خصوصی سازی سایپا در ایستگاه اهلیت سنجی متقاضیان؛ تحلیل یک گزینه جدی

کرمان موتور در دهه ۱۳۷۰ به عنوان یکی از نخستین خودروسازان خصوصی کشور کار خود را آغاز کرد. برخلاف بسیاری از رقبا، اینشرکت از دل کویر بم و بدون پشتوانه خاصی رشد کرد.

به گزارش صدای بورس، کرمان موتور در دهه ۱۳۷۰ به عنوان یکی از نخستین خودروسازان خصوصی کشور کار خود را آغاز کرد. برخلاف بسیاری از رقبا، این شرکت از دل کویر بم و بدون پشتوانه خاصی رشد کرد. ابتدا بامونتاژ خودروهای دوو وارد بازار شد، سپس با هیوندای و فولکس واگن همکاری کرد و پس از آن در دوران تحریم، با برندهایی نظیرلیفان و JAC همکاری موفقی داشت. آنچه کرمان موتور را متمایزمی‌کند، تداوم فعالیت تولیدی در شرایط دشوار و تمرکز بر ایجادساختار تولیدی پایدار است.

خصوصی سازی صنعت خودروی ایران به ویژه پس از تجربه ایرانخودرو، حالا به ایستگاه مهم دیگری رسیده است: واگذاری سهام مدیریتی سایپا. این واگذاری به عنوان دومین قطب خودروسازی کشور، نگاه‌ها را به خود جلب کرده و چندین بازیگر عمده و بعضاًجنجالی برای تصاحب آن صف کشیده‌اند.


از جمله متقاضیان می‌توان به گروه صنعتی انتخاب، هلدینگ گلستان،بابک زنجانی و البته کرمان موتور اشاره کرد. در این میان، کرمان موتور به عنوان یکی از بازیگران قدیمی و شناخته شده صنعت خودرو، ادعای اهلیت و توانمندی برای تصاحب این خودروساز بزرگرا دارد.

در ادامه به بررسی دقیق‌تر وضعیت، سوابق، توانمندی‌ها، برنامه‌های آتی و چالش‌های احتمالی این شرکت خواهیم پرداخت تا ببینیم آیاکرمان موتور گزینه مناسبی برای این واگذاری حساس هست یا خیر؟

بررسی توانمندی‌های کرمان موتور؛ از مونتاژ تا خودکفایی
کرمان موتور در دهه ۱۳۷۰ به عنوان یکی از نخستین خودروسازانخصوصی کشور کار خود را آغاز کرد. برخلاف بسیاری از رقبا، این شرکت از دل کویر بم و بدون پشتوانه خاصی رشد کرد. ابتدا بامونتاژ خودروهای دوو وارد بازار شد، سپس با هیوندای و فولکس واگن همکاری کرد و پس از آن در دوران تحریم، با برندهایی نظیرلیفان و JAC همکاری موفقی داشت. آنچه کرمان موتور را متمایزمی‌کند، تداوم فعالیت تولیدی در شرایط دشوار و تمرکز بر ایجادساختار تولیدی پایدار است.

سرمایه انسانی؛ دارایی پنهان کرمان موتور
یکی از مهم‌ترین نقاط قوت کرمان موتور، سرمایه انسانی آن و تجربه ۳۰ سال فعالیت در این صنعت است. این شرکت در سال‌های اخیرسرمایه‌گذاری قابل توجهی در آموزش، حفظ و توسعه منابع انسانی خود انجام داده است. با استقرار در منطقه ویژه اقتصادی ارگجدید، کرمان موتور موفق شده نه تنها اشتغال مستقیم گسترده‌ای ایجاد کند، بلکه فضای زیستی و اجتماعی مناسبی برای کارکنان خود فراهم کند. این شرکت به حفظ نیروهای ماهر خود اهمیت می‌دهد، به گونه‌ای که بسیاری از کارکنان آن سابقه‌ای طولانی در صنعت خودرو دارد. در مقایسه با خودروسازان دولتی، کرمان موتورساختاری چابک‌تر و منسجم‌تر در مدیریت منابع انسانی دارد.

توانمندی لجستیکی و زیرساختی
کرمان موتور دارای یکی از پیشرفته‌ترین مجموعه‌های صنعتی کشوردر حوزه خودروسازی است. ارگ جدید بم، با برخورداری از خطوط تولید، واحدهای رنگ، تست، لجستیک و خدمات پس از فروش، یک اکوسیستم خودروسازی کامل را تشکیل داده است. این شرکت تجربه واردات، مونتاژ، توسعه محصول، فروش و خدمات پس از فروش را به شکل یکپارچه در اختیار دارد. برخلاف بسیاری از متقاضیان خریدسایپا که صرفاً به دنبال سرمایه‌گذاری مالی هستند، کرمان موتور ازمنظر زیرساختی و عملیاتی آماده تصدی مدیریت سایپا است.

ساختار مالکیتی
کرمان موتور تحت مالکیت بخش خصوصی واقعی قرار دارد. این ساختار باعث شده که تصمیم گیری‌ها در این شرکت سریع‌تر،شفاف‌تر و مبتنی بر منافع اقتصادی واقعی باشد. برخلاف ساختارخصولتی برخی رقبا که با لابی و رانت اداره می‌شوند، کرمان موتوردر بازار رقابتی رشد کرده و بقای خود را مدیون کارایی و بهره‌وری است.

رقبا چه کسانی‌اند؟

در کنار کرمان موتور، متقاضیانی همچون گروه صنعتی انتخاب،هلدینگ گلستان و حتی بابک زنجانی )از طریق شرکت‌هایواسطه‌ای( مطرح شده‌اند. اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که اینگزینه‌ها با چالش‌های جدی مواجه‌اند:
• گروه صنعتی انتخاب بیشتر در حوزه لوازم خانگی فعال است و با وجود تجربه بالا و عملکرد مناسب در این حوزه، تجربه عملیاتی درصنعت خودروسازی ندارد. حضور در این صنعت نیازمند دانشتخصصی، زنجیره تأمین قوی و تجربه فنی گسترده است که اینگروه فاقد آن است.

• هلدینگ گلستان گرچه یکی از قدیمی‌ترین مجموعه‌های بازرگانی ایران است، اما تمرکز آن بر صنایع غذایی و واردات بوده و تاکنون پروژه صنعتی در مقیاس دومین خودروساز کشور اجرا نکرده است.

• بابک زنجانی و شرکت‌های وابسته به او، به دلیل سوابق قضایی،ابهام در منابع مالی و عدم شفافیت ساختاری، فاقد صلاحیت مدیریتی برای در اختیار گرفتن چنین مجموعه‌ای هستند. واگذاری سایپا به این دسته از خریداران می‌تواند خطر بازگشت به الگوهای فساد و ناکارآمدی را در پی داشته باشد.


چالش‌هایی که خریدار و مدیریت بعدی سایپا با آن مواجه خواهد شد

مسیر تصدی مدیریت سایپا برای هریک از متقاضیان خالی از چالش نیست:

- فرهنگ سازمانی سایپا ممکن است با ساختار مدیریت بعدی سایپا همخوانی نداشته باشد و تغییر آن نیاز به زمان و برنامه ریزی دارد.

- مطالبات انباشته و بدهی‌های مالی سایپا می‌تواند فشارزیادی بر تراز مالی آن شرکت وارد کند.


- مقاومت درونی بدنه مدیریتی سایپا در برابر اصلاحاتساختاری یکی از موانع جدی است که مدیریت آینده باید با آن مواجه شود.

- نگاه نهادهای نظارتی و سیاسی به واگذاری این مجموعه بزرگ نیز ممکن است تصمیم گیری‌ها را کُند و پیچیده کند.


اگر به تاریخچه، ساختار و برنامه‌های اعلام شده کرمان موتور و سایر رقبای آن در این مسیر نگاهی کنیم، می‌توان گفت این شرکت نه تنها اهلیت پایه‌ای برای خرید سایپا را دارد، بلکه می‌تواند موتور محرکه‌ای برای پوست اندازی صنعت خودروی ایران باشد. این شرکت که کارخود را از صفر آغاز کرده، در طول بیش از سه دهه فعالیت مستمر،توانسته است با همکاری سه برند بزرگ جهانی (جنرال موتورز،فولکس واگن و هیوندای) دانش و تجربه ارزشمندی را در سبد خود انباشته کند. چنین سابقه‌ای برای هر خودروسازی، یک امتیاز برجسته و نادر در بازار ایران است.


کرمان موتور در حوزه منابع انسانی نیز یکی از شرکت‌های فعال وسازمان یافته کشور است. برخورداری از نیروهای متخصص، بهره مندی از آموزش‌های مستمر و توجه به ارتقای کیفیت زندگی شغلی کارکنان از نقاط قوت مهم این مجموعه به شمار می‌رود؛ عواملی که در صورت در اختیار گرفتن مدیریت سایپا، می‌تواند به افزایش بهره وری، رضایت شغلی و کیفیت تولید منجر شود.


برنامه‌هایی که کرمان موتور برای آینده سایپا اعلام کرده، نه تنهانشان دهنده یک نگاه واقع گرایانه به وضعیت فعلی صنعت خودرواست، بلکه تصویری از آینده‌ای توسعه یافته، فناورانه و رقابتی ارائه می‌دهد. از افزایش تیراژ تولید به یک میلیون دستگاه در سال، تاتوسعه فناوری، بومی سازی، کاهش هزینه‌های لجستیکی، تضمین سودآوری، سرمایه گذاری یک میلیارد دلاری و اصلاح ساختارمدیریتی؛ همه این برنامه‌ها برگرفته از بیش از یک سال مطالعه تخصصی در درون این شرکت هستند.


سامان فیروزی، مدیر عامل کرمان موتور صراحتاً اعلام کرده است که هدف کرمان موتور از این واگذاری، صرفاً تملک نیست، بلکه ایجادبزرگ‌ترین گروه خودروسازی کشور و قرار دادن آن در جمع ۱۰ خودروساز برتر جهان طی پنج سال آینده است. این هدف گذاری جاه‌طلبانه اگرچه بلندپروازانه است، اما با توجه به ظرفیت‌های تولیدی موجود در کرمان موتور و سایپا و همچنین برنامه دقیق و مدون، دور از ذهن نیست.


از سوی دیگر، رقبا و مدعیان دیگر برای خرید سایپا، یا از تجربه کافی در صنعت خودرو برخوردار نیستند، یا گذشته‌ای پر از ابهام وچالش دارند؛ از جمله بابک زنجانی که نامش با اتهامات اقتصادی گره خورده، گروه صنعتی انتخاب که بیشتر در صنعت لوازم خانگی فعال است تا خودرو و هلدینگ گلستان که تجربه عملیاتی در حوزه تولید خودرو ندارد. در این مقایسه، کرمان موتور تجربه، زیرساخت،نیروی انسانی و برنامه ریزی دقیق را از خود نشان می‌دهد.


با همه این‌ها، کرمان موتور نیز با چالش‌هایی مواجه خواهد بود؛ ازجمله مقاومت‌های درون سازمانی سایپا، موانع بروکراتیک، فشارهای سیاسی و ضرورت حفظ تعادل میان اصلاح ساختار و حفظ اشتغال. با این حال، اگر دولت با نگاهی استراتژیک و بر پایه اهلیت واقعی تصمیم گیری کند، کرمان موتور می‌تواند انتخابی منطقی، مؤثر وآینده ساز برای هدایت سایپا در مسیر توسعه باشد.


با تمام این تفاسیر و حواشی شکل گرفته پیرامون خصوصی سازی ساپیا و متقاضیان این سهام، باید دید نتیجه اهلیت سنجی متقاضیان به چه صورت اعلام خواهد شد و در ادامه آن سازمان بورس و سایر نهادهای نظارتی چه دیدگاهی نسبت به این مسیر از خود نشان خواهند داد؟

کد خبر 525115

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
0 + 0 =