به گزارش صدای بورس، تشدید بحران در منطقه خاورمیانه که با حمله جنایتکارانه اسراییل به ایران آغاز شد، بازارهای جهانی کامودیتی را تحت تاثیر قرار داد. در جریان این جنگ ۱۲ روزه، بسیاری از کامودیتی‌ها با نوسان شدید قیمت روبه‌رو شدند.
در این میان، کالاهای استراتژیک همچون نفت خام و طلا بیش از همه واکنش نشان دادند. برخی دیگر نیز عمدتا تحت تاثیر عوامل اقتصادی نوسان کردند. در اینجا به بررسی وضعیت چند کامودیتی مهم در ماه ژوئن پرداخته‌ایم.
نفت خام
پس از توقف مذاکرات ایران و آمریکا بر سر برنامه هسته‌ای، از نخستین روزهای ماه ژوئن بازار جهانی نفت خام با روند صعودی قیمت‌ها روبه‌رو شد. پیش‌بینی اعمال تحریم‌های جدید بر صادرات نفت خام ایران، فعالان بازار را به این نتیجه رساند که با کاهش عرضه نفت این کشور، بازار با کمبود نفت و افزایش قیمت مواجه خواهد شد. اما عامل دیگری در راه بود که قیمت نفت را به شدت افزایش داد.
حمله ۱۳ ژوئن اسراییل به ایران (که آخرین روز معاملات هفتگی بازار بود) قیمت جهانی نفت خام را حدود ۸ دلار افزایش داد. با پاسخ شدید ایران به این حملات، نگرانی بازار نیز شدت پیدا کرد.
بازار نفت خام، ماه ژوئن را با قیمت ۶۲.۲۳ دلار برای نفت خام سبک آمریکا و ۶۴.۱۵ دلار برای نفت برنت آغاز کرد. قیمت این دو نفت خام شاخص تا روز ۱۳ ژوئن (۲۳ خرداد) روند صعودی ملایمی داشت اما با آغاز جنگ، با جهش روبه‌رو شد. در روز ۱۳ ژوئن قیمت هر بشکه نفت خام سبک آمریکا به ۷۳.۲۳ دلار و هر بشکه نفت خام برنت دریای شمال به ۷۴.۴۶ دلار افزایش پیدا کرد. در روز ۱۹ ژوئن (۲۹ خرداد) قیمت‌ها به سطوح بالاتری رسید به طوری که نفت سبک آمریکا به ۷۷.۴۶ دلار و نفت برنت به ۷۹.۱۱ دلار در هر بشکه افزایش یافتند. علاوه بر احتمال حذف نفت ایران از بازار که به کمبود جهانی نفت منجر می‌شد، نگرانی از احتمال توقف عرضه نفت از تنگه هرمز نیز به روند صعودی قیمت نفت کمک کرد. تنگه هرمز مهمترین شاهراه انتقال انرژی جهان است که حدود ۲۰ درصد از انرژی مورد نیاز جهان از طریق آن منتقل می‌شود.
در کنار بحران خاورمیانه، انتشار برخی گزارش‌ها نیز بر روند صعودی قیمت نفت خام موثر بود. به عنوان مثال، اداره اطلاعات انرژی آمریکا در گزارشی اعلام کرد که ذخایر نفت خام این کشور در هفته منتهی به یکشنبه ۲۲ ژوئن (اول تیر) با ۵ میلیون و ۸۳۶ هزار بشکه کاهش روبه‌رو شده است که بسیار بیشتر از برآوردهای اولیه به میزان ۰.۷۵ میلیون بشکه بوده است. این پنجمین هفته کاهش ذخایر نفت خام آمریکا به شمار می‌رود و نشان‌دهنده وخامت شرایط عرضه در این کشور است.
با انتشار خبر آتش‌بس و توقف حملات، بازار نفت خام نیز آرام گرفت و در مسیر نزول قیمت افتاد. در زمان نگارش این مطلب (چهارشنبه ۲۵ ژوئن، ۴ تیر) قیمت هر بشکه نفت خام سبک آمریکا به ۶۵.۱۷ دلار و نفت برنت ۶۷.۹۶ دلار رسیده بود. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند، در صورتی که بحران دیگری آغاز نشود و عرضه نفت خام به روال عادی بازگردد، میانگین قیمت نفت خام برنت تا پایان سال ۲۰۲۵ در محدوده ۷۰ تا ۷۵ دلار خواهد بود. نمودارهای زیر نشان‌دهنده تغییرات قیمتی نفت سبک آمریکا و برنت دریای شمال در ماه ژوئن ۲۰۲۵ هستند.
گاز طبیعی
به عنوان یکی از حامل‌های مهم انرژی، گاز طبیعی نیز از بحران خاورمیانه تاثیر پذیرفت. گاز طبیعی که ماه ژوئن را با قیمت ۳.۴۹ دلار در هر میلیون بی‌تی‌یو آغاز کرده بود، تا روز آغاز جنگ با رشدی اندک به ۳.۵۳ دلار رسید اما پس از آن با جهش روبه‌رو شد و در ۲۰ ژوئن (۳۰ خرداد) به ۴.۱۱ دلار رسید. در زمان نگارش مطلب، قیمت گاز طبیعی به سطح ۳.۵ دلار رسیده بود.
از آنجا که ایران سومین تولیدکننده بزرگ گاز جهان پس از آمریکا و روسیه است، هرگونه اختلال در تولید این کشور تاثیر مستقیمی بر قیمت جهانی گاز دارد. از سویی، قطر به عنوان صادرکننده بزرگ گاز ال‌ان‌جی، برای صادرات محموله‌های خود به امنیت تنگه هرمز نیازمند است. نگرانی بابت به خطر افتادن امنیت این شاهراه مهم به رشد قیمت گاز طبیعی منجر شد. نمودار زیر روند تغییر قیمت گاز طبیعی در ماه ژوئن را نشان می‌دهد.
طلا
این فلز گرانبها به عنوان یکی از دارایی‌های امن در زمان بحران‌های ژئوپلیتیک، روزهای نوسانی را سپری کرد. آغاز ماه ژوئن برای طلا با قیمت ۳۳۱۱ دلار در هر اونس رقم خورد. این فلز در نخستین روز جنگ به ۳۳۸۳ دلار و در روز ۱۶ ژوئن (دوشنبه ۲۶ خرداد) به ۳۴۴۷ دلار رسید. پس از آن، در روندی نوسانی با افت روبه‌رو شد. در زمان نگارش این مطلب، هر اونس طلا به قیمت ۳۳۲۶ دلار رسیده بود.
بحران خاورمیانه تنها عامل نوسان قیمت طلا نبود. بر پایه گزارش‌ها، در ماه ژوئن شاخص اعتماد مصرف‌کنندگان آمریکا با افت غیرمنتظره‌ای روبه‌رو شد که به نگرانی درباره تاثیرات اقتصادی جنگ تعرفه‌های دولت ترامپ و شرایط بازار کار آمریکا دامن زد. این داده‌ها بر احتمال کاهش نرخ‌های بهره فدرال رزرو مهر تایید زد. بازار انتظار دارند که نرخ‌های بهره بانک مرکزی آمریکا در سال جاری کاهش یابند. با کاهش نرخ‌های بهره، دلار تضعیف و جذابیت طلا بیشتر می‌شود. البته جروم پاول، رئیس فدرال رزرو تاکید کرده که عجله‌ای برای کاهش نرخ‌های بهره وجود ندارد اما در صورت تضعیف اقتصاد، می‌توان آنها را کاهش داد.
حدود نیمی از طلای جهانی در صنعت طلا و جواهر به مصرف می‌رسد. همچنین ۴۰ درصد در سرمایه‌گذاری و ۱۰ درصد در صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد. چین، استرالیا، آمریکا، آفریقای جنوبی، روسیه، پرو و اندونزی بزرگترین تولیدکنندگان طلای جهان هستند. همچنین بزرگترین مصرف‌کنندگان طلا در حوزه جواهرات عبارتند از هند، چین، آمریکا، ترکیه، عربستان سعودی، روسیه و امارات. نمودار زیر نشان‌دهنده روند تغییر قیمت طلا از ابتدای ماه ژوئن است.
نقره
برخلاف طلا، واکنش نقره به بحران خاورمیانه محدودتر بود. نقره ماه ژوئن را با قیمت ۳۳ دلار آغاز کرد و تا روز ۱۳ ژوئن (آغاز جنگ) تا سطح ۳۶.۳۹ دلار بالا رفت اما با شروع جنگ و تا روز ۱۸ ژوئن (۲۸ خرداد) کمتر از یک دلار رشد کرد و به سطح ۳۷.۲۹ دلار رسید. پس از آن در روندی نزولی قرار گرفت به طوری که در زمان نگارش این مطلب به سطح ۳۶ دلار کاهش یافت. ضعف دلار و کاهش بازده اوراق بدهی از عوامل مهمی بودند که به رشد قیمت نقره کمک کردند. احتمال کاهش نرخ‌های بهره فدرال رزرو نیز این روند را تقویت کرد. نقره در ماه ژوئن با رشد ۹ درصدی قیمت روبه‌رو شد در حالی که رشد قیمت طلا تنها یک درصد بوده است. در نمودار قبل روند تغییر قیمت نقره در ماه ژوئن دیده می‌شود.
مس
در ماه ژوئن، فلز سرخ بیش از آن که تحت تاثیر بحران خاورمیانه باشد، از عوامل بنیادی بازار تاثیر پذیرفت. مس نخستین روز معاملاتی ماه ژوئن را با قیمت ۴.۶۷ دلار در هر پوند آغاز کرد و در روز ۵ ژوئن (۱۵ خرداد) از مرز ۵ دلار عبور کرد. در زمان نگارش مطلب، قیمت هر پوند مس در بازار جهانی به ۴.۹ دلار رسیده بود. بر پایه تازه‌ترین داده‌ها، میزان ذخایر مس بازار فلزات لندن نسبت به یک سال قبل حدود ۶۳ درصد کاهش یافته و به ۹۹ هزار تن رسیده است. بازار شانگهای نیز شاهد افت میزان ذخایر بوده است. با این حال، حجم ذخایر مس در بازار شیکاگو روند صعودی داشته است. بازار مس از جمله بازارهایی است که از جنگ تعرفه‌ای دولت ترامپ به شدت تأثیر گرفته است.
در مجموع، با رشد و بازگشت قیمت‌ها در ماه ژوئن، بازار مس شاهد نوسان آرامی بوده است. قراردادهای جولای نسبت به اواخر ماه می‌بیش از ۴.۵ درصد رشد نشان می‌دهند. فعالان بازار مس پیش‌بینی می‌کنند که تعرفه‌های آمریکا بر این فلز مشابه فولاد و آلومینیوم باشد. این امر موجب سرازیر شدن مس از سراسر جهان به آمریکا شده است. در نمودار زیر روند تغییر قیمت مس در بازه زمانی یک ماهه ژوئن مشاهده می‌شود.
زغال سنگ
در ماه ژوئن، این کالای استراتژیک که کاربردهای متعددی در صنایع مختلف دارد، بیش از هر چیز تحت تاثیر عوامل بنیادی عرضه و تقاضا قرار داشته است. زغال سنگ ماه ژوئن را با قیمت ۱۰۵.۳۵ دلار در هر تن آغاز کرد و با وجود کاهش به سطح ۱۰۳.۶۳ دلار در روز ۱۰ ژوئن (۲۰ خرداد) در زمان نگارش این مطلب به رقم ۱۰۶.۶ دلار رسید که بالاترین رقم در چهار ماه گذشته به شمار می‌رود. زغال سنگ در اواخر ماه آوریل به کانال ۹۳ دلار سقوط کرده بود که عامل اصلی آن، کاهش تقاضا بود. داده‌ها نشان می‌دهند که در ماه می، میزان واردات زغال سنگ حرارتی چین و هند (دو مصرف‌کننده بزرگ) به بالاترین سطح از ابتدای سال ۲۰۲۵ رسیده بود. این اتفاق پس از آن رخ داد که به دلیل افت قیمت‌ها، دولت چین دستور داد برای استفاده از قیمت ارزانتر، ذخایر داخلی تا ۱۰ درصد افزایش یابند. در حال حاضر، به دلیل اضافه عرضه زغال سنگ حرارتی، قراردادهای ماه آتی این کالا در بازه سالانه ۱۵ درصد ارزانتر هستند. همچنین میزان تولید برق نیروگاه‌های سوخت فسیلی چین با افت ۴.۷ درصدی در سه ماه نخست امسال روبه‌رو شدند که کاهش تقاضای برق و افزایش عرضه برق نیروگاه‌های تجدیدپذیر علت آن بوده است. در حوزه عرضه، تولید داخلی چین در ماه می۴ درصد نسبت به سال قبل افزایش پیدا کرده است. این کشور قصد دارد میزان تولید سالانه زغال سنگ را در مجموع با ۱.۵ درصد افزایش به ۴.۸۲ میلیارد تن برساند. این موارد بر قیمت زغال سنگ تاثیر مستقیم خواهد داشت. در نمودار زیر روند تغییر قیمت زغال سنگ در ماه ژوئن مشاهده می‌شود.
-
علی دانیال - روزنامه‌نگــار
- شماره ۵۹۵ هفته نامه اطلاعات بورس
نظر شما