چرا نقره دوباره  جذاب شد؟  

نقره در سال‌های اخیر از دو نقش همزمان برخوردار شده است: هم به‌عنوان فلز گران‌بها که نقش ذخیره ارزش دارد و هم به‌عنوان فلزی صنعتی که نقشی کلیدی در فناوری‌ها و تولید دارد. این «دوگانه‌بودن» باعث می‌شود نقره فراتر از کالاهای سنتی سرمایه‌گذاری قرار بگیرد. مشکل اصلی عرضه و تقاضا نیز به نفع آن است. طی چند سال گذشته تقاضای جهانی نقره از عرضه پیشی گرفته و باعث شده بازار با کمبود مواجه شود. به بیان دیگر، نقره نه فقط تحت تأثیر مسائل مالی و پولی است، بلکه بخش بزرگی از مصرف آن به اقتصاد حقیقی، فناوری و صنعت مربوط می‌شود.
از سوی دیگر، نوسان نقره معمولاً بیشتر از طلا است؛ یعنی برای سرمایه‌گذار جذابیت بیشتر اما ریسک بیشتر دارد. وقتی روندهای بنیادی در کنار هم قرار بگیرند، نقره می‌تواند گزینه‌ای خوب برای تنوع سبد و حتی رشد باشد. به‌ویژه اکنون که نرخ بهره واقعی، تورم و سیاست‌های پولی در سطح جهانی در حال تحول‌اند، نقره می‌تواند آن دارایی سختی باشد که بخش‌هایی از بازار به آن بازمی‌گردند.
نقره ویژگی‌های فیزیکی خاصی دارد که آن را برای کاربردهای فناوری بسیار مناسب می‌کند: رسانایی الکتریکی بالا، بازتابی مناسب و خواص ویژه برای کاربردهای صنعتی. در نتیجه، فناوری‌هایی مانند پنل‌های خورشیدی، خودروهای برقی، زیرساخت‌های ۵G، اینترنت اشیاء، مدارات الکترونیکی پیشرفته، همگی مصرف نقره را افزایش داده‌اند. به‌عنوان مثال، گزارش‌ها نشان می‌دهند که در سال ۲۰۲۴ تقاضای صنعتی نقره به رکوردی حدود ۶۸۰ میلیون انس رسید.
در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، نقره یکی از اجزای مهم پنل‌های خورشیدی است و با گسترش نصب نیروگاه‌های خورشیدی، تقاضای آن نیز بالا می‌رود. همچنین در خودروهای برقی، سیستم‌های الکترونیکی، حسگرها و اجزای مدار که به رسانایی بالا نیاز دارند، نقره کاربرد دارد. به‌عبارت دیگر، نقره بخشی از زنجیره فناوری مدرن و اقتصاد سبز شده است. این یعنی سرمایه‌گذاری در نقره فقط به معنای شرط‌بندی روی بازارهای مالی نیست، بلکه به معنای شرط‌بندی روی تغییرات زیرساخت‌های فناوری و انرژی نیز هست.
اگر اقتصاد جهانی به سمت انرژی پاک‌تر، الکترونیکی‌تر و متصل‌تر برود، نقره می‌تواند برنده باشد. در کشورهای صنعتی، دو عامل اصلی باعث شده نقره برای دولت‌ها، صنایع و حتی نهادهای مالی جذاب شود: یکی الزامات فناوری و زیرساخت، و دیگر نقش تنویع دارایی و ذخیره بالقوه. کشورهایی که می‌خواهند در بخش‌های رشد فناوری، انرژی‌های نو، وسایل نقلیه برقی و زیرساخت‌های هوشمند سرمایه‌گذاری کنند، نیاز دارند به مواد اولیه‌ای که فناوری را پیش می‌برند. نقره یکی از آن‌هاست.
از سوی دیگر، در شرایطی که سردرگمی‌هایی در مسیر اقتصادی، مالی وژئوپلیتیک وجود دارد، نقره به‌عنوان فلز سخت به‌عنوان گزینه‌ای برای حفاظت از دارایی مطرح می‌شود. برای کشورها، این ترکیب «فلز صنعتی + فلز سرمایه‌ای» اهمیت دارد. البته مهم است بگوییم که برخلاف طلا، نقره تاکنون نقشی عمده در ذخایر مرکزی بانکی نداشته، اما به‌صورت صنعتی و سرمایه‌ای در کشورهای صنعتی دیده می‌شود.
افزون بر این، برخی کشورهای صنعتی در تلاش‌اند وابستگی خود را به منابع محدود و خارجی کاهش دهند، و نقره به‌عنوان یکی از فلزات استراتژیک در زنجیره فناوری‌های پیشرفته مطرح شده است. این باعث شده تا تقاضای دولتی، صنعتی و تجاری برای نقره افزایش یابد. ارتباط بین طلا و نقره همیشه موضوعی مهم برای تحلیل‌گران بازارهای فلزات بوده است. طلا به‌عنوان «پناهگاه مطمئن» شناخته می‌شود و نقره، علاوه بر این، بار صنعتی نیز دارد. وقتی قیمت طلا افزایشی است، معمولاً توجه سرمایه‌گذاران به فلزات گران‌بها بیشتر می‌شود؛ در چنین شرایطی نقره نیز از این توجه بهره می‌برد، اگرچه ساختار آن متفاوت است. به‌عنوان مثال، در سال ۲۰۲۵ قیمت نقره رشدی قابل ملاحظه داشت و تحلیلگران بازدهی آن را با طلا مقایسه می‌کنند.
با این حال، چون نقره بیش از طلا به تقاضای صنعتی وابسته است، اگر قیمت طلا بالا رود ولی اقتصاد صنعتی ضعیف شود، ممکن است نقره نتواند همگام با طلا رشد کند. نسبت طلا به نقره (gold-silver ratio) نیز شاخصی است که تحلیلگران برای سنجش این رابطه به آن نگاه می‌کنند. وقتی این نسبت به‌شدت بالا می‌رود (مثلاً به بیش از ۹۰ برسد)، برخی تحلیلگران آن را نشانه‌ای از «ارزش‌گذاری پایین نقره نسبت به طلا» می‌دانند و انتظار دارند که نقره بخشی از این فاصله را جبران کند. بنابراین، زمانی که طلا صعودی باشد و چشم‌انداز نرخ بهره و دلار مناسب باشد، نقره نیز می‌تواند از این شرایط سود بالاتری ببرد؛ هرچند نه همیشه به‌صورت مستقیم.

چشم‌انداز رشد نقره در ۵ سال پیش رو
بر پایه آخرین گزارش‌ها، چشم‌انداز نقره در پنج سال آینده از ترکیب چند فاکتور بنیادین تشکیل شده است: تقاضای صنعتی رو به رشد، به‌ویژه در فناوری‌های سبز؛ کمبود عرضه ساختاری؛ و فشارهای سرمایه‌گذاری در دوره‌های بی‌ثباتی اقتصادی و مالی. گزارش‌های ۲۰۲۵ نشان می‌دهند بازار نقره برای پنجمین سال متوالی در کسری عرضه قرار دارد. پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۲۵ عرضه افزایش یابد اما همچنان از تقاضا عقب خواهد ماند و کسری باقی می‌ماند.
از منظر صنعتی، کاربردهای نقره در فناوری، انرژی خورشیدی، خودروهای برقی، الکترونیک و زیرساخت‌ها همچنان روند رو به رشدی دارند. این امر به معنای آن است که حتی اگر تقاضای جواهرات و نقره‌کاری کاهش یابد، بخش صنعتی می‌تواند این کاهش را جبران کند. در بخش سرمایه‌گذاری نیز، با افزایش توجه به فلزات سخت به‌عنوان پوشش در برابر تورم و کاهش نرخ بهره، نقره فرصت‌های جدیدی پیدا کرده است.
اگرچه نوسان بالا خواهد بود، اما پیش‌بینی می‌شود در سناریوی خوشبینانه قیمت نقره تا محدوده ۵۰ دلار به ازای هر اونس یا حتی بالاتر در بازه میان‌مدت پیش برود. البته ریسک‌ها نیز وجود دارد: فرضیه کاهش رشد اقتصادی جهانی، ضعف تقاضای صنعتی، افزایش نرخ بهره یا تقویت دلار آمریکا می‌تواند رشد نقره را مهار کند. بنابراین توصیه می‌شود این فلز هم در ترکیب با سایر دارایی‌ها مورد بررسی قرار گیرد، نه به‌تنهایی. با این حال، به‌عنوان بخشی از پرتفوی یا به‌عنوان گزینه‌ای تکمیلی، نقره در پنج سال آینده می‌تواند از جذابیت بالایی برخوردار باشد.

مهدی سماواتی - کارشناس بازار سرمایه

شماره ۶۱۴ هفته نامه اطلاعات بورس