شوکی که در هفته گذشته به نمادهای بانکی در بازار سرمایه پس از انتشار ابلاغیه بانک مرکزی در خصوص محدودیت افزایش سرمایه از طریق سرمایه‌گذاری وارد شد، بورسی‌ها را نگران این صنعت کرد. تا جایی که شاپور محمدی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار ایران برای جلوگیری از شوکی دیگر از انجام مذاکراتی با مسئولان بانک مرکزی برای اعمال معافیت مالیاتی جهت فروش اموال مازاد بانک‌ها پس از تجدید ارزیابی بانک‌ها خبر داد. این در حالی است که باتوجه به زیان انباشته موجود در بانک‌ها، به اعتقاد بسیاری از کارشناسان اقتصادی این صنعت توانایی پرداخت مالیات را ندارد.
خواستار معافیت مالیاتی بانک‌ها هستیم
شاپور محمدی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به خبر تأیید نشده اخذ مالیات از تجدید ارزیابی بانک‌ها در مورد اموال مازادشان، گفت: بر اساس این خبر، طبق نظر بانک مرکزی، اموال مازاد بانک‌ها پس از تجدید ارزیابی مشمول معافیت مالیاتی نمی شود، حال قرار است بررسی‌های لازم در این رابطه صورت گیرد. وی ادامه داد: البته ما با مسئولان بانک مرکزی صحبت کرده که اموال مازاد بانک‌ها پس از تجدید ارزیابی جهت افزایش سرمایه مشمول معافیت مالیاتی شود.
محمدی افزود: بر اساس قانون رفع موانع تولید، زمانی که اموال مازاد بانک‌ها فروخته می شود، درآمدهای مذکور باید به حساب افزایش سرمایه واریز شود و بانک‌ها طبق قانون در این رابطه اختیارات لازم را دارند. رئیس سازمان بورس گفت: اگر بانک مرکزی با معافیت مالیاتی اموال مازاد بانک‌ها پس از تجدید ارزیابی موافقت کند، این مسئله کمک بسیار بزرگی به بانک‌ها خواهد کرد.
دولت به درآمدهای مالیاتی دل بسته
البته نباید فراموش کنیم که بعد از حذف درآمدهای نفتی از بودجه، دولت با کسری بودجه بسیاری روبه رو شده و برای حل آنها به درآمدهای مالیاتی دل بسته است. از این رو معافیت مالیاتی به صنعت بانکداری در شرایط کنونی کمی دور از ذهن است. از سوی دیگر اگرچه دفاع تمام قد محمدی به عنوان رئیس سازمان بورس بسیار مناسب است اما نباید فراموش کنیم که پیش از این هم محمدی خبر معافیت مالیات بر ارزش افزوده تملک سهام را اعلام کرده بود اما در نهایت به جایی نرسید. با این حال باید دید این دفعه دفاع محمدی چگونه پیش می رود؟
دولت از درآمد تجدیدارزیابی بانک‌ها چشم پوشی کند
کامران ندری عضو هیات علمی پژوهشکده پولی و بانکی با اشاره به اخذ مالیات از فروش اموال مازاد بانک‌ها پس از تجدید ارزیابی دارایی‌ها گفت: در حال حاضر بانک‌ها با مشکلاتی مواجه بوده و زیان ده هستند، از طرف دیگر دارایی‌هایی در سمت راست ترازنامه خود دارند که این دارایی‌ها هیچ کمکی به آنها نمی‌کند و باید از شر آنها خلاص شوند؛ از این رو برای کمک به اینکه سیستم بانکی از این دارایی‌ها خلاص شود و نقدینگی لازم برای ایفای تعهدات خود را تامین کرده و زیان بیشتری نداشته باشند، معافیت مالیاتی واجب است.
این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: سیاست قابل فهمی است که از بانک‌ها خواسته شود تا اموال مازاد خود را فروخته و ضمن تامین نقدینگی لازم، سمت راستا ترازنامه باکیفیت بالاتری پیدا کنند.
در این راستا برای اینکه بانک‌ها را در این راه کمک کنند، باید درآمد حاصل از این مهم از شمول مالیات خارج شود.
ندری هزینه تحقق این مهم را درآمد دولت از این راه دانست و ادامه داد: با توجه به اینکه با این روش صورتهای مالی بانک‌ها بهبود پیدا می کند و در مسیر داشتن دارایی های باکیفیت تر گام برمی دارند، دولت میتواند از درآمد حاصل از این موضوع چشم پوشی کند.
عضو هیات علمی پژوهشکده پولی و بانکی افزود: نکته مهم این است که هر سیاستی در مقابل بانک‌ها استفاده شود، باید در یک پکیج و بسته ای قرار بگیرد تا اجرایی کردن سیاستهای جز و خرد بدون در نظر گرفتن کل ابعاد بانکی، زمینه شکل‌گیری پشیمانی را به وجود نیاورد.
وضعیت نامطلوب سود عملیاتی بانک‌ها
حمیدرضا مهرآور مدیر عامل کارگزاری بانک سامان با اشاره به کسری بودجه دولت گفت: باتوجه به کسری بودجه به نظر نمیرسد که دولت از درآمد مالیات به خصوص از بانکی‌ها چشم‌پوشی کند، اما اگر این معافیت انجام شود، بسیار اتفاق خوبی برای صنعت بانکداری است چرا که صنعت بانکداری از وضعیت خوبی در سود عملیاتی برخوردار نیست.
مدیرعامل کارگزاری بانک سامان اضافه کرد: در نتیجه اگر نظام بانکی بتواند از یکسو تجدید ارزیابی را انجام دهد و از سوی دیگر از مالیات معاف شود نه تنها دارایی آنها به روز می شود، بلکه کفایت سرمایه و حد اعتباری بهتری خواهند داشت که در نتیجه به بالا رفتن ارزش سهام آنها منجر می شود.
نظام مالیاتی درست و مناسبی حکمفرما شود
حسین قاسمی کارشناس ارشد اقتصادی گفت: فروش املاک مازاد در اقتصاد پولی به این صورت است که بخشی از دارایی‌های غیرفعال می تواند به نقدینگی تبدیل و در مسیرهای قابل قبولی هدایت شود.
وی افزود: در شرایط فعلی سیستم بانکی تبدیل دارایی غیرمولد به دارایی دیگری که گردش مالی بانک را بهبود بخشد، کارآمد است.
حتی اگر برخی از این اموال در شرایطی باشند که در نگاه استهلاکی بتوانیم بگوییم که عمر حقوقشان تمام شده باشد، بازهم دارای ارزش هستند. قاسمی در خصوص اخذ مالیات از فروش اموال مازاد نظام بانکی گفت: در حال حاضر برخی از بانک‌ها زیان پنهان دارند، البته اگر مازاد سودی وجود داشته باشند، باید مالیات دهند. اما اکنون نظام بانکی باتوجه به زیان انباشته ای که دارد در معرض ورشکستگی بوده و در شرایطی قرار ندارد که بتواند هزینه پرداخت مالیات را تامین کند.
این کارشناس ارشد اقتصادی اضافه کرد: با این حال اگر نظام مالیاتی درست و مناسبی حکمفرما شود، مدیران جرات می‌کنند در ارائه صورتهای مالی شفاف‌تر و با واقعیت بیشتری برخورد کرده و مجبور نمی‌شوند زیان‌ها را پنهان کنند.قاسمی افزود: اگرچه بانک‌ها در وضعیت مناسبی برای پرداخت مالیات نیستند اما هر بنگاهی به طور طبیعی به دلیل ارزیابی مجدد و بالا رفتن ارزش سرمایه، سود قابل توجهی را تجربه می کند و اگر مالیات آن را پرداخت نکند به بیت المال و صندوق پولی ملت ظلم کرده است؛ چرا که همین مالیات‌ها برای بخش خصوصی اعمال می شود.
- شماره۳۲۹ هفته نامه اطلاعات بورس-صفحه۳
نظر شما