ابهام در اجرای طرح کالابرگ

به گزارش صدای بورس، هیئت وزیران در ۲۱ بهمن‌ماه مصوبه‌ای مبنی بر برداشت یک میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی برای تأمین اعتبار کالابرگ صادر کرد. طبق این مصوبه، برای سه دهک نخست جامعه، به ازای هر نفر ۵۰۰ هزار تومان و برای چهار دهک دیگر ۳۵۰ هزار تومان اعتبار در نظر گرفته شده است.

مبلغی که مستقیماً به حساب سرپرست خانوار واریز می‌شود و در فروشگاه‌های منتخب قابل استفاده است. هزینه اجرای این طرح نیز حداکثر یک درصد تعیین شده که با نظر وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به مجریان پرداخت می شود.

ابهام در مبنای قیمت کالاها

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، اعلام کرده که مرحله نخست این طرح از ۱۰ اسفندماه آغاز می‌شود و مشمول هفت دهک درآمدی است. بر این اساس، مردم می‌توانند ۱۱ قلم کالای اساسی را از فروشگاه‌های تعیین‌شده خریداری کنند. اما نکته مبهم این است که این کالاها با چه قیمتی عرضه می شوند؟

در دولت قبل، قیمت کالاهای مشمول کالابرگ بر مبنای سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ تعیین شده بود، اما در طرح جدید، دولت هنوز مبنای قیمتی را مشخص نکرده است. آیا دولت قیمت‌ها را بر اساس سال ۱۴۰۲ محاسبه می کند؟ این پرسشی است که هنوز پاسخی برای آن ارائه نشده است.

اقلام مشمول کالابرگ؛ تغییری در الگوی توزیع؟

بر اساس اطلاعات موجود، کالاهای اساسی مشمول این طرح شامل برنج، گوشت، حبوبات، شیر، پنیر، ماست، مرغ، تخم‌مرغ، روغن مایع، ماکارونی، قند و شکر هستند. اما نکته قابل‌توجه این است که برخلاف طرح‌های گذشته، دولت خرید سبدی این اقلام را اجباری نکرده و سرپرست خانوار می‌تواند تمام اعتبار خود را برای خرید یک کالا هزینه کند.

این تغییر می‌تواند چالش‌های جدیدی ایجاد کند. به‌عنوان مثال، اگر بخش زیادی از مردم تصمیم بگیرند اعتبار خود را صرف خرید روغن کنند، آیا فروشگاه‌ها ظرفیت تأمین کافی این کالا را دارند؟ این نگرانی وجود دارد که کمبودهای مقطعی و نوسانات قیمتی در برخی از این اقلام رخ دهد.

همچنین، گزارش‌ها نشان می‌دهد که سامانه‌های استعلام کالابرگ که در دوره‌های قبلی فعال بودند، اکنون دچار اختلال هستند. وزیر رفاه وعده داده که شماره‌های قبلی همچنان معتبر خواهند بود، اما این سامانه‌ها تنها در زمان اجرای طرح به‌طور رسمی فعال خواهند شد.

مرحله دوم به سال آینده موکول شد

برخی نمایندگان مجلس تأکید دارند که این حمایت کالابرگی باید طی دو مرحله تا پایان سال جاری اجرا شود، اما به گفته وزیر رفاه، مرحله دوم این طرح به سال آینده و تا پایان فروردین‌ماه موکول شده است. این در حالی است که بسیاری از خانوارها انتظار داشتند هر دو مرحله در سال جاری عملیاتی شود.

به گفته وزیر رفاه، همکاری‌هایی بین بخش‌های مختلف صورت گرفته و دولت در تلاش است که تأمین مالی این طرح به‌موقع انجام شود. میدری ابراز امیدواری کرده که در تاریخ ۱۰ اسفندماه اعتبار کالابرگ برای هفت دهک تأمین گردد. با این حال گفته است: اگر تأمین مالی به‌موقع انجام نشود، ممکن است اجرای این مرحله با دو تا سه روز تأخیر مواجه شود.

اهداف طرح تغییر کرده است؟

در گذشته، یکی از مهم‌ترین اهداف طرح کالابرگ، تأمین کالری، پروتئین و ریزمغذی‌های مورد نیاز دهک‌های پایین جامعه بود. اما در طرح جدید، با حذف اجبار به خرید سبدی کالاهای اساسی، این نگرانی مطرح است که خانوارها تنها به خرید یک یا دو قلم کالا بسنده کنند و اهداف تغذیه‌ای مدنظر محقق نشود. بنابراین باید دید دولت در این باره چه تدبیری مدنظر دارد؟

سایه آزمون و خطا بر اجرای یک طرح حیاتی

طرح کالابرگ الکترونیکی، با وجود اهمیتی که در حمایت از معیشت مردم دارد، همچنان با چالش‌ها و سوالاتی روبه‌روست. مبهم بودن قیمت کالاها، احتمال کمبود در برخی اقلام، اختلال در سامانه‌های استعلام و تعویق مرحله دوم، همگی مسائلی هستند که اگر دولت برای آنها چاره‌اندیشی نکند، اجرای این طرح را با مشکلاتی مواجه می کند.

تجربه‌های پیشین نشان داده که سیاست‌گذاری‌های حمایتی (نظیر کالابرگ) بدون پیش‌بینی دقیق، در نهایت فشار بیشتری را به مردم (همچون تشکیل صفوف طولانی) تحمیل می کند. آیا دولت می‌تواند از این چالش عبور کند یا بار دیگر شاهد آزمون و خطا در یک سیاست کلان هستیم؟

منبع:تابناک