هنوز بانک مرکزی اطلاعات دقیقی از ساز و کار بازار متشکل ارزی منتشر نکرده است. بنابراین اظهارنظر پیرامون تاثیرگذاری آن بر نرخ ارز به راحتی میسر نیست و بسیاری از تحلیل‌ها مبتنی بر حدس و گمان خواهد بود. عدم اطلاع‌رسانی دقیق و به موقع در خصوص تصمیمات کلان اقتصادی یکی از معضلات حکومت‌داری در ایران هست که این مورد هم مستثنی از این قاعده نبوده است.
در خصوص تاثیرگذاری این بازار بر نرخ ارز و نوسانات آن می‌توان استنباط کرد که طبق تجربه، دولت هیچ‌وقت حاضر به پذیرش مکانیزم بازار در تعیین نرخ ارزها نبوده و البته حداقل در مقطع کنونی این سیاست دولت را می‌توان مورد تایید قرار داد. بنابراین باتوجه به تجربه، انتظار می‌رود چنانچه نوسانات نرخ در این بازار بالا باشد، دولت دست به اعمال سازوکار‌های کنترلی بزند و در این صورت این بازار نیز تاثیری بر شفاف‌سازی نرخ ارز و مدیریت نوسانات نخواهد داشت.
به نظر می‌رسد تشکیل این بازار در بدترین زمان ممکن در حال برنامه‌ریزی است. چراکه این اقدام می‌توانست در مقاطعی انجام شود که نرخ‌های دولتی و بازار بسیار نزدیک به هم بودند. فرهنگ تصمیم‌گیری و حل مشکل فوری و فوتی، بزرگترین آفت تصیم‌گیران اقتصادی و سیاسی کشور است. باید پذیرفت یاد نگرفته‌ایم که بازیگران اقتصادی عامل‌های عقلایی هستند و قرار نیست بر مبنای بخشنامه‌ها، دستورالعمل‌های غیرعقلایی و گاها عقلایی ما رفتار کنند. در طی چند دهه گذشته فقر دانشی بانک مرکزی، عدم استقلال از دولت، تحریم‌ها و جناح‌بندی‌های سیاسی، عملا جایگاه بانک مرکزی را در تاثیرگذاری بر متغیرهای کلان اقتصادی از جمله نرخ ارز، به کم‌ترین حد ممکن رسانیده است. در اکثر کشورها پاسخ به تقاضای ارز و همچنین پاسخ به عدم اطمینانی در خصوص نرخ ارزها از طریق قراردادهای آتی و سواپ نرخ ارز مدیریت و کنترل می‌شود. بدین منظور قبل از تشکیل این بازار، بانک مرکزی باید بازار مشتقه ارزها را راه‌اندازی می‌کرد. چراکه در این بازار نیازی به تأمین اسکناس ارز برای مبادلات ارزی نخواهد بود.باتوجه به تجربه بازارسرمایه در راه‌اندازی و معامله انواع قراردادهای مشتقه، پیشنهاد می‌شود که اولویت به راه‌اندازی این بازارها باشد. هر چند که نباید انتظار داشت که این بازار نیز در مقطع کنونی نقش بسیار موثر و کوتاه‌مدتی را در این امر ایفا کند.
- احمد پویانفر- مدیرعامل شرکت مشاورسرمایه‌گذاری ارزش پرداز آریان
- شماره ۳۰۷ هفته نامه اطلاعات بورس - صفحه ۱۵
نظر شما