دلهره‏‏‌ فولادی ها با زمزمه‏‏‌ قطعی گاز در زمستان

به گزارش صدای بورس، بنا بر آنچه در افق ۱۴۰۴ برای کشور تعریف شده بود، قرار بود ایران با تولید سالانه ۵۵ میلیون تن فولاد به قطب فولادی منطقه تبدیل شود، اما عوامل متعددی مانع از تحقق این وعده شد که یکی از این موضوعات در خلال چند سال اخیر مساله ناترازی انرژی در کشور بوده و هست.
آمارهای صنعت فولاد نشان می‌دهند کاهش تخصیص برق در نیمه اول سال باعث کاهش ۵.۷ درصدی تولید فولاد شد که حالا و با فرا رسیدن فصل زمستان قطعی گاز نیز به این رقم اضافه خواهد شد. طبق آمارها ۴ تا ۶ درصد کل گاز مصرفی کشور به بخش فولاد اختصاص دارد و این در حالی است که ۲۵ درصد از مصرف برق کشور در این صنعت به کار گرفته می‌شود که این امر نشان می‌دهد در صورتی که قطعی گاز در زمستان باعث توقف برق رسانی به واحدهای تولیدی فولادی شود، می‌تواند همان نتایج و بیش از آن را برای این صنعت به همراه داشته باشد که در تابستان شاهد بودیم.
این مساله در گذشته اثرات قطعی برق و گاز بر صنعت را به خصوص در بخش‌هایی از زنجیره فولاد که در آنها مصرف گاز یا برق بیشتر است نشان داده است. به عنوان مثال تنها در نیمه دوم سال قبل قیمت آهن اسفنجی در بازار در چهار ماه نزدیک به ۴۰ درصد افزایش یافت و این در حالی است که نسبت قیمت این محصول به ۶۲ درصد قیمت شمش رسیده است. با این حال این پایان ماجرا نیست و با مشکلاتی که در تابستان امسال از ناحیه قطعی برق پدید آمد و تداوم آن در زمستان امسال، بعید نیست قیمت این محصول در فصل زمستان و تا پایان سال به ۷۵ درصد قیمت شمش برسد.
از سوی دیگر بیشترین نرخ افت تولید زنجیره فولاد در میلگرد، نبشی و ناودانی و شمش فولادی به ترتیب با ۱۱.۷ و ۹.۶ و ۸.۵ درصد کاهش بوده است. میزان تولید گندله نیز در این مدت با کاهش ۴ درصدی روبرو شده است.
نگاهی به آمارها و تصمیمات سال قبل نشان می‌دهد دولت با شروع فصل سرد سال بین ۳۰ تا ۵۰ درصد از گاز مورد نیاز صنعت فولاد را کاهش می‌دهد که این موضوع بین ۳۵ تا ۴۰ درصد از ظرفیت تولید را در این صنعت کاهش خواهد داد و این در حالی است که در برخی فعالیت‌های این صنعت، گاز به عنوان خوراک به کار می‌رود و قطعی آن تاثیر مستقیم بر عملکرد این صنعت بر جای می‌گذارد تا جایی که می‌تواند به تعطیلی واحدهای تولید آهن اسفنجی منتهی شود.
بررسی‌های تحقیقی نشان می‌دهند بیش از ۷۰ درصد انرژی مورد نیاز در صنعت فولاد به گاز اختصاص دارد و ۲۰ درصد نیز به برق وابستگی مستقیم دارد. این بدان معناست که در صورت قطعی همزمان برق و گاز در فصل زمستان، عدم النفع صنعت فولاد در مقایسه با فصل تابستان بیشتر خواهد بود. این در حالی است که در سال‌های آینده میزان تقاضا برای گاز و برق برای این صنعت افزایش می‌یابد و شاید تا ۵۰ درصد رشد را در این بخش شاهد باشیم ولی آنچه نگران کننده است مسیر عقبگرد در تامین انرژی برای این صنعت و سایر صنایع است.
در این بین این موضوع اثرات زیادی بر صادرات این محصول توسط کشور دارد. آمارها نشان داده در نیمه نخست امسال، صادرات فولاد ایران افت ۱۶ درصدی را تجربه کرده که منجر به کاهش ۵۸۵ میلیون دلاری ارزآوری شده است که یکی از جمله مهم‌ترین دلایل کاهش صادرات فولاد را می‌توان محدودیت‌های انرژی و قطعی برق سه‌ماهه فولادسازان برشمرد که به دلیل زمزمه‌های قطعی گاز در زمستان از یک سو و احتمال همزمانی آن با قطعی برق، باید شاهد افت بیشتر صادرات و تولید فولاد باشیم.
امسال در تابستان محدودیت‌های انرژی و قطعی برق نسبت به سال گذشته ۳۰‌ درصد افزایش یافته بود و دلیل آن نیز به خاطر طولانی شدن فصل گرما و گرمای شدیدتر نسبت به سال گذشته بود، از این رو محدودیت‌های برق از تیر ماه آغاز شد و تا اواخر شهریور ادامه یافت. محدودیت‌های گازرسانی به صنایع نیز با محدودیت در تامین مازوت از آبان ماه شروع شده و این به معنای آن است که مشکلات امسال در حوزه تامین گاز و به احتمال زیاد برق، طولانی مدت خواهد بود؛ چراکه پیش‌بینی می‌شود زمستان خشک و سردی در پیش‌رو باشد و مصرف گاز در بخش‌های مختلف در کل کشور افزایش یابد، بنابراین در چنین شرایطی همان اتفاقی که در تابستان با قطعی برق رخ داد، در زمستان نیز با قطعی گاز رخ می‌دهد.
با توجه به این موضوع که تولید آهن‌اسفنجی با گاز است، واحدهای احیای مستقیم، به عنوان تولیدکننده مواد اولیه شمش فولاد با مشکل روبه‌رو می‌شوند. بر اساس آنچه شرکت ملی گاز ایران اعلام کرد، محدودیت‌های ناشی از قطعی گاز شدیدتر از سال گذشته خواهد بود و احتمالا از اوایل آذر تا پایان بهمن ادامه‌دار خواهد بود، بنابراین در نیمه دوم نیز شاهد کاهش تولید و صادرات نسبت به سال قبل خواهیم بود. تحولات منطقه‌ای تا حدی روی صادرات اثرگذار هستند، اما چندان تعیین‌کننده نخواهند بود و کماکان گاز عامل تاثیرگذارتری است.

شماره ۵۶۹ هفته نامه اطلاعات بورس