در روزهای خوب ایران در سال ١٩٧٤ رکورد تولید نفت به 6 میلیون بشکه در روز میرسید. انقلاب، جنگ، سیاست، مدیریت ضعیف و قطعنامهها، همه بخشهایی از آن برگرفتند. امروز تولید نفت ایران ٢,٨ میلیون بشکه است. اگر چارچوب توافق برنامه هستهای، حاصله از مذاکرات موردتحکیم (و تأیید نهایی) قرار گیرد، باید اوضاع را با گشودن بازارهای جدید صادرات (نفت) به حالت اول برگرداند و سرمایهگذاران خارجی را در ساختوساز چهارمین ذخیره نفتی جهان جذب کند.
آژانس بینالمللی انرژی، نماینده کشورهای مصرفکننده نفت بر این عقیده است که تولید نفت ایران میتواند در مدتی کوتاه ٨/٠ میلیون بشکه در روز افزایش یابد. بهای نفت جهانی بعد از این توافق (و در نتیجه) پیشبینی ورود عرضهکنندهای دیگر به بازار نشان از کاهش داشت.
امیدها برای افزایش سریع بازده (نفتی) ایران میتواند نوعی خوش بینی باشد. با آنکه بهلحاظ اقلیمی صلحآمیز مینماید و هزینه تولید در آن نازل است اما مسائل بسیاری هم وجود دارد. تقاضای جهانی کاهش یافته است، عرضهکنندههای دیگر بسیارند، ساختار صنعت نفت ایران عقب مانده و فضای سرمایهگذاری در آن غیردوستانه است.
نظام قطعنامههای جاری که از نوامبر ٢٠١٣ در مراحلی ملایمتر شده، قبلا هم نشتیهایی داشته است. ایران بیش از یک میلیون بشکه در روز صادر میکند، بیشتر به ترکیه، هند، ژاپن، کرهجنوبی و چین که از ٢٠ کشوری هستند که از قطعنامهها مستثنی شدهاند. اما کسان دیگری هم هستند که از معاملات نفت ایران بهره میبرند، دلالان رِند از مدتها قبل، با تغییر پیاپی کشتیها و پرچمهایشان، از عهده دورزدن قطعنامهها برمیآیند.
اما برداشتن قطعنامهها عموما از تحملشان زمان بیشتری میبرد. با آنکه پرزیدنت باراک اوباما، میتواند موقتا محدودیتهای آمریکایی را از اموال و صادرات ایران به حالت تعلیق درآورد اما پایان دائمی قطعنامهها نیاز به تصویب کنگره شدیدا بدبین (آمریکا) دارد. برداشتن قطعنامههای اتحادیه اروپا میتواند سادهتر باشد. اتحادیه اروپا میتواند به محدودیتش در ورود نفت خام ایران که تا قبل از سال ٢٠١٢، هفت میلیون در روز بود خاتمه دهد، محدودیتهای بیمه کشتیرانی را تسهیل کند و به بانکهای ایران اجازه استفاده از نظام انتقال مالی سوئفت را بدهد.
ایران تلاش سختی جهت آمادهسازی میادین (نفتیاش) برای برداشتهشدن قطعنامهها بر خود هموار کرده است، موضوعی که افزایش اخیر ظرفیتش را توجیه میکند. اما بازگرداندن سطح تولید به میزان تولید هریک از سالهای دهه ١٩٧٠ کاری طولانی خواهد بود.
شاید در درازمدت چشمانداز بهتر برای ایران در (صدور) نفت نباشد، اما در سایر هیدروکربنها، ذخیرههای گاز ایران حتی بیشتر و غنیتر از نفت است و این میادین از مخاطرات کمتری هم برخوردارند. اتحادیه اروپا آرزو دارد که وابستگیاش را به گاز روسیه کاهش دهد. چرا این را بهواسطه دوستی قریبالوقوع ایران عملی نکند.
منبع: بورس پرس
نظر شما