در کشورهای پیشرفته، مفاهیم بورس را از دوران نوجوانی یاد می‌گیرند، ولی در ایران هنوز بسیاری از افراد با این مفاهیم ناآشنا هستند. باید گفت در کشورهایی که از نوجوانی، افراد با مفاهیم سرمایه‌گذاری و بورس آشنا هستند، با تصمیم بهتر می‌توانند سرمایه‌گذاری کنند و معقول‌ترین نوع سرمایه‌گذاری برای آنها، سرمایه‌گذاری در بورس است .البته هیچ وقت عموم افراد به صورت مستقیم وارد بورس نمی‌شوند. کشورهای پیشرفته قبول کرده‌اند که باید از متخصصان و مشاوران سرمایه‌گذاری کمک بگیرند. موارد مذکور بخشی از دیدگاه‌های یکی از فعالان بازار در خصوص صنعت مشاور سرمایه‌گذاری است. شاخصی که در سایر نقاط جهان جایگاه ویژه‌ای در مباحث توسعه اقتصادی کشور‌ها دارد و همگان سعی دارند با روش متنوع و جذاب، فضایی مطلوب فراهم سازند تا سرمایه‌های سرگردان را جذب کنند. برای بررسی برخی ابعاد الگوی قابل تامل مشاور سرمایه‌گذاری ومسائل پیرامون آن، فرصتی پیش آمد تا نظرات سید علی سجادی رئیس هیأت مدیره مشاورسرمایه‌گذاری امین نیکان آفاق را جویا شویم.
دغدغه‌های شرکت‌های مشاورسرمایه‌گذاری چیست و برای بهبود آنها چه راهکارهایی را پیشنهاد می‌دهید؟
بسیاری از مشکلات به ماهیت شرکت‌های مشاورسرمایه‌گذاری ارتباط دارد. باید در خصوص کارایی و ماهیت این شرکت‌ها فرهنگ سازی شود تا مردم هم با اطلاع رسانی انجام شده، به شرکت‌های مشاورسرمایه‌گذاری مراجعه کنند.
البته بخش دیگری از موانع، مربوط به خود شرکت‌های مشاورسرمایه‌گذاری می‌شود و بضاعت کارشناسی و تحلیلی این شرکت‌ها بسیار مهم است که باید این مورد توسط مشاورسرمایهگذاریها تقویت شود. همچنین هر نهاد بورسی نوپا نیاز به حمایت سازمان بورس دارد.
به نظر باید بخشی از حمایت نهاد ناظر، در خصوص وضع و آسان سازی قوانین و مقرراتی باشد که اشاره به خدمات شرکت‌های مشاورسرمایه‌گذاری دارد و می‌تواند فضای کسب‌وکاری را برای این شرکت‌ها ایجاد و رونق دهد.
سازمان بورس به عنوان ناظر بازار، بسیار نقش پررنگی در رشد و توسعه شرکت‌های مشاورسرمایه‌گذاری دارد . بسیاری از کارکردهایی که برای سازمان‌بورس در مقررات تعریف شده، به واسطه این نهادهای مالی که بازوهای اجرایی سازمان محسوب می‌شوند، محقق می‌شود. این سازمان باید رویکرد کمکی به شرکت‌ها داشته که مشاورسرمایهگذاریها بتوانند شکل بگیرند و گسترش یابند. همچنین در بحث فرهنگسازی، موجه‌ترین نهاد، سازمان‌بورس است. چون این سازمان مورد اعتماد جامعه است و نهادی بی‌طرف محسوب می‌شود بر این اساس نهاد ناظر باید فضا را برای کسب‌وکار شرکت‌های مشاورسرمایه‌گذاری و خدمات مالی فراهم و تسهیل کند. سازمان‌بورس همان طور که بر شرکت‌های بورسی نظارت می‌کند، باید حمایت‌های لازم را هم انجام دهد و شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری را به جریان صحیح هدایت کند.
روند فعالیت و برنامه‌های مشاورسرمایه‌گذاری امین نیکان چگونه است ؟
مشاورسرمایه‌گذاری امین نیکان آفاق، شرکتی نوپا است که حدود 4 ساله تاسیس شده است. تا مدتی فعالیت اصلی شرکت، خدمات تأمین مالی بود، اما اکنون خدمات دیگری را در خصوص بحث مدیریت سرمایه‌گذاری و دارایی فعال کرده‌ایم و متناسب با آن وارد فضای مدیریت صندوق شده ایم.
اولین صندوقی که مدیریت آن را قبول کردیم و روال اداری آن طی شد، صندوق سپهر خبرگان نفت بود که یکی از برنامه‌های شرکت، گسترش این صندوق است. در حال حاضر دارایی صندوق سپهر خبرگان نفت در حد 50 میلیارد تومان بوده و به نظر تا 1000 میلیارد قابل گسترش است.
بر این اساس باید رویکرد مدیریت سرمایه‌گذاری فعال‌تری هم در این خصوص داشته باشیم. از طرفی تاسیس صندوق نیکوکاری بچه‌های آسمان نیز مطرح شده و مراحل اخذ مجوز آن در حال پیگیری است.
بنا بود با حذف پیش بینی EPS، نقش شرکت‌های مشاورسرمایه‌گذاری در بازارسرمایه بیشتر شود، با توجه به گذشت حدود دو سال از این تصمیم آ ثار آن را چگونه ارزیابی می کنید ؟
واقعیت امر این است که با حذف EPS،نقش مشاورسرمایهگذاریها بیشتر نشد. به نظر در بحث تحلیل اطلاعات و برآورد EPS شرکت‌ها، بیزنس آن شکل نگرفت. اخیرا هم چند جلسه‌ای در کانون نهادهای سرمایه‌گذاری برگزار شد و موضوع اصلی این بود که با توجه به سامانه تدان و رویکرد سازمان، چرا این سامانه فعال نشد. البته بخشی از این مشکل به نبود تعریف بیزنس مدل این فعالیت مربوط می‌شود.
بخش دیگری هم به توان تحلیلی شرکت‌های مشاوره سرمایه‌گذاری ارتباط دارد. البته بحث ابهامات اطلاعاتی شرکت‌ها هم مطرح است. باید گفت در هیچ کشوری سازمان بورس اطلاعات EPS را به بازار نمی‌دهد، اما به هر صورت برای این که روند اشتباه را اصلاح کنیم، نباید کل صورت مسئله را پاک کرد. باید اطلاعات شرکت‌ها به طور دقیق و با فرمت‌های مشخص و در مقاطع منظم در بازار منتشر شود تا امکان تحلیل و پیش بینی برای تحلیلگران فراهم شود. بنابراین باید فرمت‌های تفصیلی بر اساس ماهیت صنایع مختلف، برای افشای اطلاعات طراحی شود. در حال حاضر،بحث خلاء و ابهامات اطلاعاتی وجود دارد. بر این اساس در فضای ابهام اطلاعاتی تحلیلگران رسمی و شناسنامه دار هم رغبت چندانی برای انجام تحلیل نخواهند داشت.
باتوجه به این که برخی از کانال‌های تلگرامی مشاوره رایگان به مردم می‌دهند و کارشان هم رونق گرفته، چه عواملی باعث شده که مردم به سمت این کانال‌ها روی بیاورند و از خدمات شرکت‌های مشاورسرمایه‌گذاری بهره مطلوب نبرند؟
باید گفت مقاومت در برابر هزینه کردن در طبیعت همه افراد هست. کانال‌های مختلف مجازی هم مزایای خاص خود را دارند و از طرفی هم تبعاتی را به همراه دارند. از جمله این که اشباع اطلاعاتی در افراد ایجاد می‌کند و این مورد در زمینه‌های مختلف اجتماعی هم مشاهده می‌شود. افراد با مراجعه به این کانال‌ها گمان می‌کنند که اطلاعاتشان کامل شده، درصورتی که واقعا بسیاری از این اطلاعات فیک و گمراه‌کننده است. به نظر این اشباع کاذب باعث می‌شود نیاز به خدمات مشاوران سرمایه‌گذاری که هزینه دارد، از بین برود.
باید برای بهبود روند مذکور، اطلاع‌رسانی صحیح انجام شود که شناختی در مردم ایجاد شود تا بدانند منابعی که در دسترس و رایگان است، بهترین منابع نیستند. همچنین بسیاری از افرادی که مدیر این کانال‌ها هستند، تنها انگیزه‌ای که دارند این است که بتوانند از این اطلاعات، موج‌سازی و سوء‌استفاده کنند.
در خصوص تعدد قوانین بازگشایی و توقف نمادها توسط سازمان‌بورس چه نظری دارید و این مسئله چه تبعاتی را در بازار به همراه خواهد داشت؟
نقدشوندگی یکی از فاکتورهای مهم در بازارسرمایه است. یعنی یکی از ویژگی‌های اصلی بورس این است که نقدشوندگی را در سرمایه‌گذاری فراهم کند و این نوع فاکتور، بسیار مهم و اساسی است. به هر صورت در ایران که با ریسک‌های متعدد و متنوع سیستماتیک و غیرسیستماتیک مواجه هستیم، شاید یکی از کارکردهای اصلی نهاد ناظر و سایر نهادهای حاکمیتی، کاهش ریسک است. عملا دولت بیشترین خدمتی که می‌تواند به بخش خصوصی انجام دهد، کاهش ریسک‌های سیستماتیک است.
در بازارسرمایه هم همین طور است، بسیاری از مواقع عملا موردی که مانع توسعه بازار سرمایه می شود، بحث ریسک‌هایی است که تحمیل می شود. به خصوص نهاد ناظر که متولی اصلی است، نباید به این ریسک دامن بزند یا آن را تشدید کند. در همه بورس‌های پیشرفته دنیا، ممکن است شرایطی پیش آید که نمادی با توقف مواجه شود، اما این توقف در حداقل زمان ممکن است. البته در این زمینه سازمان بورس در سال های اخیر اقدامات خوب و موثری انجام داده است که امیدواریم ادامه یابد. هم‌اکنون یکی از دلایل مهمی که بازارسرمایه با ضعف سرمایه‌گذار خارجی مواجه است، ریسک‌های بیش از حدی بوده که قابل مدیریت نیست. سیاست گذاران اقتصادی اعم از مجلس و دولت باید بدانند که به راحتی نمی‌توانند تصمیم گیری کنند و این تصمیمات ممکن است در زندگی، ثروت و دارایی طیف بسیار زیادی به صورت مستقیم یا غیرمستقیم، تاثیر بگذارد. بنابراین سازمان با توجه به جایگاه قانونی خود می‌تواند حفاظت از حقوق سهامداران را به عنوان یک اولویت ویژه، سر لوحه تمام امورات قرار دهد.
برای افراد غیرحرفه‌ای که به تازگی می‌خواهند وارد بورس شوند، چه توصیه‌ای دارید ؟
در کشورهای پیشرفته، مفاهیم سرمایه‌گذاری و بورس را از دوران نوجوانی یاد می‌گیرند، ولی هیچ وقت عموم افراد به صورت مستقیم وارد بورس نمی‌شوند. کشورهای پیشرفته قبول کرده‌اند که باید از مشاوران سرمایه‌گذاری کمک بگیرند. خوشبختانه در حال حاضر صندوق‌های سرمایه‌گذاری متعدد و متنوعی در بازار سرمایه ما فعال هستند که این صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌توانند برای افراد غیرحرفه‌ای، گزینه‌ای مناسب به شمار آید. همچنین شرکت های متعددی با مجوز رسمی سبدگردانی، خدمات مدیریت سبد اختصاصی را به افراد ارائه می دهند. البته مشاوره سرمایه‌گذاری، سبدگردانی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری از جمله مفاهیمی است که عمر کوتاهی در بازار سرمایه دارند و زمان می‌برد تا مردم با ظرفیت‌های این نهادهای تخصصی آشنا شوند و به آن اعتماد کنند تا بتوانند از خدمات آن بهر مند شوند.
برای تسریع درتحقق دیدگاه مذکور چه تدبیری باید اندیشیده و اجرایی شود ؟
در این خصوص خود نهادهای مالی و شرکت های مشاوره سرمایه‌گذاری، بیشترین مسئولیت را دارند تا با توسعه ظرفیت های تخصصی، خود را به اثبات برسانند. از طرف دیگر سازمان بورس، به عنوان نهاد ناظر و سیاست گذار بازار سرمایه باید تمهیداتی را ایجاد کند که نهادهای مالی بتوانند مسیر توسعه را طی کنند و به رشد و تکامل برسند و نظارت باید، همراه با هدایت و حمایت باشد.
- مژده ابراهیمی-خبرنگار
- شماره ۳۰۴ هفته نامه اطلاعات بورس - صفحه ۱۴
نظر شما