به گزارش صدای بورس، آمارهای رسمی بورس انرژی ایران نشان میدهد که معاملات برق در این بازار، بهویژه در بخش انرژیهای تجدیدپذیر، در سال جاری با رشدی محسوس همراه بوده است؛ بهطوری که تنها در پنج ماه نخست سال ۱۴۰۴، ارزش معاملات برق به حدود ۲۹۶ هزار میلیارد ریال و حجم آن به بیش از ۳۵ میلیون مگاواتساعت رسیده است.
این ارقام در مقایسه با مجموع معاملات از آغاز فعالیت بازار برق سبز در سال ۱۳۹۱ تا امروز، که به ۵۴۸ هزار میلیارد ریال و ۲۵۲ میلیون مگاواتساعت رسیده، سهم قابلتوجهی را نشان میدهد. بررسی دیدگاه فعالان صنعتی و مصرفکنندگان بزرگ برق نیز بیانگر آن است که خرید برق سبز نهتنها در کاهش هزینهها مؤثر بوده، بلکه بهعنوان ابزاری برای کاهش خطر قطع برق در دورههای اوج مصرف مورد استفاده قرار گرفته است، بهویژه آنکه تجربه بسیاری از خریداران نشان میدهد کیفیت و استمرار تأمین برق خریداریشده از این مسیر، در ماههای اخیر رضایتبخش بوده است.
آمار معاملات برق سبز و آزاد در بورس انرژی
بازار برق در بورس انرژی کشور ما از سال ۱۳۹۱ با هدف ایجاد شفافیت، رقابتپذیری و تنوعبخشی به منابع تأمین انرژی آغاز به کار کرد و به مرور با اضافهشدن «تابلوی سبز» برای عرضه برق حاصل از نیروگاههای تجدیدپذیر، جایگاه ویژهای در میان مصرفکنندگان صنعتی پیدا کرد. دادههای معاملاتی نشان میدهد که از ابتدای فعالیت این بازار تا ۲۰ مرداد ۱۴۰۴، در مجموع حدود ۲۵۲ میلیون مگاواتساعت برق با ارزشی بالغ بر ۵۴۸ هزار میلیارد ریال دادوستد شده است. نکته قابلتوجه آن است که تنها در پنج ماه نخست امسال، یعنی از ابتدای فروردین تا بیستم مرداد، حدود ۳۵ میلیون مگاواتساعت برق معامله شده که ارزش آن به ۲۹۶ هزار میلیارد ریال رسیده است. این سهم بالا از معاملات، بیانگر رشد حضور صنایع در خرید برق سبز و آزاد برای تأمین پایدار انرژی موردنیاز خود است. افزایش سهم انرژیهای تجدیدپذیر در این معاملات، علاوه بر کمک به کاهش فشار بر شبکه در ساعات اوج مصرف، با ایجاد انگیزههای اقتصادی، صنایع را به سمت سرمایهگذاری مستقیم یا غیرمستقیم در پروژههای نیروگاهی سوق داده است.
مزیتهای خرید برق سبز و آزاد از بورس انرژی برای صنایع
محمد سجاد عرفانی، کارشناس بورس انرژی، درباره نقش خرید برق سبز و برق آزاد از بورس انرژی ایران در کاهش ریسک قطعی برق و بهینهسازی هزینههای انرژی صنایع توضیح داد و گفت: خرید برق سبز به مصرفکننده این امکان را میدهد تا میزان مصرف برق خود را به گونهای مدیریت کند که تحت برنامههای مدیریت مصرف شبکه قرار نگیرد. به عبارت دیگر، برق سبز خریداری شده به عنوان یک منبع مستقل شناخته میشود و این ویژگی موجب کاهش احتمال قطع برق برای صنایع مصرفکننده آن شد.
عرفانی همچنین به مزیتهای مالی خرید برق سبز اشاره و بیان کرد: با خرید این نوع برق، هزینههای مربوط به سوخت نیروگاهی و مابهالتفاوت اجرای مقررات و ماده ۱۶ قانون جهش تولید حذف میشود. این موضوع به صورت مستقیم در کاهش هزینههای عملیاتی صنایع تأثیر گذاشت و میتواند به عنوان انگیزهای برای خرید بیشتر برق سبز عمل کند.
او درباره خرید برق آزاد افزود: این نوع برق نیز به مصرفکننده اجازه میدهد تا از برنامه مدیریت مصرف شبکه معاف شود، اما هزینههای سوخت مابهالتفاوت برق آزاد به میزان ۹۸۱۲ ریال به ازای هر کیلووات ساعت همچنان از مصرفکننده دریافت میشود. به علاوه، هزینههای اجرای مقررات و ماده ۱۶ قانون جهش تولید نیز به مصرفکننده برق آزاد تعلق گرفت، که این مسئله باعث شد هزینه نهایی برق آزاد نسبت به برق سبز کمی بیشتر باشد. به عقیده این کارشناس، صنایع میتوانند با افزایش بهرهوری و کاهش مصرف، این گواهی را دریافت کنند و به میزان آن از قطع برق جلوگیری کنند. همچنین، بر اساس ماده ۴ قانون مانعزدایی صنعت برق، صنایع پرمصرف موظف شدند نیروگاه حرارتی یا خورشیدی احداث کنند تا به میزان تولید خود از برنامه مدیریت مصرف شبکه خارج شوند. او افزود: صنایع میتوانند برق مازاد نیروگاههای خود یا سایر نیروگاهها را خریداری کنند و با این اقدام، علاوه بر تضمین تأمین برق پایدار، از قطع بار احتمالی جلوگیری کنند. اما نکته مهم این است که عدم قطعی برق تنها برای مشترکینی که دارای فیدر اختصاصی هستند، امکانپذیر است و برای سایر مصرفکنندگان، این تضمین وجود ندارد. عرفانی در نهایت تأکید کرد که خرید برق از بورس انرژی، به ویژه برق سبز، نه تنها به صنایع کمک کرد تا ریسکهای تأمین برق خود را کاهش دهند، بلکه باعث شد صنایع به سمت استفاده بهینهتر از انرژی حرکت کنند و با بهرهگیری از گواهی صرفهجویی انرژی، از لحاظ اقتصادی نیز منتفع شوند. این مزایا، به ویژه در شرایط فعلی که قطعی برق در صنایع یک چالش جدی است، اهمیت بیشتری پیدا کرد و بورس انرژی را به یک ابزار کلیدی در مدیریت مصرف و تأمین برق پایدار تبدیل کرد.
رضایت خریداران بزرگ از سرعت و شفافیت معاملات
بررسی تجربه صنایع بزرگ در خرید برق از بورس انرژی نشان میدهد که این مسیر برای بسیاری از خریداران نهتنها مقرونبهصرفه بوده، بلکه به لحاظ عملیاتی نیز رضایت قابلتوجهی ایجاد کرده است. به گفته حمیدرضا صالحی، نایبرئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران، شرکتهایی که در سال گذشته اقدام به خرید برق سبز از این بازار کردهاند، در ارزیابی عملکرد خود بهروشنی از سودآوری و سهولت فرآیند سخن گفتهاند. او توضیح میدهد که برخی صنایع که سال گذشته در حدود ۲۰۰ میلیارد تومان خرید برق داشتهاند، در ادامه این مسیر با افزایش حجم خرید به دو هزار میلیارد تومان، منافع اقتصادی قابلتوجهی به دست آوردهاند. صالحی بیان کرد: در بخش فروش نیز فرآیند تسویهحساب شفاف و سریع انجام میشود و معمولاً حدود ۴۸ ساعت پس از فروش برق، مبالغ به حساب فروشنده واریز میگردد. از منظر اتصال به شبکه نیز خریداران در چارچوب مقررات بورس انرژی با مشکل خاصی مواجه نبودهاند، زیرا وزارت نیرو موظف است برق معاملهشده را مطابق قرارداد تحویل دهد.
او با اشاره به ساختار بازار برق در بورس انرژی توضیح داد: عرضه برق در چند تابلوی مختلف انجام میشود که یکی از آنها «تابلوی سبز» ویژه برق خورشیدی و سایر منابع تجدیدپذیر است. در این تابلو، مقررات با انعطاف بیشتری تدوین شده و امکان معاملات آزادتر فراهم است، درحالیکه در تابلوی مربوط به «تنظیم مقررات بازار» محدودیتها و الزامات بیشتری وجود دارد.
به عقیده این فعال بخش خصوصی، حتی در صورت بروز شرایط خاص مانند کاهش تابش خورشید یا خشکسالی، نحوه محاسبه و تسویه معاملات بر اساس قواعد مشخص این بازار انجام میشود و خریدار و فروشنده با اطمینان از چارچوب حقوقی مشخص، وارد معامله میشوند. این ویژگیها، به گفته او، موجب شده است که بخش قابلتوجهی از صنایع تمایل خود را برای ادامه خرید از بورس انرژی حفظ کنند.
معدنچیان از خرید برق بورس انرژی رضایت دارند
بهرام شکوری، رئیس انجمن مس و رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق ایران، وضعیت خرید برق از بورس انرژی را برای بخش معدن مثبت ارزیابی کرد و گفت: تا کنون هیچ گلهای از طرف معدنکاران مطرح نشده است. به گفته او، شرایط معاملات برق برای صنایع معدنی طبق روال عادی و بدون اختلال پیش میرود و این تجربه موفق، نشاندهنده قابلیت اطمینان بورس انرژی در تأمین برق مورد نیاز این صنایع است. شکوری بر این باور است که استمرار این روند میتواند به توسعه پایدار و بهبود مدیریت مصرف در بخش معدن کمک کند.
نظر مثبت شرکتها به خرید برق سبز
چند شرکت بزرگ که در لیست بیشترین خریداران برق سبز از بورس انرژی قرار دارند، در گفتوگو با خبرنگار ما اعلام کردند که در مصرف این برق با هیچ مشکلی مواجه نشدهاند. آنها تأکید کردند که از زمان خرید برق سبز، قطعی قابل توجهی نداشتهاند و این موضوع باعث شده روند تولید و فعالیتهایشان با اختلال مواجه نشود. یکی از این شرکتها بیان کرد که خرید برق سبز از بورس انرژی به آنها اطمینان داده است که میتوانند نیاز برق خود را به شکلی پایدار و مطمئن تأمین کنند و دیگر نگرانی بابت قطعی برق نداشته باشند. شرکت دیگری گفت که پرداخت هزینهها بهموقع و شفافیت معاملات، تجربه مثبت خرید برق سبز را برای آنها رقم زده است.
این شرکتها همچنین اشاره کردند که استفاده از برق سبز علاوه بر مزیتهای اقتصادی، به برندینگ و مسئولیت اجتماعی آنها کمک کرده و در مسیر حرکت به سمت تولید پایدار مؤثر بوده است. در مجموع، این نظرات حاکی از رضایت مصرفکنندگان عمده برق سبز در بورس انرژی است و نشان میدهد این بازار توانسته تا حد قابل توجهی نیاز صنایع را در شرایط چالشبرانگیز انرژی کشور پاسخگو باشد.
شفافیت و تضمین امنیت تامین برق
بورس انرژی به عنوان یک بازار رسمی و شفاف، نقش مهمی در تامین پایدار و تضمین امنیت انرژی صنایع ایفا میکند. این بازار، با ارائه سازوکارهای مشخص برای خرید و فروش برق، امکان معامله برق سبز و برق آزاد را در بستری قانونی و منظم فراهم کرده است. معاملات در بورس انرژی به صورت شفاف ثبت میشوند و این شفافیت، باعث افزایش اعتماد خریداران و فروشندگان به بازار میشود. یکی از مزایای مهم بورس انرژی، تسویه مالی سریع و مطمئن است؛ به طوری که خریداران پس از ثبت خرید خود، ظرف حدود ۴۸ ساعت مبلغ معامله را دریافت میکنند که این امر به بهبود جریان نقدینگی شرکتها کمک کرد. همچنین، بورس انرژی با ایجاد تابلویهای مختلف از جمله تابلوی سبز برای انرژیهای تجدیدپذیر، امکان رصد لحظهای عرضه و تقاضا را به فعالان بازار میدهد. این مکانسیمها موجب شد صنایع بزرگ بتوانند بر اساس برنامهریزی دقیق، برق مورد نیاز خود را خریداری کنند و ریسک قطعی برق را به حداقل برسانند. ضمن اینکه قوانین و مقررات بازار انرژی، زیر نظر وزارت نیرو و نهادهای ناظر، چارچوبهای قانونی را برای معاملات و تحویل برق مشخص کردهاند و بدین ترتیب، بورس انرژی نقش کلیدی در تضمین امنیت انرژی و پایداری تولید صنعتی کشور ایفا میکند. این سازوکارها در شرایط کنونی که بحرانهای برق به چالش جدی تبدیل شدهاند، اهمیت بیشتری یافته و بورس انرژی به بستری حیاتی برای مدیریت مصرف برق صنایع و توسعه انرژیهای پاک بدل شده است.
در پایان میتوان گفت، بورس انرژی ایران با فراهم کردن بستری شفاف و قانونی برای خرید و فروش برق، به ویژه برق سبز، توانسته نقش مهمی در تضمین تأمین پایدار انرژی برای صنایع کشور ایفا کند. ارزش معاملات قابل توجه و حجم بالای خرید و فروش نشاندهنده استقبال فعالان اقتصادی از این بازار است. نظر مثبت شرکتها درباره عدم قطعی برق و تجربه موفق خرید برق سبز، حکایت از اثربخشی این بازار در کاهش ریسکهای تامین برق دارد. مکانسیمهای بورس انرژی، از جمله تسویه مالی سریع و شفافیت معاملاتی، اعتماد مصرفکنندگان را افزایش داده و زمینهساز توسعه بازار انرژیهای تجدیدپذیر شده است. در شرایطی که چالشهای برق در کشور همچنان ادامه دارد، بورس انرژی به عنوان یک راهکار عملی و اثربخش در مدیریت مصرف و ارتقای امنیت انرژی مطرح میشود و میتواند نقش مهمی در آینده توسعه پایدار صنعت برق و حفاظت از محیط زیست ایفا کند.
-
ساره صابری - خبرنگار
-
شماره ۶۰۱ هفته نامه اطلاعات بورس
نظر شما