به گزارش صدای بورس، بر این اساس تسلط یک فرد آگاه و مشاور در زمینه حل و فصل این مسائل ضرورت به شمار می‌آید. البته به دلیل تخصصی بودن و بی‌اطلاعی بسیاری سهامداران از امور حقوقی، این موضوع عامل به وجود آمدن اختلافاتی بین سهامدار، ناشران، کارگزاری‌ها و... می‌شود. برای شفاف سازی برخی ابعاد این مسئله قابل تامل در گفت‌وگوی زنده صدای بورس، نظرات محمدجواد اسدی، وکیل و مشاور حقوقی بازار سرمایه را جویا شدیم.
یکی از مشکلات بسیاری از سهامدران تخلفاتی است که از جانب کارگزاری‌ها به وجود می‌آید و سهامدار نمی‌تواند به موقع سهام خود را بفروشد و متضرر می‌شود. راهکارحل این مشکل چیست؟
اگر منشاء مشکل کارگزاری باشد، یعنی کارگزار باعث شده باشد که سهامدار نتوانسته سهام را خرید و فروش کند باید از طریق کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار طرح دعوا کند. اگر کمیته سازش، گواهی عدم سازش را صادر کرد به هیأت داوری می‌رود. اما منوط به این است که منشاء مشکل کارگزاری باشد. در صورتی که منشاء مشکل کارگزاری نباشد و خود افراد مقصر باشند به این مشکل
رسیدگی نمی‌شود.
اگر از جای دیگری مشکل ایجاد شده، نظیر اینکه سیستم معاملات اختلال داشته باشد و افراد متضرر شوند در این صورت چه باید کرد؟
اگر شرکتی زیر ساخت معاملاتش به گونه ای باشد که کفاف معاملات را ندهد و سهامداران به خاطر زیر ساخت‌های موجود نتوانند معامله کنند، این شرکت‌ها باید خسارت ایجاد شده را پرداخت کنند. در این خصوص بحث کمی فنی تر است، برای اثبات این که مقصر چه کسی بوده باید به کارشناسان متخصص مراجعه شود. بنابراین هیأت داوران، متخصص امر را انتخاب کرده و او بررسی می‌کند که مشکل از کجا ایجاد شده است. اگر مشکل از ارائه دهندگان خدمات باشد، باید مسئولیت آنرا بپذیرند و خسارت های لازم را پرداخت کنند.
تاکنون در این حوزه‌ها طرح شکایتی مطرح شده است؟
بله مواردی وجود داشته است. همین الان هم اگر چنین اتفاقی به وجود آید کارگزاری‌ها به شرکت‌ها نامه می‌زنند که خسارت وارد شده را پرداخت کنند. شرکت‌هایی که ارائه دهنده خدمات هستند خسارت‌ها را پرداخت کرده اند و تاکنون مشکلی در این باره وجود نداشته است.
برخی شرکت‌ها وقتی تقسیم سود سهام داشته ، دیرتر از موعد مقرر پرداخت می‌کنند، برخورد حقوقی در این خصوص چگونه است؟
براساس دستورالعملی که هیأت داوری بورس و اوراق بهادار پیش بینی کرده و بر اساس آئین نامه ای که ابلاغ شده برای سود سهام‌هایی که مهلت پرداخت آنها به اتمام رسیده است حتی خارج از نوبت هیأت داوران به آن رسیدگی می‌کند و دیگر نیازی هم به کمیته سازش نیست.اگر موارد قانونی سود سهام رعایت شده باشد دیگر برای وصول سود بر اساس دستورالعملی که توسط هیأت داوری تنظیم شده ، نیازی هم به بحث کمیته سازش ندارد. افراد مستقیما می‌توانند به هیأت داوری مراجعه کرده و به مسئله تاخیر در پرداخت سود سهام آنها خارج از نوبت
رسیدگی می‌شود.
به لحاظ حقوقی چه موارد مهمی وجود دارد که سهامداران بازار سرمایه باید آنها را بدانند؟
با توجه به بهتر شدن اوضاع بورس، سبدگردانی‌هایی خارج از بورس و توسط افراد باتجربه‌تر بازار انجام می‌شود. افراد کد خود را به آنها می‌دهند تا برایشان خرید کنند. در حالی که این افراد ضرر سهامداران را پوشش نمی‌دهند و تعهدی هم در این رابطه وجود ندارد. البته هیچ مرجعی هم به این مشکل رسیدگی نمی‌کند زیرا افراد با میل خودشان این‌کار را انجام داده اند. بنابراین خودشان باعث به وجود آمدن چنین ضررهایی هستند. نکته مهمی که وجود دارد این است که سهامداران نباید «کد و یوزرپسورد» خودشان را در اختیار دیگران قرار دهند. چون این مسئله مشکلات فراوانی ایجاد می‌کند و در صورت بروز مشکلات عدیده، خود سهامدار مقصر است و هیچ مرجعی حق را به او نمی‌دهد.برخی افراد در بازار خوب کار کرده اند و به قول معروف افراد خبره ای هستند، سهامداران تازه وارد نباید به هیچ وجه پول خود را در اختیار این افراد قرار دهند تا برایشان سرمایه گذاری و یا معاملات سهام کنند. در حال حاضر تعداد زیادی سبدگردان وجود دارد که می‌توانند به صورت قانونی خرید و فروش سهام را انجام دهند بدون این که مشکلی پیش آید، همچنین ضرر و زیان‌های پیش آمده را هم پوشش می‌دهند.
اعتبار کانال‌ها و گروه‌های بورسی غیرمجاز سیگنال فروش را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
برخی کانال‌ها و گروه‌هایی که در شبکه‌های مجازی وجود دارند و به افراد مشاوره می‌دهند سازمان بورس با آنها برخورد می‌کند زیرا افراد در جوّ این کانال‌ها قرار می‌گیرند که سهمی را خریداری کنند و ممکن است سمت سهم‌های زیانده بروند. مدیران بسیاری از کانال‌های غیر مجاز بورسی به دادگاه‌ها کشیده می‌شوند در واقع این مجموعه‌ها تنها به دنبال منافع خودشان هستند تا این که سود دیگران را در نظر بگیرند در نتیجه نمی‌توانند راهنماهای خوبی باشند. سهامداران باید حواس خودشان را جمع کنند و وارد چنین کانالایی که سیگنال‌های خاصی به سهامداران می‌دهند نشوند. لیدر این کانال‌ها دانش اجتماعی و علمی ندارند.
در خصوص مشکلات حقوقی معاملات آفلاین چه نظری دارید؟
زمانی که معاملات آفلاین انجام می‌شود کارگزاری می‌تواند سفارشات را مستقیما اجرا کند، بنابراین ادعای بعدی افراد مبنی بر این که این سفارش اینترنتی را کارگزاری گذاشته است قابل قبول نیست. علت این است که عمده کارگزاری‌ها بر اساس وی پی ان این معاملات را انجام می‌دهند و معاملات وی پی ان هیچ ردی از خودش بر جای نمی‌گذارد. بنابراین مشتری که با معامله گر رفیق است و بده بستانی دارد و به آنها اجازه می‌دهد که آفلاین معامله کنند، اگر متحمل ضرر شود دیگر نمی‌تواند ضرر خودش را دریافت کند و امکان دفاع ندارد.
بیشترین مشکل حقوقی که برای کارگزاری‌ها ایجاد می‌شود چیست؟
بیشترین آسیبی که کارگزاری‌ها مرتکب می‌شوند همین معامله گران هستند. در بخش‌های تحلیلی مشکل خاصی ایجاد نمی‌شود. بلکه جاهایی است که معامله گر بدون این که سفارش خریدی وجود داشته باشد سفارش نزدیکان و دوستان را انجام می‌دهد، اگر سهم وارد سود شود که مسئله‌ای ایجاد نمی‌شود اما اگر سهم زیان بدهد مشکلات زیادی به وجود می‌آید.
آیا سبدگردان‌ها تعهد دارند که ضرر و زیان‌ها را در بدترین حالت هم پرداخت کنند؟
نه این گونه نیست . ولی سازمان بورس الزامی را برای سبدگردان‌ها گذاشته که رابطه بین سبد گردان و سرمایه‌گذار رابطه وکیل و موکل است. البته ممکن است مردم عادی به این زوایا آشنا نباشند اما سازمان سبدگردان‌ها را الزام کرده است که در قراردادهایشان رابطه وکیل و موکلی را بزنند. یعنی این که وقتی سبدگردان وکیل شد باید سهم‌های خوب برای سهامدار بخرد. سبدگردان‌ها بیشتر حالت ضمانت دارند و چارچوب و قاعده ای هم در این رابطه وجود دارد.
علی آل بویه
منبع: هفته نامه اطلاعات بورس شماره ۳۸۳
نظر شما