به گزارش صدای بورس، نگاهی به معاملات در بورس کالای ایران در فاصله اول تیرماه تا ۲۰ مرداد ماه از روندهای متفاوت حاکم بر این بازار حکایت دارد، بطوریکه برخی کالاها با مازاد عرضه و برخی با مازاد تقاضا در این مدت روبهرو هستند.
در حوزه فولاد و مقاطع، در این مدت ۴ میلیون و ۹۸۳ هزار تن محصول عرضه شده و ۳ میلیون و ۱۵۰ هزار تن تقاضا برای آن شکل گرفته است و این در حالی است که در حوزه محصولات پلیمری و سیمانی، میزان تقاضا از عرضهها بالاتر بوده است.
بر اساس آمارهای بورس کالا، میزان عرضه محصولات پلیمری در این مدت ۷۸۴ هزار تن و تقاضا برای این محصولات ۹۸۵ هزار تن بوده و همینطور در حوزه سیمان، میزان عرضهها یک میلیون و ۱۰۰ هزار تن از تقاضا کمتر (۸ میلیون و ۷۷۴ هزار تن) ثبت شده است. در مورد محصولات شیمیایی نیز میزان تقاضا به ۲۹۲ هزار تن رسیده که ۱۵۲ هزار تن از میزان عرضهها کمتر است. بررسی آمارهای بورس کالا اگرچه از مازاد غیرقابل قبولی حکایت ندارد، اما با این حال نشان دهنده معادلات حاکم بر بازارها و شرایط کلی مسلط بر حوزههای مختلف اعم از کلان اقتصادی، موضوع تولید، طرحهای توسعهای و ریسکهای مختلف دارد که در این گزارش به بررسی این موضوعات میپردازیم.
شرایط عدم اطمینان بازارهای کالایی
کشور و حتی فراتر از آن کل منطقه خاورمیانه در شرایط آماده باش قرار دارد و این در حالی است که امیدواریها به ایجاد یک روش مسالمت آمیز نسبت به پیش آمدهای ناشی از تقابل نظامی بین طرفین درگیر کمتر است. به عبارتی سطح نااطمینانی که از مهمترین مولفههای موثر بر بازارهای کالایی است، در حال حاضر بسیار بالاست. در چنین شرایطی، پلهای ارتباطی تامین مواد اولیه از بازارهای مختلف به عنوان عامل موثر بر عرضه بازار (خارج از بورس) با تهدیدهای جدی روبهرو هستند و این در حالی است که طرف تقاضا نیز از این موضوع تاثیر پذیرفته، بطوریکه به نظر میرسد بسیاری از فعالیتهای صنعتی و زیرساختی منتظر روشن شدن ابهامات در حوزه سیاسی هستند.
یکی از فعالان صنایع پایین دستی پتروشیمی، در گفتوگو با اطلاعات بورس با بیان این که نمیشود خریدهای عمده ای انجام داد، چراکه مشخص نیست چه اتفاقاتی در سپهر سیاسی منطقه و کشور رخ خواهد داد، میگوید: آن بخش از مواد اولیه داخلی که خریداری میکنیم با احتیاط بیشتری روبهرو شده، چراکه عملا افزایش موجودی انباری به خصوص برای کالاهای قابل اشتعال مثل محصولات پتروشیمی ریسک بالایی به همراه دارد. از سوی دیگر در مورد تامین مواد اولیه وارداتی نیز به دلایل متعدد از جمله مشکلات ارزی که در دو ماه گذشته تشدید شده و همچنین نگرانی از ترخیص دیرهنگام کالا از گمرک همگی روی بازار اثر منفی بر جای گذاشته است. تولیدکنندهها هم نگرانند که مبادا بروز مجدد جنگ با ریسک حمله به زیرساختها وجود داشته باشد و ترجیح میدهند تولیدات خود را در محدوده قابل اطمینان بازار نگهداری کنند. البته در برخی صنایع همچون سیمان و فولاد این نگرانیها کمتر است، با این حال در حوزه محصولات پتروشیمی احتیاطها افزایش یافته است.
در حوزه سیمان، فعالان حوزه ساخت و ساز با اشاره به افزایش ریسکها با شروع جنگ و افزایش قیمت بیسابقه انواع مصالح ساختمانی و حتی کاهش تعداد کارگرهای ساختمانی از یک سو بهدلیل خارج شدن اتباع و از سوی دیگر کاهش فعالیت کارگران بومی باعث شده تا حدود ۱۵ درصد از پروژههای ساختمانی متوقف شوند. این موضوع باعث کاهش میزان عرضه و بههم خوردن سطح تعادل عرضه و تقاضا شده است که اثر آن بر بازار مصالح ساختمانی از جمله سیمان مشهود است.
ناترازی انرژی و عملکرد شرکتها
قطعی مکرر برق در صنایع تولیدی به خصوص صنایعی مانند فولاد، پتروشیمی و سیمان که بالاترین مصرف انرژی را دارند، مشکل دیگری است که روی بازار این محصولات اثر گذاشته است. به دلیل ماهیت فرآیندهای تولیدی این صنایع، مصرف برق در آنها بسیار بالاست. این صنایع به طور معمول به عنوان صنایع پرمصرف شناخته میشوند و بخش قابل توجهی از مصرف برق کشور را به خود اختصاص میدهند. به عنوان مثال فرآیند تولید فولاد، به ویژه در روش کوره قوس الکتریکی، به شدت به انرژی الکتریکی وابسته است و محدودیتهای اعمال شده در تامین برق برای این صنعت میتواند تا پایان تابستان منجر به کاهش بیشتر تولید و زیانهای اقتصادی شود.
بررسیها نشان میدهند در این صنعت و در بخش کنسانتره سازی ۳۳۷ مگاوات در هر ساعت برق مصرف میشود. در گندله سازی ۴۴۵ مگاوات، در احیای مستقیم آهن اسفنجی ۴۶۸ مگاوات و در ذوب و فولاد سازی مصرف برق به ۳۷۱۷ مگاوات در ساعت میرسد. در بخش مقاطع طویل مانند میلگرد، نبشی و ناودانی نیز مصرف در حدود ۱۷۸ مگاوات برآورد شده است. تولید سیمان نیز از دیگر صنایع پرمصرف انرژی است که مصرف بالای انرژی الکتریکی برای آسیاب کردن مواد اولیه و پخت کلینکر در آن ضروری است. در صنایع پتروشیمی نیز وضعیت مشابهی حاکم است و این در حالی است که این صنایع تامین کننده مواد اولیه سایر صنایع و فعالیتهای زیرساختی در کشور هستند.
به طور کلی آنطور که خبرگزاری سنا اخیرا در گزارشی منتشر کرده است ناترازی انرژی و تعطیلی صنایع و افت ۳۰ درصدی تولید در صنایع فولاد، سیمان و پتروشیمی، زنجیره تولید از معدن تا صادرات را مختل کرده و صادرات غیرنفتی را ۱۲ درصد کاهش داده است.
بر اساس این گزارش صنایع سیمان به تنهایی ۴۰ درصد ظرفیت تولید خود را از دست دادهاند و کارخانهها در نبود گاز به استفاده از مازوت گرانقیمت روی آوردهاند که هزینه تولید را تا ۳۵ درصد افزایش داده است. صادرات به کشورهایی مانند ترکیه و عراق نیز ۳۰ درصد کاهش یافته و دو میلیارد دلار دیگر از منابع ارزی کشور را کاسته است.
همچنین سعید عسگرزاده، دبیر انجمن سنگ آهن نیز در این مورد با اشاره به اهمیت مزیت نسبی در صنعت فولاد میگوید مزیت ایران در فولاد، وجود منابع اولیه و انرژی بوده و نه صرفاً قیمت پایین آن. قطع برق این مزیت را از بین میبرد و میتواند به زنجیره فولاد که طی سالها توسعه یافته و بازار صادراتی تثبیتشده دارد، آسیب جدی بزند. وی تأکید کرده که بیشترین مصرف برق در فولادسازی و بیشترین مصرف گاز در تولید آهن اسفنجی است و هر وقفه در تأمین انرژی، کل زنجیره از کنسانتره تا نورد را دچار اختلال میکند.
بر اساس این گزارش کمبود گاز، بحران برق، آلودگی هوا و سایه سنگین تنشهای ژئوپلیتیکی، اقتصاد ایران را به لبه پرتگاه کشانده است. صنایع سیمان به تنهایی ۴۰ درصد ظرفیت تولید خود را از دست دادهاند و کارخانهها در نبود گاز به استفاده از مازوت گرانقیمت روی آوردهاند که هزینه تولید را تا ۳۵ درصد افزایش داده است. صادرات به کشورهایی مانند ترکیه و عراق نیز ۳۰ درصد کاهش یافته و دو میلیارد دلار دیگر از منابع ارزی کشور را کاسته است.
-
حمزه بهادیوند چگینی - -روزنـامهنـگار
-
شماره ۶۰۱ هفته نامه اطلاعات بورس
نظر شما