجه خواهید شد که چون کارمزد معاملات ازمنابع اصلی درآمدی شرکت بورس است کاهش آن اثرگذاری قابل توجهی خواهد داشت. از سویی حضورناشران دربورس دارای مزایایی است که درمقابل آن باید هزینه‌های را هم پرداخت کنند، هزینه‌های که منبع درآمدی شرکت بورس است.
20 برابرشدن سقف حق درج هرچند ممکن است از نظرتصمیم گیران این اقدام درکناردیگرارقام درشت صورت‌های مالی نمود چندانی نداشته باشد اما چنین رشد یکباره‌ای برای ناشران قابل توجه است.کریمی ضمن اعلام اینکه اگر درطول سال‌ها چند درصدی به این رقم اضافه می‌شد، حال آنقدر به چشم نمی آمدگفت: قبول که درصد تغییرات قابل توجه است ولی چرا مطلق عدد مقایسه نمی‌شود، برای ناشری با ارزش‌های سه چهار هزارمیلیاردی نباید این ارقام مهم باشد.
سرپرست معاونت تحقیق و توسعه بورس در پاسخ به اینکه سازمان درقبال دریافت هزینه بیشتر از شرکت‌ها آیا ارائه خدمات جدیدی را برای شرکت بورس تکلیف کرده گفت: خیر؛ پیش ازاین دستورالعمل به فهرست خدمات بورس که بخشی از آن به قسمت ناشران مربوط می‌شود افزوده شده بود، با این وجود مگرمعافیت مالیاتی خدمت نیست، تأمین مالی خدمت نیست. چراتغییرات این عدد با مزیت‌های که بورس برای ناشران دارد مقایسه نمی شود. به علاوه شرکتی که دربورس پذیرفته شده برای تأمین مالی از بانک‌ها و نهادهای دیگر دراولویت قراردارد. همچنین به دلیل شفافیت، شرکت‌های خارجی برای همکاری با این بورسی‌هاراغب ترند. برای کلیه فعالیت‌هایشان مثل صادرات و غیره هم مفید است.
وی اظهارداشت: بورس که نباید کارخاصی برای شرکت‌ها انجام دهد. مهمترین وظیفه بورس که مربوط به ناشران می‌شود افشای اطلاعات شرکت‌ها و فراهم کردن امکان معاملات شفاف، دقیق و بدون دستکاری سهام آنهاست.از طرفی درمقایسه با بورس‌های دیگرعددی نیست که قابل اعتراض بوده ودارای حرف و حدیث باشد.
شماره ۲۳۵ هفته نامه بورس - صفحه ۵
نظر شما