چطور اوراق تبعی جلوی ریزش بازار را می‌گیرند؟

برای حمایت از بازار سرمایه، باید راهکارهایی جستجو کرد که عرضه را کاهش و تقاضا را افزایش دهد. سازمان بورس و اوراق بهادار تاکنون در این زمینه عملکرد موفقی داشته است. با ابزارهایی مانند اختیار فروش و اختیار خرید، شرکت‌های بزرگ توانسته‌اند با فروش سهام، منابع مالی کسب کنند. از سوی دیگر، سرمایه‌گذاران با خرید این سهام و نگهداری آن‌ها تا پایان دوره (معمولاً یک سال)، به تقویت بازار کمک می‌کنند. شرکت‌های سرمایه‌گذاری نیز از این منابع برای خرید سهام بیشتر استفاده می‌کنند.
همچنین درباره روند کنونی و میزان حمایت‌های انجام‌شده از بازار باید گفت که جنگ اخیر غافلگیرکننده بود و کسی انتظار آن را نداشت. با این حال، سازمان بورس تا حد توان خود عمل کرده و منابعی از طریق صندوق ثبیت برای خرید سهام تزریق شده است. البته برخی متغیرها مانند عوامل اقتصادی، سیاسی، نظامی و امنیتی خارج از کنترل سازمان بورس هستند و نمی‌توان همه مسئولیت را بر عهده این سازمان گذاشت. این متغیرها بر تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران و دیدگاه آن‌ها نسبت به آینده تأثیر می‌گذارند. اکنون وظیفه مسئولین سیاسی است که با ایجاد چشم‌اندازی روشن، ابهامات را کاهش دهند.
در حال حاضر، شرایط نه جنگ است و نه آتش‌بس، و این ابهامات، همراه با اقداماتی مانند فعال‌سازی مکانیسم ماشه توسط اروپا، بر بازار اثر منفی می‌گذارد. در مورد اتفاقی که به تازگی افتاد و دامنه نوسان افزایش پیدا کرد باید تاکید کنم که اصولاً با افزایش دامنه نوسان موافقم اما به نظرم این افزایش کافی نیست و حتی باید دامنه نوسان به‌طور کامل حذف شود. محدودیت‌هایی مانند دامنه نوسان یک یا پنج درصد ممکن است وضعیت را بدتر کند. اگر بازار حس منفی داشته باشد، این محدودیت‌ها باعث تداوم روند منفی در چند روز متوالی می‌شوند و اثر منفی را تشدید می‌کنند اما در صورت حذف دامنه نوسان، اصلاح قیمت در یک روز انجام می‌شود و از روز بعد بازار می‌تواند به تعادل یا روند مثبت بازگردد. این امر از تداوم چندروزه روند منفی و تأثیرات روانی آن جلوگیری می‌کند. در هر صورت اصلاح دامنه نوسان نیاز به یک اقدام بسیار جسورانه دارد.
درباره انتشار اوراق تبعی در روزهای اخیر نیز باید تاکید کنم که اقدام مثبتی بوده و هست البته و به شرطی که منافع شرکت‌های سرمایه‌گذاری عرضه‌کننده این اوراق نیز در نظر گرفته شود. چه سهامداران خرد و چه سهامداران عمده، باید با تحلیل دقیق اقدام به انتشار یا خرید این اوراق کنند، نه صرفاً با هدف حمایت از بازار. اگر شرکت‌ها به این نتیجه برسند که وضعیت سهام در آینده بهبود خواهد یافت، انتشار اوراق تبعی به نفع آن‌هاست. این اقدام از افت قیمت سهام جلوگیری می‌کند، زیرا منابع حاصل از فروش اوراق برای خرید سهام دیگر استفاده می‌شود. همچنین، خریداران این اوراق موظف‌اند سهام را تا پایان دوره نگه دارند و نفروشند، که این خود به ثبات بازار کمک می‌کند.

• قاسم محسنی - عضو اسبق شورای عالی بورس

• شماره ۵۹۷ هفته نامه اطلاعات بورس