اثر ابزار مشتقه بر رونق بازار طلا/ جذب سرمایه‌گذاران خرد با شمش‌های کوچک

به گزارش، صدای‌بورس، مجتبی عزیزیان مدیرعامل تامین سرمایه نوین در حاشیه نشست هم‌اندیشی مدیران صندوق‌های طلا گفت: در راستای شناسایی و رفع چالش‌های آتی صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا، هم‌اندیشی با مدیران این صندوق‌ها برگزار شد که هدف از این نشست، بررسی مسائل موجود در بازار ابزارهای مالی کالایی و ارائه راهکارهای مؤثر برای توسعه و کارآمدسازی این ابزارها است.

وی افزود: یکی از موضوعات محوری مورد بحث ، تک‌بعدی بودن ابزارهای مالی موجود در بازار ایران است. عدم تنوع و کافی نبودن ابزارهای مالی، به ویژه در حوزه کالایی، می‌تواند یکی از دلایل اصلی شکل‌گیری و تداوم تورم در کشور باشد. در همین راستا، توسعه ابزارهای مشتقه مبتنی بر کامودیتی‌ها به عنوان یک راهکار مؤثر برای کنترل و مهار تورم مورد توجه قرار گیرد. چنین ابزارهایی می‌توانند به مدیریت ریسک، افزایش شفافیت و جذب سرمایه‌ها به سمت بازارهای مولد کمک کنند.

عزیزیان ادامه داد: ما به‌عنوان سرمایه‌گذاران همراه خواهیم بود تا قوانین و مقررات در همه بازارها یکپارچه شود، زیرا نبود شفافیت داده‌ها و اطلاعات در بازارها، باعث ایجاد آربیتراژ و اشکالات نهادی می‌شود.اگر جلسات مستمر شود و به توافق برسیم که نهادی تشکیل دهیم، باید به این مباحث توجه ویژه‌ای شود تا از طریق یکپارچگی قوانین و شفافیت اطلاعاتی، بازارهای کارآمدتری داشته باشیم.

مدیرعامل تامین سرمایه نوین در خصوص اهمیت یکسان‌سازی قوانین و مقررات و افزایش شفافیت در بازارسرمایه گفت: نبود یک چارچوب نظارتی و قانونی یکپارچه و شفافیت ناکافی در بازارها، می‌تواند منجر به بروز مشکلات عدیده و عدم کارایی لازم شود. ایجاد محیطی با قوانین و مقررات یکسان و شفافیت حداکثری، از ارکان اصلی توسعه پایدار بازارهای مالی و جلب اعتماد سرمایه‌گذاران است.

به گفته عزیزیان، یکی دیگر از نکات کلیدی فقدان سازوکار مدون و استاندارد برای ارزیابی کامودیتی‌ها در بازار است. این موضوع به عنوان یک چالش جدی مطرح است که می‌تواند بر عملکرد صحیح و کارایی بازارهای کالایی تأثیر منفی بگذارد. ایجاد یک سازوکار دقیق و شفاف برای ارزیابی و قیمت‌گذاری کالاها، از اهمیت بالایی برخوردار است و می‌تواند به بهبود عملکرد کلی بازار و جذب سرمایه‌های بیشتر کمک کند.

مدیرعامل تامین سرمایه نوین با اشاره به مشکلات راه‌اندازی رینگ صادراتی کالایی در مناطق آزاد، بیان کرد: ما در بحث تایید ارزش واقعی کالا مشکل داریم. نهادهای هیبریدی می‌توانند این مسائل را حل کنند.

وی به تجربه‌های جهانی اشاره کرد و گفت: در دنیا این مسائل بارها حل شده است. اگر نهادهای مناسب شکل بگیرند، این مشکلات قابل حل است. وقتی الگویی نهادی با حضور افراد مرتبط ساخته شود، می‌توانیم این سازوکارها را راحت‌تر در جامعه و نهادهای سیاست‌گذار پیاده کنیم.

انس جهانی ۴ هزار دلاری

در ادامه، محمد کشتی آرای رئیس سابق اتحادیه طلا وجواهر گفت: به نظر می‌رسد که منابع جهانی طلا با محدودیت مواجه هستند؛ به طوری که تقریباً ۸۵ درصد از مصارف اصلی به بخش استخراج مربوط می‌شود. با توجه به افزایش تقاضا در بخش جواهرات در سال‌های اخیر، خصوصاً از سوی کشورهایی نظیر چین که از بزرگترین مصرف‌کنندگان طلا به شمار می‌رود، پیش‌بینی می‌شود قیمت‌های جهانی طلا روند صعودی را تجربه کنند. همچنین، هزینه تمام‌شده تولید طلا و سایر هزینه‌های مرتبط نیز به عنوان یک شاخص مهم، نشان‌دهنده احتمال افزایش قیمت‌ها در آینده نزدیک است و به نظر می‌رسد انس جهانی در آینده ای نه چندان دور ۴ هزار دلار را رد خواهد کرد.

وی افزود: بررسی‌های تاریخی بازار داخلی ایران نشان می‌دهد که، روند تقاضا برای طلا در کشور با افزایش چشمگیری مواجه بوده است. این رشد تقاضا تناسبی با نرخ رشد جمعیت ندارد و به مراتب از آن فراتر رفته است. در حال حاضر نیز این روند صعودی تقاضا همچنان ادامه دارد. نکته حائز اهمیت این است که در گذشته، مصرف طلا عمدتاً برای زیورآلات و مصارف تزئینی بود، اما امروزه نگاه غالب به طلا، یک نگاه سرمایه‌گذاری است. از آنجا که رویکرد سرمایه‌گذاری منجر به افزایش تقاضا می‌شود، انتظار می‌رود این افزایش تقاضا به نوبه خود به رشد قیمت طلا در بازار داخلی منجر شود.

کشتی‌آرای خاطرنشان کرد: در دو دهه گذشته، نقره مصرف صنعتی و کاربردی بالایی داشت. اما در سال‌های اخیر، جنبه سرمایه‌گذاری آن پررنگ‌تر شده است. این تغییر رویکرد باعث ایجاد تقاضای جدیدی برای نقره در بازار شده است، به طوری که علاوه بر مصارف سنتی، به عنوان یک دارایی سرمایه‌گذاری نیز مورد توجه قرار گرفته است.

ضرب شمش‌های کوچک در بورس‌کالا

در ادامه رحمان آراسته، رئیس واحد مشتقه بورس کالای ایران گفت: در حال حاضر، بازار طلا در بورس سرمایه به حدی از اهمیت رسیده که جلسات متعددی به بررسی تأثیرات آن بر اقتصاد کشور اختصاص یافته است. صندوق‌های طلا دارایی قابل توجهی بالغ بر ۲۰۰ همت را در اختیار دارند و پیش‌بینی می‌شود این سرمایه‌گذاری‌ها تا پایان سال جاری، رشد بیشتری را تجربه کنند.

آراسته به حجم معاملات ثبت شده صندوق های طلا اشاره کرد و گفت: حجم معاملات روزانه شمش طلا از مقادیر کم در گذشته، به حدود ۱۰۰ کیلوگرم در روز رسیده است که نشان‌دهنده استقبال گسترده از این ابزار سرمایه‌گذاری است. هدف بعدی این است که حجم معاملات روزانه بازار طلا در بورس سرمایه از مرز ۲۰ همت عبور کند.

وی افزود: بورس کالا با هدف توسعه و جلوگیری از رکود، در پی تنوع بخشیدن به سبد محصولات خود است. با وجود چالش‌های فراوان، شمش نقره با موفقیت وارد بازار سرمایه شده و در حال حاضر، همکاری‌های فشرده‌ای با سازمان بورس برای راه‌اندازی صندوق‌های نقره در جریان است. به نظر می‌رسد نقره، با توجه به حجم معاملات ۲۱ تنی و ذخیره ۱۵ تنی آن در انبار، جذابیت بیشتری نسبت به طلا برای سرمایه‌گذاری داشته باشد. همچنین، تاکید بر نیاز به معرفی صندوق‌های کالایی بیشتر به بازار وجود دارد.

به گفته آراسته، صندوق‌های اهرمی و درآمدثابت‌ها با سرمایه‌گذاری در گواهی‌های طلا و نقره، نقش مهمی در ثبات و نجات این صندوق‌ها ایفا کرده‌اند که نشان از اهمیت ابزارهای مشتقه در پویایی بازار دارد. توسعه بازارهای مالی و کالایی در اقتصادی با تورم، کاری دشوار است و نیاز به همکاری نزدیک بین تمامی نهادها، به ویژه سازمان بورس، دارد. با وجود مشکلات موجود، بورس کالا برنامه‌های توسعه‌ای گسترده‌ای در دست اقدام دارد.

آراسته خاطرنشان کرد: نکته قابل توجه دیگر، حرکت بورس کالا به سمت حوزه‌های نوین مالی است. با توجه به اظهارات اخیر جهرمی، مدیرعامل بورس‌کالا در مجمع هفته گذشته، انتظار می‌رود امسال شاهد اتفاقات مهمی در زمینه توکن و رمزارزها در این بورس باشیم. پیش‌بینی می‌شود که طی دو سال آینده، جهش بزرگی در بخش کالایی بورس ایران رخ دهد.

وی افزود: یکی از طرح‌های اصلی، ضرب شمش‌های طلای بسیار کوچک و عرضه آن‌ها به بازار مالی است تا به عنوان یک مدل سپرده‌گذاری جدید عمل کند. این شمش‌ها، که اندازه و وزن بسیار کمتری نسبت به شمش‌های معمول دارند، با هدف جذب سرمایه‌گذاران خرد طراحی شده‌اند. هدف این است که مشتریان حتی با سرمایه کم بتوانند طلای فیزیکی خریداری کرده و تحویل بگیرند. این طرح در مراحل نهایی قرار دارد و امید می‌رود امسال اجرایی شود.

آراسته در رابطه با تحویل فیزیکی طلا از بورس کالا افزود: در مورد صندوق‌های طلا، بحث دریافت فیزیکی طلا توسط صندوق‌ها مطرح شد که در حال حاضر جزو اساسنامه آن‌ها نیست و نیاز به بازنگری دستورالعمل‌ها دارد. با این حال، مسئولین معتقدند که این موضوع در آینده محقق خواهد شد.

وی در خصوص نظارت بر پلتفرم‌های آنلاین و تسهیل ورود و خروج از آن ها گفت: بحث نظارت بر پلتفرم‌های آنلاین طلا و لزوم نظارت دقیق‌تر و ۲۴ ساعته بر آن‌ها، به دلیل ماهیت بازار سرمایه، مطرح شد. دلیل اصلی گرایش افراد به این پلتفرم‌ها، سهولت ورود و خروج به آن‌هاست، در حالی که بورس‌ها محدودیت‌هایی دارند که برای حفظ پاسخگویی و جلوگیری از سوءاستفاده‌ها ضروری است. با این حال، نیاز به تسهیل فرایند ورود و خروج برای سرمایه‌گذاران در بورس کالا، نه تنها در حوزه طلا بلکه در سایر فلزات نیز، احساس می‌شود. این موضوع به مدیران ارشد و سازمان بورس منتقل شده است.

وی از تغییرات اساسی در زیرساخت واریز و برداشت در مهرماه خبرداد و گفت: یکی از مهم‌ترین پیشرفت‌ها، تغییر زیرساخت واریز و برداشت پول در بورس کالاست که پس از یک سال و نیم تلاش و بازنگری، در تاریخ ۲۷ اسفند سال گذشته دستورالعمل آن اصلاح شد. این تغییر به مشتریان امکان می‌دهد که پول را به صورت آنی و مستقیم به حساب کارگزاری واریز کنند. این طرح در تاریخ ۵ مهرماه عملیاتی خواهد شد و حساب‌های در اختیار حذف می‌شوند. این اقدام به حل مشکل دیرینه واریز پول برای صندوق‌ها و افراد حقیقی کمک شایانی خواهد کرد و باعث افزایش نقدشوندگی و دسترسی به بازارهای مشتقه می‌شود.

رئیس واحد مشتقه بورس کالای ایران در خصوص افزایش ساعت معاملات صندوق های طلا گفت: افزایش ساعت معاملات در صندوق‌های طلا که اخیراً ۳ ساعت افزایش یافته، با چالش‌هایی همراه بوده اما با همکاری مدیریت فناوری، سپرده‌گذاری و سازمان بورس محقق شده است. این افزایش ساعت منجر به نوسانات کمتر در صندوق‌های طلا و حفظ حباب قیمتی نزدیک به صفر شده است که اطمینان خاطر خوبی برای بازار فراهم آورده است.

وی ادامه داد: هرچند پلتفرم‌های کنونی این مزیت را دارند، اما افزایش ساعت معاملات بورس کالا نیاز به احتیاط و بررسی کشش بازار دارد. نوسانات شدید در ساعات پایانی روز می‌تواند برای سرمایه‌گذاران و نهادهای مالی چالش‌برانگیز باشد. با این حال، در حوزه دارایی‌های پایه‌ای مانند گواهی‌ها و فیوچرها، افزایش ساعت معاملات پس از تغییر زیرساخت‌ها در دستور کار قرار خواهد گرفت.

انس جهانی در مسیر رشد

حکیمی، رئیس اداره سرمایه‌گذاری سهام تامین سرمایه نوین، در اظهاراتی به وضعیت فعلی بازارهای مالی و چشم‌انداز اونس جهانی طلا پرداخت و گفت‌: با نزدیک شدن شاخص احساس سرمایه‌گذار به یکی از پایین‌ترین سطوح خود، این وضعیت نشانه‌ای از بحران در اقتصاد جهانی است.

حکیمی با اشاره به کاهش نسبت مس به طلا، بیان کرد که این شاخص نشان‌دهنده عدم خوش‌بینی به رویکرد و اقتصاد جهانی است. به گفته وی، احتمال وقوع رکود جهانی روز به روز در حال افزایش است و سه موسسه بزرگ مالی دنیا نیز با این دیدگاه هم‌نظر هستند.

رئیس اداره سرمایه‌گذاری سهام تامین سرمایه نوین در ادامه به سیاست‌های تجاری اخیر آمریکا اشاره کرد و گفت: با توجه به سیاست‌های تازه آمریکا، انتظار داریم مقدار تعرفه‌ها افزایش یابد. این افزایش تعرفه‌ها، با توجه به تراز تجاری آمریکا، می‌تواند به صورت معکوس عمل کرده و به جای دستیابی به اهداف مورد نظر، نتیجه‌ای متفاوت به بار آورد. چین، علیرغم تعرفه‌های وضع شده، توانسته است صادرات خود را حفظ کند و در وضعیت مطلوبی نگه دارد، اما هنوز موفق به تقویت نرخ مصرف داخلی خود نشده است.

حکیمی وضعیت فعلی را از منظر بین‌المللی به نفع صعود اونس جهانی طلا ارزیابی کرد و توضیح داد: بهای تمام شده تولید طلا نیز افزایش یافته و این عامل می‌تواند به رشد قیمت جهانی این فلز گرانبها کمک کند.

وی بیان داشت: طلا بیشتر به سمت استفاده در صنعت و جواهرات رفته بود، اما بر اساس برآوردها، کاهش استفاده از آن در جواهرات و افزایش استفاده در بخش سرمایه‌گذاری قابل مشاهده است.” این تغییر در تقاضا، می‌تواند به عنوان یک عامل حمایتی برای قیمت طلا عمل کند.

حکیمی خاطرنشان کرد: کشورهای چین، هند، ژاپن و آمریکا بیشترین ذخایر طلا را در اختیار دارند. وی در پایان سخنان خود به یک تحلیل مهم اشاره کرد و گفت: عددی که در حال حاضر به دست آمده، حاکی از رشد ۵۸ درصدی اونس جهانی در تحلیل‌ها است. این پیش‌بینی می‌تواند برای سرمایه‌گذاران و فعالان بازار طلا حائز اهمیت باشد.