"یوروفر" هفته پیش هم هشداری مبنی بر رشد انفجاری واردات از کشورهای جهان سوم مانند ایران، ترکیه و... داده و اعلام کرده است این موضوع موجب شده تا پیشرفت‌ها در زمینه استفاده از ابزارهای دفاعی بازرگانی برای تثبیت صنعت در مقابل دامپینگ چین با خطر مواجه شود چرا که واردات از سایر کشورها، جایگزین واردات از چین شده. این اقدام درواقع زایش دوباره دامپینگ از سوی کشورهای مذکور است. در اعلان این اتحادیه آمده : "هجوم وارداتی در حالی صورت می‌گیرد که بازیگران جهانی در بازار فولاد به منظور مقابله با ظرفیت مازاد تولید فولاد گرد هم می‌آیند. اتحادیه اروپا به عنوان یک بازار باز، از طرف صادرکنندگان ارزان و اغلب دامپینگ غیرمنصفانه مورد هدف قرار گرفته است. این یکی از دلایلی است که«یوروفر» از کمیسیون اروپا قصد دارد ابزارهای دردسترس به منظور دفاع در برابر دامپینگ از جانب سایر کشورها را به کار گیرد."
داستان دامپینگ
تحلیل و درک بیشتر این هشدار، می‌طلبد تعریف روشنی از دامپینگ ارائه شود. دو تعریف پیوسته در این خصوص وجود دارد. نخستین تعریف در شرایطی به وجود می‌آید که قیمت صادراتی یک شرکت تولیدکننده از قیمت فروش داخلی کمتر باشد یا این که فروش صادراتی آن از قیمت تمام شده‌اش پایین‌تر بیاید. در این شرایط زمانی شرکت‌های خارجی بر روی این موضوع حساس می‌شوند که شرکت اقدام‌کننده دامپینگ از یارانه‌های دولتی هم استفاده کرده باشد. حال این سوال مطرح است که دامپینگ چه موقع اتفاق می‌افتد و یک شرکت چه موقع اقدام به دامپینگ می‌کند؟نخستین نکته مهم در رابطه با موضوع حاضر این که اساسا دامپینگ توسط کشورهای ثروتمند انجام می‌شود نه کشورهای در حال توسعه، زیرا این اقدام در کشورهای در حال توسعه موجب فقیرتر شدن آنها می‌شود. کشور ثروتمند زمانی دامپینگ می‌کند که می‌خواهد قدرت رقابت را از یک تولیدکننده رقیب در بازار هدف سلب کند یا این که محصول دپو شده زیادی داشته باشد، در چنین شرایطی برای خالی کردن محصول در انبار و نیز جلوگیری ازکاهش قیمت، در داخل دو راه در نظر گرفته می‌شود: یا همه را به دریا می‌ریزد یا آن را در کشوری دیگر دامپینگ می‌کند، در صورت وجود این شرایط در یک شرکت، عاقلانه‌ترین روش این است که بازرگانی هوشمند اقدام به انجام دامپینگ کند.
جرم یا اتهام به دامپینگ ورق گرم
با توجه به این شاخصه‌ها در بررسی این موضوع، لازم است وضعیت شرکت فولاد مبارکه به عنوان تنها تولیدکننده عمده ورق گرم فولادی رصد شود. در این بررسی باید دید آیا این شرکت شرایط گفته شده در بالا را برای انجام دامپینگ دارد یا خیر؟ در بررسی عرصه بین‌المللی تولید فولاد و رقابت‌ها آمار حکایت از آن دارد که چین حدود 800 میلیون تن فولاد و کشور ایران حدود 10 میلیون تن محصولات فولادی تولید می‌کنند که از این میزان تولید، ایران حدود یک میلیون تن ورق گرم را صادر می‌کند. پس عاقلانه نیست که حجم 800 میلیونی را صرف چنین رقابتی کرد، چرا که معادله نابرابری است. این موضوع مانند جنگ قهرمان بوکس و نوزادی ضعیف است که با کوچکترین مشتی از رینگ بیرون می‌افتد. با این اوصاف اگر چنین کاری انجام شده باشد این شرکت مغز هوشمندی در بازرگانی نداشته است.
تقاضای فراتر از عرضه؛ حذف دامپینگ
یکی دیگر از علل انجام دامپینگ پر شدن انبارهاست که نشان از محصول مازاد دارد. آمار موجود در سایت بورس‌کالای ایران منطبق با زمان بررسی نشان می‌دهد که تقاضا برای این محصول بیشتر از عرضه بوده است. از طرفی دیگر آمار گمرکات کشور حکایت می‌کند که تجار، تولیدکنندگان و مصرف کنندگان صنایع پایین دستی و نیز شرکت فولاد مبارکه به عنوان بزرگترین تولیدکننده جمعا حدود 3 میلیون تن ورق‌های گرم فولادی وارد کرده‌اند که این اقدام نشان‌دهنده نیاز داخلی به این محصول و کمبود آن در کشور است.
صورت‌های مالی شرکت فولاد مبارکه در سایت کدال بورس هم نشان می‌دهد قیمت فروش خارجی فولاد مبارکه ارزان‌تر از فروش داخلی آن بوده که البته جزییات دقیق آن قابل مشاهده نیست. بد نیست همین‌جا اشاره شود اگر صادرات این محصول از طریق بورس کالا انجام شده بود، کمک زیادی به ایجاد شفافیت می‌کرد. اما بررسی‌ها پرده از آن برداشت که ورق گرم فولادی به خارجی‌ها حدود کمتر از 1100 تومان و به متقاضیان داخلی بالای1600 تومان فروخته شده که تحویل آن هم در گمرکات ایران است که حداقل هزینه 20 دلاری به همراه دارد که نشان می‌دهد بیش از 39 درصد ارزان‌تر به خارجی‌ها فروخته شده است. تمامی این نتایج نشان می‌دهد که این اتهام زیاد هم دور از واقعیت نیست که اگر صحت داشته باشد، یارانه‌ها و توانمندی‌های کشور حراج و بی‌جهت به جیب بیگانگان ریخته شده است که قطعا در این صورت مسئولان ذیربط در وزارت صنعت، معدن و تجارت و نیز سازمان بازرسی، گردانندگان فولاد مبارکه را باید مواخذه کنند.
قدرت انحصارگری تولیدکننده بالاست؟
دامپینگ این گونه هم تفسیر می‌شود؛که قدرت انحصار تنها تولیدکننده ورق‌های گرم در کشور بالاست و نظارتی هم برای کاهش قیمت‌ها وجود ندارد. این موضوع موجب شده تا قیمت‌های داخلی آنقدر بالا رود که وقتی با قیمت فروش خارجی مقایسه می‌شود، نمودی از وجود دامپینگ را به خوبی می‌توان مشاهده کرد.
کشوری اقدام به دامپینگ می‌کند که بازاری مستمرداشته باشد، اما ایران از ابتدای سال جاری میلادی کاهش صادرات ورق گرم داشته زیرا به سمت فروش با قیمت‌های جهانی برای تأمین نیاز داخلی رفته، براین اساس نمی‌تواند برای کشورهای هدف بازاری مستمر داشته باشد.مسئولان فولاد مبارکه هرچند چنین اقدامی را تکذیب کردند، اما درعین حال اعلام داشتند در صورت اثبات اتهام هیچ مشکلی وجود ندارد و برای خروج از این ماجرا در نهایت صادرات ورق گرم مخصوصا به اروپا را قطع می‌کنند. اما باید گفت رفع این اتهام به همین سادگی نیست، چرا که جرایم مربوط به این موضوع 5 ساله بوده و به موجب آن تعرفه‌های سنگینی هم به فولاد کشور بسته می‌شود که دامن مدیران آینده را هم خواهد گرفت. از سوی دیگر کشور، بازارهای صادراتی را با هزینه و مشکلات فراوان به دست آورده بنابراین نباید با اشتباه دو مدیر فروش و صادرات شرکت فولاد مبارکه، تجارت بین‌المللی این محصول به خصوص در بازار پر‌سود اروپا از دست رود. اگر نماینده ارشد چنین اشتباهی کند تاسف بزرگتر از دست رفتن اعتبار تجار فولاد ایرانی است، آش نخورده و دهان سوخته.
نیاز داخلی یا شهرت خارجی
اتهام دامپینگ به تجارت ورق گرم درحالی دوباره بر سر زبان‌ها افتاده که سال 2015 تا 2016 این انحراف اقتصادی صورت گرفت و همان زمان با پیگیری‌های مکرر متوقف شد. در واکنش به آنهایی که قطع صادرات به اروپا را مهم نمی‌دانند باید گفت این بازار نتیجه زحمات 20 ساله مدیران قبلی فولاد مبارکه است و نباید با یک اشتباه تجاری چنین بازار خوبی را از دست داد. شنیده‌ها حاکی از آن است که توجیه شرکت فولاد مبارکه برای اتهام دامپینگ، راهی برای مطرح شدن به عنوان مدیر نمونه و نشان دادن توانمندی شرکت به اروپاست. درحالی که دیگر صنایع پایین دستی داخلی نیز به سبب گران فروشی این محصول به تولیدکنندگان داخلی هنوز معترض هستند و از طرفی هم صنایع پایین دستی اروپایی در ارزان فروشی محصول به آنها شکایت دارند.همانطور که در اقتصاد مقاومتی به درون گرایی توجه ویژه شده است و مسئولان وزارت صنایع و حتی مدیران فولاد مبارکه نیز بر اولویت تأمین داخلی تاکید کرده‌اند و با توجه به این که آمار و ارقام به وضوح نشان می‌دهد ورق‌های گرم فولادی به خصوص ورق‌های زیر 3میلیمتر به کمبود شدید در داخل مواجه‌اند، قطعا باید راه و هدف فروش مجتمع‌های فولادی به خصوص شرکت‌های دولتی بر مبنای تأمین نیاز داخل اولویت بندی شود تا هیچ وقت شاهد چنین جنجال‌هایی نباشیم.هرچند این گزارش در اینجا تمام می‌شود، اما پرونده آن برای پاسخگویی مدیران فولاد مبارکه باز است. این که آنها بگویند آیا دامپینگ اتهامی بجاست یا حربه‌ای است برای تضعیف چهره تجاری فولاد ایران. همچنین آنها می‌توانند از این کانال به اعتراض تولیدکنندگان داخلی مبنی بر فروشی گرانتر هم پاسخ دهند.
نظر شما