شاهد رونق بازارسهام خواهیم بود

افراد زیادی در دو سال اخیر، کدبورسی گرفته و به عنوان فعال بازار به صورت مستقیم بدون آموزش‌های لازم و مربوطه اقدام به خرید و فروش سهام می‌کنند که نشان از عدم رشد فرهنگ سرمایه‌گذاری در بورس متناسب با رشد کدهای بورسی دارد که این مهم آسیب‌های جدی را برای بازار سهام در بلند مدت خواهد داشت. بر این اساس پیشنهاد می‌شود در کنار ایجاد فرهنگ‌ سرمایه‌گذاری بلندمدت در بورس از طریق ترغیب حضور مردم در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، آموزش موضوعات مالی بیش از بیش مورد توجه قرار گیرد. تحقق این موارد باعث تعمیق بازار سرمایه و همچنین آشنایی عموم جامعه با بازار سرمایه خواهد شد. موارد مذکور بخشی از دغدغه‌های یکی از فعالان مجرب بازار سهام به شمار می‌آید. برای تشریح بیشترابعاد این موضوع قابل تامل، بر آن شدیم در گفت‌وگویی برخی نظرات بهادر شمس، مدیرعامل کارگزاری آرمان تدبیر نقش جهان را جویا شویم.

 روندآغازفعالیت و برنامه‌های کارگزاری آرمان تدبیر نقش جهان در چه شرایطی قرار دارد؟

کارگزاری آرمان تدبیر نقش جهان در سال 1384 در شهر اصفهان تأسیس شد که طی 14 سال گذشته رشد و توسعه این شرکت همواره مد نظر مدیران مجموعه بوده است. در حال حاضر برخورداری از 23شعبه و 29 ایستگاه معاملاتی در رزومه این شرکت است که بر اساس گزارشات کانون کارگزاران حائز رتبه هفتم از نظر تعداد شعب بین کارگزاران هستیم. این شرکت حدود یک درصد از کل معاملات خرد بازار را به خود اختصاص داده است. البته در کنار رشد کمی و کیفی، خدمات ارائه شده توسط این کارگزاری به عنوان اصلی‌ترین هدف شرکت بوده است. در این راستا اخذ مجوز آموزش و برگزاری دوره‌های متعدد آموزشی و همچنین برگزاری جلسات منظم تحلیل بازار، طراحی، ایجاد و ارائه نرم‌افزار Meta Wave به مشتریان کارگزاری از اقداماتی بوده که توانسته توجه بسیاری از فعالان بازار سرمایه را به خود جلب کند که در حال حاضر حدود 1200 کاربر در حال استفاده از این بستر هستند. شایان ذکر است این شرکت، سال جاری در راستای ایجاد فرهنگ سهامداری، اقدام به تاسیس بوستان بازار سرمایه در باشگاه فرهنگی ورزشی انقلاب داشت که افتتاحیه این بوستان در مهرماه با حضور مدیران، مسئولان و فعالان بازار سرمایه کشور صورت پذیرفت. البته برگزاری برنامه‌های آموزشی،تحلیلی، آشناسازی عموم مردم با فضا و فرهنگ بازار سرمایه و معرفی بسترهای سرمایه‌گذاری مناسب در بازار سهام مطابق با تمرکز بر حمایت از تولید ملی از اهداف بنیادین این بوستان به‌شمار می‌آید.

 شرایط کنونی بازار را چطور ارزیابی می‌کنید؟

روند صعودی بازار سرمایه از سال 1398 با رشد نرخ ارز نیمایی آغاز شد که این موضوع سرآغاز سالی پررونق برای بورس بود. همچنین در سال‌های اخیر، رشد بازار به علل تورمی صورت پذیرفته و تنها تعداد کمی از شرکت‌ها به واسطه بهبود عملیات سودآوری با افزایش قیمت سهام روبه‌رو شده‌اند، اما این رشد عمومی قیمت‌ها به لحاظ بهبود وضعیت اقتصادی، بهره‌وری و یا ارتقای تکنولوژی در سطح اقتصاد نیست. به هر صورت رشد پر قدرت قیمت سهام به همراه رشد حجم معاملات از ویژگی‌های بازار سهام در سال 1398 بوده است.

 شرایط پیش‌روی بورس چگونه خواهد بود؟

با توجه به حجم بالای نقدینگی موجود در جامعه، عدم جذابیت بازارهای موازی، پیش‌بینی فضای تورم اقتصادی و آشنایی بیش از پیش جامعه با بازار سرمایه می‌توان توقع استقبال از بازار سرمایه را داشت. البته افزایش تعداد کدهای بورسی مشارکت کننده (بعضا حدود یک میلیون کد) در عرضه اولیه‌ها طی امسال نشان از استقبال بی‌نظیر دارد. اما چشم‌انداز بازار سرمایه نسبت به بقیه بازارها مثبت ارزیابی می‌شود.

 برای افزایش حضور مردم در بورس، چه راهکارهایی را پیشنهاد می‌دهید؟

همانگونه که عنوان شد، در دو سال اخیر افراد زیادی کد بورسی گرفته و به عنوان فعال بازار به صورت مستقیم بدون آموزش‌های لازم و مربوطه اقدام به خرید و فروش سهام می‌کنند که نشان از عدم رشد فرهنگ سرمایه‌گذاری در بورس متناسب با رشد کدهای بورسی دارد که این مهم آسیب‌های جدی را برای بازار سهام در بلند مدت خواهد داشت. لذا پیشنهاد می‌شود در کنار ایجاد فرهنگ‌ سرمایه‌گذاری بلند مدت در بورس از طریق ترغیب حضور مردم در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، آموزش موضوعات مالی بیش از بیش مورد توجه قرار گیرد. تحقق این موارد باعث تعمیق بازار سرمایه و همچنین آشنایی عموم جامعه با بازار سرمایه خواهد شد.

 اختلالات هسته معاملات چه آسیب‌هایی به روند بازار می‌رساند؟

با رشد کدهای معاملاتی و در پی آن حجم معاملات، شاهد اختلال در هسته معاملات هستیم. البته مشکل اختلال در روزهایی با حجم معاملات غیر متعارف، خصوصا در روزهایی که استقبال از عرضه‌های اولیه شدت دارد بیش از پیش نمایان می‌شود. این مشکل به اختلال در نرم افزار نامک و نرم افزارهای معاملات برخط منجر شده و نارضایتی معامله‌گران، فعالان و مشتریان را در پی دارد. حتی این موضوع موجب ضرر و زیان عده‌ای از سرمایه‌گذاران شده است که می‌تواند باعث سلب اعتماد و کارآمدی این بازار و در بعضی مواقع جهت‌دهی‌ها و سیگنال‌دهی‌های اشتباه شود. اما کارآمدی سامانه و هسته معاملات و به‌روزآوری مستمر آن باعث تعمیق و اعتمادسازی در بازارخواهد شد.

 برای افزایش جذب نقدینگی در بورس چه راهکارهایی را پیشنهاد می‌دهید؟

در جوامع پیشرفته آمار سهامداران به کل جامعه در حدود 40 تا 60 درصد است اما اکثر این افراد در قالب سرمایه‌گذاری غیرمستقیم و از طریق خرید واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازار حضور دارند و تنها کمتر از نیم درصد از این کدها به صورت مستقیم اقدام به خرید و فروش در بازار سهام می‌کنند که نشان از فرهنگ‌سازی مناسب در این جوامع دارد. اما آمار مشارکت در ایران نزدیک به یک درصد است که بیشتر نیز در قالب سرمایه‌گذاری مستقیم در بازار اقدام داشته‌اند. البته با توجه به وجود حجم نقدینگی بالا در دست جامعه و مناسب بودن بستر سرمایه‌پذیری در بورس، مدیریت مناسب این منابع زمینه رشد و شکوفایی تولید ملی و راهکاری برای برون‌رفت از رکود اقتصادی بنگاه‌های تولیدی خواهد بود. اما پیشنهاد می‌شود با تبلیغات مناسب از طرق مختلف و مناسب در جهت آموزش، آگاه‌سازی و فرهنگ‌سازی، شرایط و راهکارهای سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه برای عموم مردم تشریح و اعلام شود.

 هزینه‌های زیادی بر صنعت کارگزاران تحمیل می‌شود، در این خصوص چه نظری دارید؟

اصلی‌ترین هزینه که موجب فشار بر کارگزاران است هزینه کسب و پیشه بوده که توسط شهرداری اخذ می‌شود. کانون کارگزاران طی سال‌های گذشته، با همکاری سازمان بورس به دنبال تغییر نرخ این هزینه بودند. تلاش‌های بسیاری انجام شد ولی هنوز به نتیجه مطلوب منجر نشده است. کاهش این هزینه می‌تواند در سودآوری کارگزاران تاثیر بسزایی داشته باشد.

 تحقق قانون‌زدایی برای کارگزاران، چه آثاری به همراه خواهد داشت؟

علاوه بر اجرایی شدن قانون‌زدایی بحث دیگری که بیشتر می‌تواند موثر واقع شود، بحث عدم برخورد سلیقه‌ای با قوانین است. مسلما حذف قوانین دست و پاگیر و زائد تاثیر بسزایی در چابکی شرکت‌های کارگزاری خواهد داشت اما برخی تبصره‌ها و صلاحدیدهای موجود در قانون، امکان برخورد سلیقه‌ای را بیشتر می‌کند که می‌تواند باعث سلب اعتماد فعالان و سهامداران شود.  همچنین با توجه به حضورکنار هم کارگزاران نهادی و خصوصی در یک بازار، شاید برای کارگزاران خصوصی راهکارهای استفاده از حفره‌های قانونی بیشتر از یک کارگزار نهادی فراهم شود.این موضوع مهم در بازار با رقابت کامل، می‌تواند تاثیر بسیاری در عدم رقابت سالم ایجاد کند.

 در خصوص آثار مالیات بر نقل و انتقال سهام چه نظری دارید؟

شفافیت در بازار سرمایه از مزیت‌های جدایی ناپذیر است. همین شفافیت باعث آن است که در تمامی معاملات مطابق قانون در زمان فروش مالیات مصوب از ثمن معامله کسر و در حساب مشتری لحاظ شود. اما مالیات مشخص وغیر قابل اغماض از مزیت‌های سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه است. در صورتی‌که این مالیات فزاینده شود یا مالیاتی دیگری تعریف شود باعث کسر جذابیت بورس و سلب اعتماد سهامداران می‌شود. همچنین جذب نقدینگی در این بازار سخت‌تر شده و بعضا می‌تواند باعث خروج پول از بازار نیز شود. البته در صورت ورود این حجم از نقدینگی به هر یک از بازارهای موازی نتایج جبران ناپذیر تورمی به وجود می‌آید.

 پیشنهادهای بودجه 99 چه آثاری بر بازار سرمایه می‌گذارد؟

بودجه سال 1399 با کسری آشکار و پنهان بسیار زیادی ارائه شده، نتیجه اعمال بودجه و سخت‌تر شدن تحریم‌ها موجب رشد افسار گسیخته نقدینگی در اقتصاد ایران می‌شود. به طور طبیعی بخشی از این نقدینگی جذب بورس خواهد شد. از این رو به نظر می‌آیددر ماه‌های پایانی سال 1398 و در طول سال 1399 شاهد رونق بازارسهام خواهیم بود.

 توسعه معاملات الگوریتمی در بهبود بازار چه نقشی می‌تواند ایفا کند؟

همانطور که می‌دانید در حال حاضر فقط برای کدهای حقوقی امکان استفاده از قابلیت معاملات الگوریتمی وجود دارد. یکی از مشکلاتی که معمولا حقوقی‌های بزرگ بازار با آن دست به گریبان هستند، حضور نیروی انسانی به عنوان معامله‌گر است که نتیجه آن افزایش رانت و همچنین خطای انسانی است، از سوی دیگر در زمان خرید یا فروش با حجم بالا در یک سهم نیز امکان روندسازی قیمتی در سهم مذکور وجود دارد.
راهکار استفاده از معاملات الگوریتمی عاملی برای بسترسازی این امکان در بازار سرمایه توسط مدیران سازمان بورس است. این مسئله گامی بلند در جهت نیل به استفاده موثر از تکنولوژی در بازارهای مالی بود. در حال حاضر کمبودها و کسری‌هایی از قبیل عدم آشنایی کامل فعالان بازار با قابلیت‌های این سیستم و همچنین عدم حضور نیروی متخصص کافی در این زمینه حس می‌شود. البته با همت مدیران و فرهنگ‌سازی می‌توان در جهت رفع چالش‌های این سیستم برآمد. همچنین پیشنهاد می‌شود پس از فرهنگ‌سازی و آموزش‌های لازم این قابلیت برای کدهای حقیقی نیز فعال و مجوزهای لازم
صادر شود.

 روند فعالیت‌های آموزشی در بازار سهام را چگونه می‌بینید؟

با حضور کدهای جدید به عنوان معامله‌گران فعال در بازار سرمایه، نیاز به آموزش بیش از پیش حس می‌شود. در حال حاضر بازار با روند صعودی رو به رو است. این موضوع امکان کسب سود در بازار را حتی بدون دانش و آموزش‌های لازم بیشتر می‌کند. اما مسئله مذکور از اهمیت آموزش کم نمی‌کند. در تهران به واسطه تمرکزگرایی، مؤسسات بسیاری در مبحث آموزش ورود کرده‌اند.
همچنین کارگزاران نیز در بحث آموزش در تهران فعال‌تر عمل می‌کنند، اما در شهرستان‌ها این کمبود بیشتر حس شده و نیاز به آموزش مرتفع نمی‌شود. اگرچه طی برنامه‌ریزی‌هایی توسط این کارگزاری ورود به حوزه آموزش برای شهرستان‌ها در دستور کار قرار گرفته و در حال پیگیری است، اما مشکلاتی از قبیل تأمین محل مناسب آموزش و همچنین بعضا شناسایی مدرسان بومی می‌تواند از موانع این کار باشد. از سوی دیگر برند شخصی مدرس در جذب دانش‌پذیر بسیار موثر است. اغلب مدرسان صاحب نام عمدتا طی تفاهم نامه‌ها به صورت انحصاری تنها خدمت به شرکت‌های خاصی ارائه می‌کنند. که این موضوع از رسالت معلمی،آموزشی به دور بوده وبر مشکلات می‌افزاید.

• مژده ابراهیمی- خبرنگار
• شماره 337 هفته نامه اطلاعات بورس - صفحه 14