تأمین مالی از بورس با حداقل ریسک

مقوله تأمین مالی ازجمله مسائل مهم در اقتصاد امروز کشورها است. تأمین مالی به طور مشخص از دو بازار سرمایه و بازار پول انجام می‌شود. بازار بدهی در کنار بازار سهام و بازار اوراق مشتقه از جمله ارکان اصلی بازار سرمایه به حساب می‌آید که هدف آن ایجاد سازوکاری جهت تأمین مالی دولت و بنگاه‌های بزرگ اقتصادی است.

یکی از مهمترین کارکردهای بازار بدهی و به‌ویژه اوراق بدهی دولت، کمک به کشف غیردستوری نرخ بهره بدون ریسک است که در بخش‌های مختلف از بازارهای مالی نقش کلیدی دارد. در اقتصادهای پیشرفته، بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی برای تأمین مالی مخارج خود روی به انتشار اوراق بدهی می‌آورند. این روش در قیاس با استقراض از بانک‌ها روشی جذابتر است. در واقع شرکت‌ها می‌توانند از طریق راهکارهای مختلفی همچون افزایش سرمایه یا انتشار انواع اوراق تأمین مالی نیازهای مالی خود را تأمین و فراهم کنند.البته نرخ جذابتر تأمین مالی و همچنین سهل‌الوصول‌تر بودن دریافت منابع را می‌توان از جمله دلایلی برشمرد که بنگاه‌ها رغبت بیشتری به این نوع تأمین مالی دارند.

در سال‌های گذشته و همزمان با تحریم‌های گسترده‌ای که شبکه بانکی با آن مواجه شد، عملا بانک‌های ایرانی از امکان مراودات مالی با بانک‌های جهانی محروم شده‌اند. تحت این شرایط و همزمان با مشکلات ساختاری بانک‌ها، نقش تأمین مالی شرکت‌ها از طریق بازار سرمایه اهمیت بیشتری پیدا کرد. کشف نرخ تأمین مالی در بازار سرمایه به دلیل اینکه دستوری نبوده و حاصل فرآیند عرضه وتقاضای موجود در بازار بوده، نرخی کاراتر و موثرتر است.

بازار سرمایه با توجه به در اختیار داشتن طیف وسیع و متنوعی از انواع اوراق بدهی توانسته است نقش خوبی در تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی ایفا کند. هم‌اکنون بازار سرمایه ایران پذیرای طیف متنوعی از این ابزارها است. اسناد خزانه اسلامی، اوراق مشارکت، گواهی سپرده، صکوک اجاره، صکوک استصناع، صکوک مرابحه، اوراق رهنی و اوراق منفعت از جمله انواع اوراق بدهی موجود در بازار بدهی ایران هستند.

البته در باب ارزیابی وضعیت تأمین مالی در بورس باید توجه داشت که ارکان و تشکل‌های مربوطه با ایجاد سازوکارهای مطمئن‌تر و منظم‌تر و بررسی عوامل و ریسک‌های مختلف، ریسک تأمین مالی را چه برای سرمایه‌گذار و چه برای سرمایه‌پذیر به حداقل ممکن رسانده‌اند. به عنوان نمونه یکی از انواع ریسک‌هایی که سرمایه‌گذاران با آن مواجه هستند، ریسک نکول یا اعتباری است که از طریق رکن ضامن پوشش داده می‌شود یا ریسک نقدشوندگی که از طریق قراردادن یک بازارگردان برطرف می‌شود.

درواقع این امکان برای سرمایه‌گذاران وجود دارد تا با استفاده از ابزارهای مختلف به پوشش ریسک خود بپردازند. همچنین از سوی دیگر، الزام شرکت‌ها و ارگان‌ها به شفاف‌سازی در ارتباط با فعالیت و دلیل نیازشان به منابع مالی همزمان با الزام به تایید حسابرس معتمد، تصویری روشن و واضح را برای سرمایه‌گذاران پدید می‌آورد تا بتوانند نسبت به ارزیابی تأمین مالی خود اقدام به عمل آورند.

• شماره ۲۲۹ هفته نامه اطلاعات بورس - صفحه ۱۵