سرمایه‌گذاری و دانش بنیان!

یک زاویه نگاه مشهور و آشنا در ترکیب روانشناسی فردی و اجتماعی، شناخت دایره نفوذ و دایره نگرانی‌هاست. دایره نگرانی‌های امروز ما که بیشتر شامل عوامل بیرونی و محیطی و اخبار اتفاقات پیرامون ماست، نشانه‌های مثبتی در آن دیده می‌شود.
از شکوفه‌های بهاری که آغاز کنیم، هر کدامشان نویدبخش میوه و محصولی است که ثمره‌ گذر از سرمای سخت زمستان و حیات بخشی بهار است. سرآغازی بهاری برای ما ایرانیان از سده جدید که با خود انرژی تغییر و شروع تازه‌ای از کائنات را در دل دارد. انرژی متراکم از سده‌ای که گذشت و یاد و نام بزرگانی اثرگذار در حوزه اقتصاد، کسب و کار و کارآفرینی ایران را برای همیشه در دل تاریخی خود ثبت کرد، که علیرغم همه سختی‌ها و فقدان امکانات قدم‌های استواری برای سربلندی نام ایران برداشتند. ٥٠ سال ابتدایی قرن گذشته، پیش از انقلاب، عده‌ای کارآفرین سختکوش و خوش‌نام از دل خاک کشاورزی روستاهای این مرز و بوم، دکان‌های بازارهای سنتی شهرها و در نوردیدن مرزهای کشورها برای داد و ستد و تجارت، برندهایی خوشنام ملی را از برهوت امکانات آن دوران به یادگار گذاشتند.
٥٠ سال پایانی قرن، پس از انقلاب نیز کارآفرینان بازهم سختکوش و خوشنامی از دل سختی‌های جنگ و تحریم این پرچم افتخار را بدوش کشیدید. همچنین در دهه پایانی قرن، این بار جوانان با استعداد و توانمند ایرانی با همتی جمعی توانستند موجی از کارآفرینی در اقتصاد دانش بنیان دیجیتال کشور ایجاد کنند. با نگاهی از کمی دوردست و از آینده به امروز، می‌توان فرصت تاریخ سازی کارآفرینی که بزرگترین خصلت آن هضم مشکلات در همت و اراده تاریخ سازان است را برای نسل جوان امروز که آستین همت بالا بزنند را نیز در ابتدای سده جدید به‌وضوح مشاهده کرد. اگر از نگاه تاریخی به امروز بیاییم، از دیگر عوامل محیطی امسال، می‌توان به استقرار دولت جدید و برای چند سال ثبات مدیریت و رویه‌ها اشاره کرد که قطعا از عوامل موثر مثبت در هر فعالیت اقتصادی و کسب کاری است. اگر این اتفاق با توافقی در جهت رفع سایه تحریم‌های ظالمانه از سر اقتصاد کشورمان همراه شود و شرایط جنگی اقتصاد کشور را به فضای سالم رقابتی سوق دهد، شاهد شکوفایی و رونق کسب و کارهای کشور خواهیم.
نشانه‌ انرژی بخش دیگر، تثبیت جایگاه کسب و کارهای دانش بنیان است که با سختکوشی و تلاش، امسال خود را به شعار سال مقام معظم رهبری رساندند. بعضی دانش بنیان‌هایی که چند سالی است با نام کسب و کارهای نوپا یا استارتاپی به همت جوانان ایرانی در اشتغالزایی نخبگان جوان کشور بسیار تاثیرگذار بودند؛ نقش‌های مهمی در بهبود بهره‌وری در بخش تولیدات صنعتی و کشاورزی و همچنین در بخش خدمات که به نسبت کشورهای توسعه یافته بسیار فرصت مغتمی برای رشد اقتصادی کشورمان است. در این سال رشد قیمت نفت و انرژی نیز می‌تواند موجب رشد سرمایه‌گذاری در کشور و البته کند شدن مقطعی رشد اقتصادی در کشورهای در حال توسعه رقیب ما باشد. همه اینها در کنار خبرهای خوب از کاهش و حتی پایان همه گیری کرونا می‌توانند از نشانه‌های مثبت دایره نگرانی‌های ما باشند.

• بیشتر بخوانید:

بورس‌های آسیا سرخ شدند

اما فارغ از دایره نگرانی‌ها که همیشه و همه جا وجود دارد، تمرکز بر دایره نفوذ و توانمندی‌هایمان عامل رشد و پیشرفتمان است. در این سال‌ها آموختیم که هیچ وقت شرایط برای هیچ کارآفرینی مساعد نبوده و همیشه بزرگان از دل مشکلات زمانشان می رویند. آموختیم انرژی و توان یک کارآفرین از عمق وجودش و از عشقش به کشورش می‌جوشد که مشکلات بیرونی حریف امید و انگیزه‌اش نمی‌شوند. آموختیم که اگر مشکل و فقدانی وجود دارد، آن را فرصت کار و تلاش و پیشرفت ببینیم.
همه رویا و انگیزه ما این است که نام کوچک ما در تاریخ این خاک پاک در کنار نام بزرگان کارآفرین در کتاب کارآفرینی و عشق به وطن ثبت شود. اینها همه مواردی است که مرورشان نشان می‌دهد کفه ترازو به سمت امید، پربارتر از سمت دیگر است. پس لازم است بازهم برکت دسترنج تلاش و کارآفرینی‌ را روی فرزندان این مرز و بوم سرمایه‌گذاری کنیم تا موج‌ها از پی هم بخروشند.
بازار سرمایه به عنوان یک نماینده از اقتصاد کشور که آمار شفافی دارد شاید تاحدی می‌تواند نشان‌دهنده وضعیت فعلی ما باشد. در حال حاضر دو ابزار طراحی شده در بازار سرمایه برای گسترش شرکت‌هایی که در مراحل مختلف رشد خود مشارکت سرمایه‌گذاران را می‌طبند، صندوق‌های جسورانه
(Venture Capital Fund) و صندوق‌های خصوصی (Private Equity Fund) را اجرایی شده دارد. درحال حاضر در کشور ما ۱۸ صندوق جسورانه و خصوصی (۱۴ صندوق جسورانه و ۴ صندوق خصوصی) درحال فعالیت هستند و همه این صندوق‌ها نزد شرکت فرابورس لیست شده‌اند. صندوق‌های جسورانه فعالیت خود را از سال ۱۳۹۵ و صندوق‌های خصوصی از سال ۱۳۹۷ شروع کرده‌اند. ارزش سرمایه کل این صندوق‌ها حدود ۲۶.۵۰۰ میلیارد ریال است که حدود ۱۲.۰۰۰ میلیارد ریال آن تادیه شده است. از این اعداد حدود ۱۶.۵۰۰ میلیارد ریال سرمایه ثبتی صندوق‌های خصوصی است و حدود ۱۰.۰۰۰ میلیارد ریال متعلق به صندوق‌های جسورانه است. به‌نظر می‌رسید با وجود اینکه بیش از پنج سال از فعالیت این صندوق‌ها می‌گذرد هنوز لازم است درمورد ساختار آنها برای سهولت در اجرا بازنگری صورت پذیرد زیرا برخی از فعالان در این حوزه هنوز از این ابزارها استفاده نمی‌کنند و شرکت سهامی خاص را بخاطر سادگی و سهولت در اجرا برای این موضوع انتخاب می‌کنند.
بله این رویش‌ها از دل سرمایه‌گذاری دلسوزانه سربر می‌آورند. سرمایه‌گذاری که از آن به سرمایه‌گذاری جسورانه تعبیر می‌شود. چند سالی است که ساختار آن در کشورمان شکل گرفته است ولی به‌نظر فرهنگ این نوع سرمایه‌گذاری به تکرار و تمرین بیشتری نیاز دارد. با امید به ساختن، سال جدید را آغاز می کنیم. ساختن این کشور و سرمایه‌گذاری در شرکت‌های که با ایده‌های خوب فرزندان این کشور آغاز و با سرمایه‌گذاری بارور می‌شوند.

• علی سمساریلر - فعال استارتاپی